Απόδραση ξανά από το Αφγανιστάν

Σκεφτείτε τη ζωή σας σε μια Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Έχετε δουλειά, φίλους, πιθανά οικογένεια. Έχετε πάει στο σχολείο, μιλάτε τη γλώσσα και μπορείτε με δυσκολίες να απολαμβάνετε και μια σχετική οικονομική ανεξαρτησία. Σκεφτείτε τώρα ότι ένα βράδυ σας συλλαμβάνουν και έπειτα από τρεις ημέρες βρίσκεται σε έναν άγνωστο σε εσάς τόπο, που δίπλα σκάνε βόμβες και στο δρόμο σας σταματούν για να σας δηλώσουν πως είστε ανεπιθύμητος.

Μπορεί να μοιάζει με σενάριο ταινίας, αλλά δεν είναι τίποτα περισσότερο από την ιστορία του Ali, όπως αυτή περιγράφεται στο ενημερωτικό κείμενο «Escape again» της οργάνωσης Pro Asyl.

Ο Ali Mohammad ζούσε τα τελευταία έξι χρόνια σε μια μικρή πόλη της Γερμανίας. Η οικογένεια του είχε κυνηγηθεί από τους Ταλιμπάν και εγκατέλειψε το Αφγανιστάν. Ο ίδιος προσπαθούσε να σπουδάσει στην Γερμανία και δυσκολευόταν τελευταία να βρει δουλειά, λόγω της μη ανανέωσης της άδειας παραμονής του.

«Τα χαράματα ξαφνικά η αστυνομία στέκονταν στο δωμάτιό μου. Ήταν 4 το πρωί. Μου έδωσαν 10 λεπτά χρόνο να ετοιμάσω τα πράγματά μου. Πήρα μόνο τα ρούχα που φορούσα. Από το σοκ μου, ξέχασα να πάρω το πιστοποιητικό του σχολείου. Έφτασα στην Καμπούλ μετά από έξι χρόνια στη Γερμανία. Αυτό που είδα εκεί, ήταν πολύ δύσκολο για εμένα. Τις πρώτες ημέρες φοβόμουν να βγω έξω από την πόρτα», διηγείται ο 27 χρονος Ali, περιγράφοντας τον εφιάλτη της απέλασής του .

Στο Αφγανιστάν δεν γνώριζε κανέναν και ο κόσμος τον σταματούσε στον δρόμο για να του μιλήσει με άσχημο τρόπο. Είχαν δει στη τηλεόραση το πρόσωπο του, στους απελαθέντες από τη Γερμανία και θεώρησαν πως ήταν ήδη πλούσιος. Ο ίδιος βέβαια δεν είχε ούτε μια αλλαξιά ρούχα μαζί του.

Παρόμοιες είναι οι ιστορίες και άλλων τριών Αφγανών προσφύγων που απελάθηκαν από τη Γερμανία για τη χώρα τους. Οι τέσσερις διέφυγαν από το Αφγανιστάν όταν ήταν πολύ νέοι, ζητώντας άσυλο στη Γερμανία. Δεν έλαβαν όμως ποτέ καθεστώς προστασίας. Είχαν καταφέρει να ενσωματωθούν, εργάζονταν ή πήγαιναν σχολείο. Ωστόσο, συνελήφθησαν χαράματα, τους έβαλαν σε μία πτήση απέλασης και τους επέστρεψαν αναγκαστικά στο Αφγανιστάν. Η εμπειρία της απέλασης ήταν εξαιρετικά τραυματική για εκείνους. Κατά την επιστροφή τους στην Καμπούλ, βρήκαν μόνο ένα προσωρινό κατάλυμα, απειλήθηκαν και υπήρξαν μάρτυρες βομβιστικών επιθέσεων.

«Αυτό το οποίο υπογραμμίζουν οι ιστορίες αυτών των νεαρών προσφύγων, είναι ότι η Γερμανία είναι διατιθεμένη να αγνοήσει τη σκληρή πραγματικότητα, ότι το Αφγανιστάν δεν είναι ασφαλή χώρα, για χάρη του ελέγχου της μετανάστευσης. Συνεχίζοντας την πολιτική των απελάσεων, οι γερμανικές αρχές θέτουν σε κίνδυνο ολοένα περισσότερες ζωές ευάλωτων προσφύγων», τονίζει ο Κarl Kopp, Διευθυντής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Pro Asyl.

Την ίδια στιγμή που η Γερμανική κυβέρνηση απελαύνει τους πρόσφυγες στη Καμπούλ, το Υπουργείο Εξωτερικών συνεχίζει να συμβουλεύει τους Γερμανούς πολίτες να μην επισκέπτονται το Αφγανιστάν, καθώς πρόκειται για μη ασφαλή χώρα. Πόσο μάλλον για ανθρώπους που έχουν κυνηγηθεί στο παρελθόν από τους Ταλιμπάν και θεωρούνται προδότες.

