Γιατί ο Τσακαλώτος επιμένει να διαφωνεί με την καθαρή έξοδο;

Αν οι εξελίξεις στο επόμενο διάστημα ήταν προδιαγεγραμμένες και το μέλλον της χώρας ανέφελο, οι αντικρουόμενες απόψεις του Πρωθυπουργού και του Ευκλείδη Τσακαλώτου σε σχέση με το βασικό “αφήγημα” της Κυβέρνησης, θα είχαν μόνο μικροπολιτική σημασία. Με όλα τα μέτωπα ανοιχτά όμως, προκαλούν σύγχυση σε σχέση με το δρόμο που θα ακολουθήσει η χώρα όταν τελειώσει το “μνημόνιο ΣΥΡΙΖΑ”. Και αν ο Πρωθυπουργός έχει κάθε λόγο να κάνει ενέσεις αισιοδοξίας, άλλους τόσους λόγους έχει ο Υπουργός Οικονομικών να τραβάει τα γκέμια και να παρουσιάζει μια πιο συγκρατημένη εικόνα.

Όσοι πιστεύουν ότι ο Υπουργός Οικονομικών ενεργεί με σύμβουλο το θυμό που ενδεχομένως του προκάλεσαν οι ευθείες βολές των δημοσιογράφων της δημόσιας τηλεόρασης (ή κρατικής αν προτιμάτε, οι οποίοι επιχείρησαν να τον ταυτίσουν με τον Στουρνάρα ή ακόμη και με τον Μητσοτάκη), μάλλον αντιμετωπίζουν το θέμα επιδερμικά. Κάθε άνθρωπος στη θέση του Τσακαλώτου θα γινόταν έξαλλος με τα “φίλια πυρά”. Όχι ο Ευκλείδης όμως. Με τα μέχρι τώρα πεπραγμένα του, έχει αποδείξει ότι είναι στοχοπροσηλωμένος στην αποστολή που του ανατέθηκε. Ακόμη και όταν διαφωνεί ιδεολογικά με τις ενέργειες που καλείται να υλοποιήσει, τις φέρνει εις πέρας με ευλάβεια. Είναι προφανές ότι πιστεύει λιγότερο στην επικοινωνιακή διαχείριση και περισσότερο στο αποτέλεσμα της δουλειάς του, διά της οποίας πιστεύει ότι τελικά θα δικαιωθεί.

Και εν μέρει τα έχει ήδη καταφέρει. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και στελέχη της “σκληρής” νεοδημοκρατικής αντιπολίτευσης, αναφέρονται στον Τσακαλώτο με τη φράση “σοβαρό κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ”. Πράγματι με τα λίγα λόγια του αλλά και την πολλή δουλειά, ο Τσακαλώτος (με την ομάδα του η οποία συμπεριλαμβάνει και τον κο. Χουλιαράκη), κατόρθωσε να ανατρέψει εν μέρει την εξαιρετικά κακή εικόνα που δημιούργησε ο λαχουροφόρος προκάτοχός του. Τόσο στους δανειστές, όσο και στην κοινωνία. Σχεδόν στο σύνολο τους, οι “επιτυχίες” του ΣΥΡΙΖΑ βασίζονται στην απαρέγκλιτη εφαρμογή  των μνημονιακών δεσμεύσεων, που φέρουν την σφραγίδα Τσακαλώτου.

Όλ’ αυτά βέβαια δεν αναιρούν την επίπτωση που έχουν τα λεγόμενά του στην εσωκομματική ισορροπία. Είναι προφανές ότι οι δηλώσεις του περί συνέχισης της εποπτείας, ανάγκης για μείωση των συντάξεων και μη επίλυσης του χρέους, έρχονται σε ευθεία αντίθεση με την εικόνα της “καθαρής εξόδου”, την οποία ευαγγελίζεται ο Πρωθυπουργός. Ιδίως καθώς ο ΥΠΟΙΚ επανέρχεται διαρκώς σε αυτές και επιλέγει το χρόνο που θα τις πραγματοποιήσει. Όπως έκανε χθες, ημέρα κατά την οποία ο Πρωθυπουργός επιχείρησε να πείσει τους πολίτες των πολύπαθών νησιών του ΒΑ Αιγαίου ότι τα καλύτερα έρχονται. Και μάλιστα εν μέσω διαδηλώσεων.

Είναι προφανές ότι ο Υπουργός Οικονομικών έχει την άνεση να παρεκκλίνει από την κεντρική γραμμή για δύο βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι ότι ηγείται της εσωκομματικής αντιπολίτευσης των 53+. Δεν χρειάζεται να αναζητήσει κανείς απόκρυφα μηνύματα στις δηλώσεις του. Αρκεί μια ματιά στον δημοσιογραφικό βραχίονα της “συνιστώσας”, στο site commonality.gr, που απηχεί τις απόψεις των 53+ και προφανώς του Τσακαλώτου. Τον περασμένο Νοέμβριο, αμέσως μετά από μια τη θυελλώδη και μαραθώνια συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, δημοσιευσαν στον προαναφερθέντα ιστότοπο τις αντιρρήσεις τους, όχι μόνον για θέματα οικονομίας. Διαφώνησαν μεταξύ άλλων με τις επιλογές του Γ. Μουζάλα για το προσφυγικό, με το ταξίδι του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ αλλά και με τον τρόπο που χειρίστηκε η Κυβέρνηση το θέμα των τηλεοπτικών αδειών.

