Έχε το νου σου στο παιδί

Το προαύλιο του σχολείου, το σπίτι, η πισίνα… Μεγάλο ποσοστό των παιδικών ατυχημάτων συμβαίνουν σε χώρους όπου, θεωρητικά, υπάρχει επίβλεψη και προστασία. Δυστυχώς, στην πράξη, ισχύει πολύ συχνά το «χτύπησε μπροστά στα μάτια μου». Η πρόληψη και η αντιμετώπιση των ατυχημάτων που συμβαίνουν σε παιδιά είναι ένας τομέας στον οποίο υπολείπονται ακόμη και οργανωμένες κοινωνίες, οι οποίες έχουν καταφέρει να μειώσουν σημαντικά άλλους τύπους ατυχημάτων, όπως τα τροχαία που αφορούν το γενικό πληθυσμό.

Τα ατυχήματα αποτελούν την πρώτη αιτία παιδικής θνησιμότητας στη χώρα μας, στις ηλικίες από 1 έως 18 ετών. Τα μεγαλύτερα παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο από οδικά ατυχήματα, ενώ συχνές είναι και οι καταγραφές που σχετίζονται με πνιγμό. Άλλες κατηγορίες σοβαρών ατυχημάτων στην παιδική ηλικία είναι οι δηλητηριάσεις, τα εγκαύματα και η ασφυξία.

Ειδικά για τις ηλικίες κάτω των 5 ετών, το 60% των ατυχημάτων συμβαίνουν στο σπίτι ή στον περιβάλλοντα χώρο. Τα πιο συνηθισμένα συμβάντα σχετίζονται με πτώσεις (έως και το 50% του συνόλου), αλλά και δηλητηριάσεις από προϊόντα καθαρισμού, καλλυντικά ή φάρμακα. Σημαντικό μέρος των ατυχημάτων στις νηπιακές ηλικίες καταλαμβάνουν και τα εγκαύματα, από αναπτήρα ή σπίρτα, καυτά σκεύη, ροφήματα και επαφή με τα μάτια της ηλεκτρικής κουζίνας.

Μιλήσαμε με την Ανδριάνα Κοκκίου, underwriter του κλάδου Προσωπικών Ατυχημάτων της AIG, η οποία σχολίασε σχετικά: «Τα παιδικά ατυχήματα είναι συχνό φαινόμενο, αποτελώντας τη μόνιμη ανησυχία για κάθε γονέα. Η καθημερινή συναναστροφή των παιδιών με πολλά άτομα της ηλικίας τους σε συνδυασμό με την έντονη ενασχόληση τους με δραστηριότητες λόγου χάρη αθλητικές, αυξάνει την πιθανότητα ενός ατυχήματος. Η ανησυχία αυτή αποτυπώνεται έντονα τα τελευταία χρόνια, με το αυξημένο ενδιαφέρον των γονέων σε προγράμματά ασφάλισης προσωπικών ατυχημάτων , αποδεικνύοντας αναμφίβολα ότι ο ρόλος της πρόληψης στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για κάθε γονιό. Οι γονείς απευθύνονται σε μας, αναζητώντας ασφαλιστικά προγράμματα που θα παρέχουν διευρυμένες καλύψεις, με σκοπό να προσφέρουν ηρεμία και ασφάλεια στους ίδιους και τα παιδιά τους.»

Τα πιο επικίνδυνα δωμάτια του σπιτιού για ένα παιδί είναι η κουζίνα και το μπάνιο, αρκετά ατυχήματα ωστόσο συμβαίνουν στο καθιστικό και το παιδικό δωμάτιο. Τα νήπια έχουν την τάση να εξερευνούν οτιδήποτε κινεί την προσοχή τους και κάθε χώρος με μπουκάλια, σωληνάρια και πολύχρωμα κουτιά είναι για αυτά μια ακαταμάχητη πρόκληση. Το ίδιο ισχύει και για «κρυψώνες» που δεν ασφαλίζονται, όπως προσβάσιμα συρτάρια και ντουλάπια στην κουζίνα που κρύβουν αιχμηρά αντικείμενα. Ανοιχτές πρίζες και διακόπτες είναι συνηθισμένοι μαγνήτες για τα παιδιά και μπορεί στα σύγχρονα σπίτια ο κίνδυνος ηλεκτροπληξίας να είναι μειωμένος χάρη στην προστασία των «ρελέ», αλλά ο κίνδυνος πυρκαγιάς -για παράδειγμα, από ένα σίδερο που μπαίνει στην πρίζα ή ένα ηλεκτρικό μάτι που ανοίγει χωρίς να το έχουν αντιληφθεί οι γονείς- παραμένει.