«Το 2017 υπήρξαν πάνω από 10.000 άμαχοι νεκροί και τραυματίες στο Αφγανιστάν και τις τελευταίες εβδομάδες υπήρξαν ακόμα περισσότερες θανατηφόρες επιθέσεις. Πόσα περισσότερα πρέπει να ειπωθούν και πόσες άλλες ζωές πρέπει να καταστραφούν πριν σταματήσουν οι απελάσεις στο Αφγανιστάν;», λέει ο Karl Kopp.

Βόμβες στη Καμπούλ, παράνομες επαναπροωθήσεις στον Έβρο

Ο 24 χρονος Mostafa, μιλάει για τους κίνδυνους που αντιμετώπισε μετά την απέλασή του στην Καμπούλ: «Όταν ήμουν πλέον στο Αφγανιστάν, μία βόμβα έσκασε τρεις φορές κοντά μου».

Οι τέσσερις άνδρες αναγκάστηκαν να φύγουν άλλη μία φορά από το Αφγανιστάν. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους προς την Ευρώπη ήρθαν αντιμέτωποι με περισσότερους κινδύνους, όπως η κράτηση και παράνομες επαναπροωθήσεις. Ο 29 χρονος Hassan Jan περιγράφει μία ομαδική παράνομη επαναπροώθηση από την Ελλάδα προς την Τουρκία, τον Ιούνιο του 2017: «…[Οι ελληνικές αρχές] μας έβαλαν σε ένα αυτοκίνητο χωρίς παράθυρα και μας μετέφεραν εμένα και άλλους πρόσφυγες συμπεριλαμβανομένων και οικογενειών στις ακτές του ποταμού Έβρου, όπου μας ανάγκασαν να επιβιβαστούμε σε μία βάρκα. Μας άφησαν σε ένα μικρό νησί στην μέση του ποταμού. Αναγκαστήκαμε να περπατήσουμε μέσα στο ποτάμι για να φτάσουμε στην [τουρκική] ακτή…».

O Hassan Jan λέει πως στη Γερμανία ήταν ανεξάρτητος οικονομικά και έμενε στο δικό του διαμέρισμα. Μετρούσε ήδη πέντε χρόνια στη χώρα όταν απορρίφθηκε το αίτημα ασύλου που είχε καταθέσει. Ο δικηγόρος του τον καθησύχασε πως δεν κινδυνεύει με απέλαση στο Αφγανιστάν, αλλά ξαφνικά συνελήφθη και σε τρεις ημέρες είχε απελαθεί. Στην Καμπούλ άντεξε μόλις έξι ημέρες, πριν ξεκινήσει και πάλι το ταξίδι απόδρασης στην Ευρώπη.

Όλοι τους βρίσκονται πλέον σε κατάσταση αναμονής στην Ελλάδα. Ο Hassan Jan προσπαθεί να επιβιώσει στην Αθήνα, ενώ οι άλλοι τρεις είναι εγκλωβισμένοι σε Hot Spot σε νησί ως συνέπεια της Κοινής Δήλωσης μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ. Εξακολουθούν να ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να φθάσουν σε αυτό που θεωρούν ως σπίτι τους – στη Γερμανία.

Ο Jafar, είναι μόλις 25 ετών, αλλά οι εμπειρίες από την απέλαση, οι κίνδυνοι στο Αφγανιστάν και οι συνθήκες διαβίωσης σε έναν ελληνικό προσφυγικό καταυλισμό έχουν επηρεάσει την ψυχική του υγεία. «…Οι άνθρωποι είναι τόσο κουρασμένοι από τις συνθήκες και την αβεβαιότητα για το μέλλον τους, που σχεδόν κάθε μέρα ξεσπάει ένας καυγάς. Τον Δεκέμβριο του 2017, οι σκηνές μας καταστράφηκαν για άλλη μια φορά κατά τη διάρκεια αυτού του χάους. Όλα τα πράγματα μας χάθηκαν, εκλάπησαν ή καταστράφηκαν. Δεν έχουμε τίποτα, αλλά τα μικρά πράγματα που κρατάμε σαν θησαυρούς χάνονται κάθε φορά και ξεκινάμε πάλι από το μηδέν».

«Αυτοί οι νέοι άνδρες είναι θύματα δύο συμφωνιών για το προσφυγικό, της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και της συμφωνίας ΕΕ-Αφγανιστάν. Αρχικά, επεστράφησαν σε μια χώρα όπου κινδυνεύουν από δίωξη ή θάνατο και τώρα η ζωή τους βρίσκονται σε αναμονή, επειδή οι ευρωπαϊκές χώρες επιλέγουν να αγνοήσουν ότι το Αφγανιστάν και η Τουρκία δεν είναι ασφαλείς χώρες για να επιστρέψουν εκεί πρόσφυγες», τονίζει η Νατάσα Στραχίνη, δικηγόρος στην “Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο”.

*Τα ονόματα των προσφύγων άλλαξαν για να προστατευθεί η ανωνυμία τους