Ήταν τότε που για πρώτη φορά διαφώνησαν με το “αφήγημα” της καθαρής εξόδου διατυπώνοντας την άποψη ότι θα υπάρχει ξεκάθαρη, μακρά και σκληρή εποπτεία. Διαφοροποιήθηκαν εξάλλου και ως προς την “ιδιοκτησία” του προγράμματος. Άλλωστε αυτοπροσδιορίζονται ως “αριστερή” πτέρυγα του κόμματος.

Ο δεύτερος λόγος που παρέχει άνεση για διαφοροποίηση στον Ευκλ. Τσακαλώτο είναι η στενή σχέση με τους δανειστές. Μια σχέση εκτίμησης που εν μέρει οφείλεται στην σοβαρότητά του και εν μέρει στη φαιδρότητα του προκατόχου του. Σε κάθε περίπτωση μια ενδεχόμενη ρήξη του Πρωθυπουργού με τον κο. Τσακαλώτο θα προκαλούσε μια δύσκολα διαχειρίσιμη δυσαρέσκεια στους δανειστές. Αν ο κος. Τσίπρας αποφασίσει κάποτε να το κάνει, θα πρέπει να έχει μια σοβαρή εναλλακτική ή θα έχει αποφασίσει να κοντραριστεί ξανά με την Τρόικα. Προς το παρόν, τίποτα από τα δύο δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

Τα κίνητρα του κου Τσακαλώτου είναι επίσης ξεκάθαρα. Αφενός, διατηρεί “ζωντανή” την μοναδική πλέον “υπο-ομάδα” του ΣΥΡΙΖΑ. Της προσδίδει μάλιστα διαρκώς και πιο διακριτά ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Είναι οι 53+ που θεωρούν ότι η συνεργασία με τους ΑΝΕΛ είναι -στην καλύτερη περίπτωση- “υποχρεωτική” ή “αναγκαία”. Στο ίδιο κείμενο που δημοσιοποίησαν τον περασμένο Γενάρη, ασκούν κριτική και για τις σχέσεις στοργής του ΣΥΡΙΖΑ με την εκκλησία. Οι 53+ διεκδικούν τη συνέχιση της ορθόδοξης ιδεολογίας της ριζοσπαστικής αριστεράς, με το βλέμμα τόσο στην επόμενη ημέρα όσο και στους απογοητευμένους original ψηφοφόρους του 3%.

Ένα επιπλέον κίνητρο για την διαφοροποίηση του κου Τσακαλώτου σχετίζεται με ότι η ΝΔ αποκαλεί “προσγείωση την πραγματικότητα”. Ο κος Τσακαλώτος γνωρίζει ότι μια ενδεχόμενη αποτυχία στην προσπάθεια της χώρας να πουλήσει ομόλογα (να βγει στις αγορές όπως απλουστευτικά αναφέρεται), θα βαρύνει τον ίδιο. Γνωρίζει επίσης ότι με θετικές αξιολογήσεις και τη βούλα των δανειστών στη φαρέτρα του, το έργο του θα γίνει πιο εύκολο. Γνωρίζει τέλος ότι όσο και αν προπαγανδίσουμε ότι όλα βαίνουν καλώς, υπάρχουν δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει ως χώρα και τις οποίες είμαστε αναγκασμένοι να τηρήσουμε.

Η διαφοροποίηση του ΥΠΟΙΚ προς το παρόν δεν εμπνέει ιδιαίτερη ανησυχία στο Μέγαρο Μαξίμου. Η σοβαρότητα που έχει μέχρι στιγμής επίδειξει αποτελεί εχέγγυο για τη συνέχιση στην υλοποίηση του προγράμματος και προσδίδει μια σχετική ασφάλεια σχετικά με τον τρόπο που θα διαχειριστεί τις αγορές ομολόγων και τις μελλοντικές αξιολογήσεις. Παρά τις αντικρουόμενες δηλώσεις, ο κος Τσακαλώτος δεν πρόκειται να τινάξει τίποτε στον αέρα. Κινείται όμως μεθοδικά και με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Όσο πλησιάζουμε στις εκλογές, η διαφοροποίησή του θα γίνεται ολοένα και πιο διακριτή. Ο ευγενής ριζοσπάστης Υπουργός με την βρετανική κουλτούρα ασπάζεται το ρητό “the night is still young” (είναι ακόμη πολύ νωρίς) και στήνει καρτέρι περιμένοντας το ξημέρωμα για να επιτεθεί τελικά στο θήραμά του.