Μια συμφωνία με βάρκα την ελπίδα

Ελπίδα από τη μια, ντροπή από την άλλη!

Μ αυτές τις λέξεις μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς το κείμενο της συμφωνίας στο οποίο κατέληξαν οι ηγέτες των «28» και η Τουρκία για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης.

Κι αυτό γιατί εκείνο που αποφασίστηκε χθες είναι η  επαναπροώθηση στην Τουρκία όλων ανεξαιρέτως των μεταναστών που θα φτάνουν στα ελληνικά νησιά από τις 20 Μαρτίου, περιλαμβανομένων των αιτούντων χορήγησης ασύλου. Η ελπίδα είναι ότι μ αυτό τον τρόπο θα χτυπηθούν τα κυκλώματα των διακινητών, καθώς αποθαρρύνονται οι πρόσφυγες και μετανάστες να θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο διασχίζοντας το Αιγαίο, όταν ξέρουν ότι θα επιστρέφουν στην  Τουρκία έτσι κι αλλιώς, ενώ οι σύριοι που δικαιούνται άσυλο θα χάνουν την προτεραιότητά τους.

Η ντροπή αφορά στην απόφαση επαναπροώθησης ακόμα και των προσφύγων, κατά παράβαση του ευρωπαϊκού και του διεθνούς δικαίου. Και η εκ των πραγμάτων (de facto) αναγνώριση της γειτονικής χώρας ως «ασφαλούς χώρας» πράγμα που μακράν απέχει από την πραγματικότητα..

Είναι χαρακτηριστικό ότι αμέσως μόλις ανακοινώθηκε η συμφωνία η επικεφαλής της Διεθνούς Αμνηστίας ανέβασε ένα tweet με τη φράση «ντροπή σου Ευρώπη»! Είναι βέβαιο ότι αμέσως μόλις αρχίσει η υλοποίηση της συμφωνίας θα αρχίσουν και οι πρώτες νομικές προσφυγές εναντίον της. Κι έτσι αρχίζει ο μακρύς κατάλογος των ερωτηματικών σε ό,τι αφορά τις πιθανότητες εφαρμογής της:

-Πώς θα μπορέσουν να συνεχιστούν οι επαναπροωθήσεις προς την Τουρκία εάν υπάρξουν προσφυγές για τη νομιμότητα της απόφασης;

-Τι θα συμβαίνει στην πράξη, έως ότου υπάρξει τελεσίδικη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή κάποιου άλλου διεθνούς δικαστηρίου, εφόσον, όπως είναι σχεδόν βέβαιο, υπάρξουν προσφυγές;

-Τι πρόκειται να γίνει με τους 50.000 πρόσφυγες και μετανάστες που είναι ήδη εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα, μ αυτούς που θα προστεθούν έως τις 20 του μηνός κι ενδεχομένως μ εκείνους που θα εξακολουθήσουν να  καταφθάνουν παράνομα αλλά για διάφορους λόγους δεν θα καταγράφονται σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία; Η συμφωνία δεν αναφέρει τίποτα σχετικό που σημαίνει ότι όλοι αυτοί θα συνεχίσουν να εγκλωβίζονται στην Ελλάδα..

-Τι θα συμβεί εάν η Τουρκία δεν προσαρμόσει τη νομοθεσία της στα ευρωπαϊκά προαπαιτούμενα για την άρση της βίζας στους τούρκους πολίτες ; Διότι χθες συμφωνήθηκε μεν η «επίσπευση της διαδικασίας» αλλά και η τήρηση από την πλευρά της Τουρκίας των  προαπαιτουμένων (σ.σ. μεταξύ των οποίων είναι και η αυστηροποίηση της νομοθεσίας για την προστασία των μειονοτήτων)..

-Τί θα συμβεί εάν τα κράτη-μέλη της ΕΕ εξακολουθήσουν, όπως είναι σχεδόν βέβαιο, να επιδεικνύουν την ίδια απροθυμία σε ό,τι αφορά την επανεγκατάσταση προσφύγων; Διότι εφόσον χθες συμφωνήθηκε να ισχύει η αρχή «ένας προς έναν», δηλαδή για κάθε έναν/μια σύριο/α που θα επαναπροωθείται στην Τουρκία ένας άλλος θα αναχωρεί από την Τουρκία προς την Ευρώπη, αλλά η μετεγκατάσταση παρέμεινε σε ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ βάση και όχι υποχρεωτική, είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν προβλήματα στην εφαρμογή..

-Πώς είναι δυνατόν να υλοποιηθεί στην πράξη-και σε τι χρόνους-η απόφαση να εξετάζονται οι αιτήσεις ασύλου των νομίμως δικαιούντων η κάθε μια χωριστά;

-Τι θα συμβεί στην Ελλάδα εφόσον ο αριθμός των επαναπροωθούμενων στην Τουρκία πλησιάσει το όριο των 72.000 και ο μηχανισμός (επαναπροώθησης),όπως ορίζει το κείμενο, διακοπεί;

Και τέλος, με ποια λογική οι εταίροι «υποχρεώνουν» την Ελλάδα να αναγνωρίσει την Τουρκία ως ασφαλή χώρα αλλά οι ίδιοι επιμελώς αποφεύγουν να το πράξουν, για να μην θέσουν σε κίνδυνο το δικό τους «νομικό πολιτισμό»;

Αυτά και άλλα πολλά είναι τα ζητήματα που εγείρονται από τη συμφωνία των Βρυξελλών, της οποίας το πιο ασφαλές σημείο μάλλον θα αποδειχθεί εκείνο που αναφέρει ότι «εφόσον τα παραπάνω δεν εφαρμοστούν επιτυχώς θα επανεξετάσουμε τη συμφωνία»…

 H Άννυ Ποδηματά είναι δημοσιογράφος, πρώην ευρωβουλευτής και πρώην Αντιπρόεδρος του ΕΚ.