Όπως θα περίμενε κανείς, τα αγόρια είναι πιθανότερο να εμπλακούν σε ατυχήματα (25% ή περισσότερο σε σχέση με τα κορίτσια), αλλά η άγνοια κινδύνου χαρακτηρίζει και τα δύο φύλα. Καθώς ένα νήπιο βελτιώνει τις κινητικές του δεξιότητες, αναλαμβάνει όλο και πιο επικίνδυνες αποστολές, με πίστη ότι ο κόσμος θα προσαρμοστεί στις επιθυμίες του. Ο ρόλος των γονέων, επομένως, είναι σημαντικός, όσον αφορά τη δημιουργία ενός όσο το δυνατόν ασφαλέστερου περιβάλλοντος, με τις κατάλληλες παρεμβάσεις. Όμως από μόνο του αυτό δεν αρκεί. Το ίδιο ισχύει και με την επίβλεψη: το 90% των παιδικών ατυχημάτων γίνονται την ώρα που στο περιβάλλον τους υπάρχει άτομο που τα φροντίζει. Χρειάζεται, επομένως, ο βαθμός εγρήγορσης να προσαρμόζεται στο επίπεδο ωριμότητας κάθε παιδιού και τις συγκεκριμένες προκλήσεις που αντιμετωπίζει στο χώρο του. Μια άλλη σοβαρή παράμετρος την οποία πρέπει να έχουν υπόψη τους οι γονείς είναι το ότι οι ίδιοι αποτελούν πρότυπο συμπεριφοράς. Το παιδί βλέπει και μιμείται επικίνδυνες πρακτικές.

Στην πρόληψη των παιδικών ατυχημάτων είναι πολλά όσα μπορούν να γίνουν, τόσο σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση του κοινού όσο και σε νομοθετικό επίπεδο – παραδείγματα, οι προδιαγραφές ασφαλείας που πρέπει να πληρούν χώροι που φιλοξενούν παιδιά και ο εξοπλισμός των οχημάτων που τα μεταφέρουν. Εννοείται, παράλληλα, ότι χρειάζεται να διασφαλίζεται και η εφαρμογή των κανόνων.

Καθώς όμως η πρόληψη δεν είναι πάντοτε αρκετή, απαιτείται βελτίωση και στον τρόπο αντιμετώπισης των περιστατικών. Ιδανικά, κάθε άτομο που φροντίζει, εκπαιδεύει ή απλώς επιτηρεί ένα παιδί θα έπρεπε να έχει γνώση βασικών στοιχείων σχετικά με την παροχή πρώτης βοήθειας – και κάθε οικογένεια να έχει μεριμνήσει ώστε να υπάρχει ένα πλάνο προστασίας, ένα στοιχειώδες σχέδιο δράσης, σε περίπτωση που κάτι «πάει στραβά»: από τα τηλέφωνα πρώτης ανάγκης, έως την πρόνοια για ένα ασφαλιστικό πρόγραμμα που θα έχει εξειδικευτεί με γνώμονα τις ανάγκες οι οποίες μπορεί να προκύψουν κατά τη φροντίδα και την περίθαλψη ενός παιδιού που έχει υποστεί ατύχημα. Ενδεικτικά, ένα πρόγραμμα Ασφάλισης Προσωπικών Ατυχημάτων, περιλαμβάνει σφαιρικές καλύψεις που αφορούν, για παράδειγμα, όχι μόνο τις ιατροφαρμακευτικές δαπάνες, αλλά και δαπάνες έκτακτης διακομιδής, καθώς και παροχή χειρουργικού επιδόματος για ατύχημα.