Θεόδωρος Αγγελόπουλος: Ο αναντικατάστατος σπουδαίος άνθρωπος, μέγας δημιουργός

Τέσσερα χρόνια πέρασαν, από τότε που ο μεγάλος δημιουργός Θόδωρος Αγγελόπουλος δεν είναι μαζί μας.

Δεν υιοθέτησα ποτέ τη ρήση «ουδείς αναντικατάστατος». Θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε  δεκάδες ονόματα της σύγχρονης ιστορίας μας, σημαντικών προσωπικοτήτων, σε όλους τους τομείς της τέχνης, της φιλοσοφίας, της επιστήμης, του πολιτισμού. Προσωπικότητες της χώρας μας, αλλά και από τον υπόλοιπο κόσμο, που δεν είναι πια στη ζωή και δύσκολα θα αντικατασταθούν.

Ναι, είναι δύσκολο να εμφανιστούν στη σύγχρονη εποχή προσωπικότητες σαν τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, αυτόν τον σπουδαίο άνθρωπο, τον μεγάλο δημιουργό. Το μεγαλείο του ήταν η ικανότητά του να μετατρέπει σε καθημερινή πράξη την πολύτιμη συμμετοχή του στην τέχνη και στην κοινωνία.

Ο Θ. Αγγελόπουλος, που άλλού, στη βεράντα του σπιτιού του Μ. Τσακίρη στην Ύδρα, κρατάει σημειώσεις για την 102η (τελευταία)εκδοχή του σεναρίου για την “Άλλη Θάλασσα”

Έπαιρνε το λεωφορείο από την Κηφισίας ως το Πεδίο του Άρεως, κοντά στο γραφείο του. Του άρεσε να μιλάει με τους συνεπιβάτες του και απαντούσε  σε κάθε τους ερώτηση. Από όλες αυτές τις συνομιλίες, μου είχε πει:

Κράτησα αυτό που μου είπε μια γυναίκα, φορτωμένη με τα ψώνια της, λίγο πριν κατέβει από το λεωφορείο, κοιτώντας με στα μάτια. «Ευτυχώς που υπάρχετε». Αυτό για μένα είναι από τις ωραιότερες στιγμές τις καθημερινές μου μετακινήσεις με το λεωφορείο».

Ο Θ. Αγγελόπουλος με τον Μ. Τσακίρη στην Πέτρα του Ρωμιού, στην Πάφο όπου θα γυριζόταν μάλλον η τελευταία σκηνή της ” Άλλης Θάλασσας”

Συχνά-πυκνά συναντιόμαστε είτε στις Πόρτες στο Ψυχικό, είτε στο ιστορικό εστιατόριο ΙΝΤΕΑΛ που δυστυχώς δεν υπάρχει πια.

Δεν μπορώ να αποκρύψω ότι σαν μπόλι έμειναν στο μυαλό και στην ψυχή μου εκείνες οι συζητήσεις. Για το σινεμά βεβαίως, αλλά και για την πολιτική, για την ποίηση.

Κυρίως, όμως, για την επόμενη ταινία που σχεδίαζε τότε, την «Άλλη θάλασσα».

Πίστευε απολύτως στον διάλογο. Ήξερε να ακούει και όταν έπρεπε να διαφωνεί με επιχειρήματα.

Από αυτές τις συνομιλίες, έχω μαγνητοφωνήσει μερικά κομμάτια, εν γνώσει του βέβαια, που τις κρατώ ως ένα βασικό κεφάλαιο γνώσης στη ζωή μου. Παραδείγματος χάριν, αποσπάσματα από τις συνομιλίες του με τον Αντονιόνι, τον Κουροσάβα, τον Μπέργκμαν, τον  Φελλίνι. Έλεγε πάντα ότι ο Αντονιόνι ήταν εκείνος που τον επηρέασε περισσότερο από όλους τους άλλους.

Σε ένα διάλειμμα των γυρισμάτων στο Κερατσίνι. ο Θ. Αγγελόπουλος, ο τότε αντιπεριφερειάρχης Δ. Κατσικάρης, ο τ. δήμαρχος Λ. Τζαννής και ο Μ. Τσακίρης

Από τα 14 χρόνια της συνεργασίας μας, τα 4 τελευταία νομίζω ότι ήταν τα πιο σημαντικά και για τους δυό μας, γιατί γνωριστήκαμε σιγά-σιγά και σαν άνθρωποι.

Όπως είναι γνωστό, για τον Θ. Αγγελόπουλο και το έργο του γράτηκαν τόμοι, ακούστηκαν εκατοντάδες δοξολογίες και αντικειμενικές κριτικές. Δεν είναι αναγκαίο να προσθέσω σε αυτό το μικρό κείμενο τη δική μου άποψη.Θα παρουσιάσω, όμως, μερικές φωτογραφίες που ίσως πούν περισσότερα από ό,τι θα μπορούσα να γράψω.

Ας είναι καλά όπου κι αν είναι και όπου δεν μπορεί να είναι. Εμείς έχουμε τη δυνατότητα, αλλά και την ανάγκη να τον βλέπουμε πάντα δίπλα μας. Τον ευχαριστούμε.

(Κεντρική φωτογραφία άρθρου: Στο φουαγιέ ενός θεάτρου πριν από την παράσταση. Δεν φαίνεται αλλά ανάμεσά μας πηγαινοέρχεται η ΄”Άλλη Θάλασσα”)

* Μανόλης Τσακίρης – Συγγραφέας. Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, Ηθικής Τάξεως, 1977