Να κοιτάξουμε το φεγγάρι

Η ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν είναι ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο. Όχι μόνο γιατί ο Ερντογάν θέλει οπωσδήποτε τη νίκη στις προσεχείς προεδρικές εκλογές, καθώς παίζει σε αυτές κυριολεκτικά το κεφάλι του -αν χάσει δεν αποκλείεται να έχει το τέλος του Μεντερές- αλλά και γιατί οι αιτίες της έντασης είναι πολύ βαθύτερες.

Η Τουρκία αμφιταλαντεύεται ακόμα για το ενδεχόμενο αναδιάταξης των διεθνών συμμαχιών της, με τις πιθανότητες αναπροσαρμογής της θέσης της στη Δύση να είναι υπαρκτές, ενώ ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή γίνεται όλο και μεγαλύτερος. Ανταγωνισμός για τον έλεγχο των ενεργειακών κοιτασμάτων και των δρόμων μεταφοράς τους, με τη διαπάλη για τα μερίδια των αγορών, ακόμα- ακόμα και για την αξιοποίηση του διαστήματος. Η Άγκυρα επιδιώκει να αναβαθμίσει τη σχέση της στην ευρύτερη περιοχή μέσω του ελέγχου ή της απόκτησης νέων εδαφών και θαλάσσιων περιοχών, επιδίωξη που αποτελεί στρατηγική επιλογή των κυρίαρχων κύκλων της Τουρκίας όπως φαίνεται και από τη στάση της αντιπολίτευσης στη γείτονα χώρα, με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για το Αιγαίο, την Κύπρο,  ακόμα και τη Θράκη. Η αντιπαράθεση της Δύσης, κυρίως των ΗΠΑ, με τη Ρωσία επιτείνει το πρόβλημα, πολύ περισσότερο καθώς οι ανταγωνισμοί μεταφέρονται και στα Βαλκάνια, ενώ Ελλάδα και Τουρκία είναι μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και μια μεταξύ τους σύγκρουση θα προκαλέσει ρήγμα στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη γι’ αυτό περιοχή.

Ταυτόχρονα, η έως τώρα στρατηγική της χώρας μας (“στηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και τη συνδέουμε με την εκπλήρωση εκ μέρους της Άγκυρας των ελληνικών θέσεων”) σε μεγάλο βαθμό καθίσταται ξεπερασμένη, αφού η Τουρκία δεν έχει πρώτο στόχο την ευρωπαϊκή της προοπτική, η δε Ευρώπη πλέον δεν συζητά ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η δε συνέχεια αυτής της κατάστασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις -ιδίως εάν η ένταση μεταφερθεί στη Θράκη- ενδέχεται να πριμοδοτήσει την ακροδεξιά και τον υπερπατριωτισμό (τα επικρατέστερα, ίσως, πολιτικά και οικονομικά επαγγέλματα στην μεταπολεμική ιστορία της χώρας), αλλά και να ενισχύσει τη συντηρητική στροφή στην ελληνική κοινωνία.

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση το ελληνικό πολιτικό σύστημα, χρειάζεται να συζητήσει. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε σε τι βαθμό μπορεί να διαμορφωθεί μια ενιαία “εθνική στρατηγική”, αλλά η συζήτηση επιβάλλεται. Τα θέματα αυτά πρέπει να μείνουν εκτός μικροπολιτικών και μικροκομματικών σκοπιμοτήτων.

Ας διδαχτούμε: Το πολιτικό μας σύστημα έβλεπε τη Μικρασιατική Καταστροφή να έρχεται και έκανε ότι μπορούσε για να την επιταχύνει. Έβλεπε τη χούντα του Μεταξά και έπραξε το ίδιο. Έβλεπε τον εμφύλιο να είναι προ των πυλών και με τις πράξεις ή τις παραλείψεις του (και χωρίς να αποδίδουμε τον ίδιο βαθμό ευθύνης σε όλους τον επιτάχυνε). Και προδίκαζε τη χούντα των συνταγματαρχών, αλλά διευκόλυνε τους πραξικοπηματίες και αυτούς που τους κοιτούσαν.

Ας μην συμβεί το ίδιο και αυτή τη φορά, ας προλάβουμε όσο μπορούμε. Και ας δούμε το φεγγάρι, αντί να κοιτούμε το δάκτυλο.

Υ.Γ.:Τα ίδια και …χειρότερα ισχύουν και για ένα μεγάλο μέρος της δημοσιογραφίας. Κάποιοι, άλλωστε, από αυτούς που κάνουν πόλεμο στα δελτία, στις εκπομπές τους και στα πρωτοσέλιδά τους, θα είναι οι πρώτοι που θα τρέξουν να κρυφτούν αν γίνει κάτι με την Τουρκία!

*Ο Βασίλης Σκουρής είναι Διευθυντής του Ραδιοφώνο 24/7 στους 88,6