Ντελιβεράδες στο News 24/7: Είμαστε πιο αναλώσιμοι κι από τα καλαμάκια του καφέ

Την Παρασκευή 27 Απριλίου στο Γενικό Νοσοκομείο της Λάρισας διακομίστηκε ένας 26χρονος, όταν η μηχανή την οποία οδηγούσε, συγκρούστηκε με ΙΧ. Υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση στο κεφάλι, την οποία ακολούθησε πολυήμερη νοσηλεία στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του νοσοκομείου σε εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση*.

Ο 26χρονος εργάζεται ως διανομέας αλυσίδας καφέ – ντελιβεράς, όπως συνηθίζουμε να αποκαλούμε τους επαγγελματίες ενός κλάδου, ο οποίος μαστίζεται από τα ατυχήματα. Και ενώ τα περισσότερα από αυτά δεν γνωστοποιούνται, τα πιο σοβαρά καταφέρνουν να φτάσουν στα δελτία ειδήσεων ή στα πρωτοσέλιδα των ειδησεογραφικών site, δημιουργώντας στατιστικές που σε λίγα άλλα επαγγέλματα συναντώνται.

Τους τελευταίους 13 μήνες, από τον Μάρτιο του 2017, πέντε ντελιβεράδες έχουν χάσει τη ζωή τους εν ώρα εργασίας. Ο μεγαλύτερος από αυτούς 29 ετών. Ο νεότερος, μόλις 20.

Όσοι κάνουν τη συγκεκριμένη δουλειά, είτε έχουν εμπλακεί οι ίδιοι σε κάποιο ατύχημα, είτε γνωρίζουν από πρώτο χέρι περιπτώσεις συναδέλφων τους που χτύπησαν στην προσπάθειά τους να παραδώσουν κάποια παραγγελία και να εξασφαλίσουν το μεροκάματο. Και αν όλοι σε στιγμές έχουμε βιαστεί να καταδείξουμε ως αιτία των ατυχημάτων την οδική συμπεριφορά των διανομέων που “δεν φοράνε κράνος”, “παραβιάζουν τον ΚΟΚ”, “οδηγούν σαν τρελοί”, να σημειώσουμε πως και η συμπεριφορά αυτή έχει, με τη σειρά της, τα δικά της αίτια.

“Ζητείται πακετάς με δικό του μηχανάκι”

Μιλώντας με διανομείς, γρήγορα αντιλαμβάνεται κανείς πως πίσω από τα εργατικά ατυχήματα ή δυστυχήματα κρύβεται μια ολόκληρη εργασιακή κουλτούρα, η οποία φαίνεται να αποτελεί τον κανόνα και λειτουργεί σε βάρος του εργαζόμενου. Ξεκινώντας από τις χαμηλές αμοιβές και την ανασφάλιστη ή υποδηλωμένη εργασία μέχρι τη μη παροχή μέσων ασφαλείας και την πληρωμή της απαιτούμενης για την εργασία βενζίνης από τους εργοδότες, οι ντελιβεράδες αποτελούν ένα από τα πιο εκτεθειμένα κομμάτια των εργαζομένων.

Η Μαργαρίτα Κουταλάκη, εκπρόσωπος της Επιτροπής Αγώνα Διανομέων Θεσσαλονίκης και μέλος του Συνδικάτου Επισιτισμού-Τουρισμού Θεσ/νίκης, Πιερίας και Χαλκιδικής, εργάζεται ως διανομέας τα τελευταία πέντε χρόνια. Η ίδια κάνει λόγο για μια “πολύ δύσκολη καθημερινότητα, αποτελούμενη από δεκάωρα και δωδεκάωρα στη δουλειά” με τους περισσότερους εργαζόμενους ανασφάλιστους ή μισοασφαλισμένους χωρίς να λαμβάνουν τα προβλεπόμενα δώρα, τα επιδόματα, τις άδειες, ή τις προσαυξήσεις για τα νυχτερινά, τις Κυριακές και τις αργίες. Αντιθέτως, όπως χαρακτηριστικά λέει, “παίρνουμε ξερά τρία, τριάμιση ή στην καλύτερη περίπτωση 4 ευρώ την ώρα και όλα τα υπόλοιπα είναι πληρωμένα από εμάς”.

Ποια είναι, όμως, “όλα τα υπόλοιπα” που αναφέρει η Μαργαρίτα;

Κατ’ αρχάς το μηχανάκι με το οποίο γίνονται οι διανομές. Στη συνέχεια είναι η βενζίνη που ο εργαζόμενος καταναλώνει κατά την διάρκεια της δουλειάς του, καθώς και το κόστος για τα συχνά service και τις όποιες φθορές υφίσταται η μηχανή εξαιτίας της πολύωρης καθημερινής χρήσης. Είναι αυτά που η αγγελία: “Ζητείται πακετάς με δικό του μηχανάκι”, παρέλειπε, τεχνηέντως, να αναφέρει.

Φυσικά, υπάρχουν επαγγελματίες που παρέχουν στους υπαλλήλους τους μηχανάκι, ή καλύπτουν τα έξοδα της βενζίνης, όμως αυτοί είναι μειοψηφία, όπως λέει στο News 24/7 ο Τάσος Αναστασιάδης, που ασκεί το επάγγελμα του διανομέα δεκατρία χρόνια. “Το μηχανάκι στις περισσότερες δουλειές είναι δικό σου. Όλα, βενζίνες, φθορές είναι καθαρά πάνω σου. Πολλοί λίγοι είναι εκείνοι που πληρώνουν τις βενζίνες. Οι περισσότεροι δεν σου δίνουν τίποτα έξτρα. Ό,τι συμφωνήσεις την ώρα. Τρία ευρώ, τριάμισι, από αυτά θα καλύψεις και την βενζίνη και τον καφέ σου και ό,τι άλλα έξοδα έχεις”.

Έχοντας, στο διάστημα των δεκατριών αυτών ετών, εργαστεί σε περισσότερες από είκοσι επιχειρήσεις, γνωρίζει πολύ καλά τι συμβαίνει και με την ασφάλιση: “Στις τουλάχιστον 15 από αυτές”, εξηγεί, “δεν ανέφεραν το ενδεχόμενο να με ασφαλίσουν, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν απάντησαν καν όταν τους το ζήτησα. Υπάρχουν και κάποιοι που σου θέτουν το δίλημμα ‘με ασφάλιση θα σου δίνω 3 ευρώ, χωρίς 3,5’. Και δυστυχώς θα επιλέξεις να παίρνεις κάτι παραπάνω, προκειμένου να καλύψεις τις βενζίνες και τις φθορές στο μηχανάκι”.

“Είμαστε πιο αναλώσιμοι και από τα καλαμάκια του καφέ”

Σε αυτές τις συνθήκες, με τους διανομείς να λαμβάνουν πολύ χαμηλούς μισθούς με τους οποίους πρέπει να καλύψουν και τα έξοδα που προκύπτουν από την ίδια τους την εργασία, βρίσκεται ένα κλάσμα της αιτίας των συχνών ατυχημάτων.

“Τα ωράρια σε πολλές περιπτώσεις είναι εξαντλητικά”, υπογραμμίζει η Μαργαρίτα, προσθέτοντας: “όταν ένας εργαζόμενος είναι 10 και 12 ώρες στο δρόμο και πιθανόν σε δύο δουλειές για να μπορέσει να βγάλει το μεροκάματο, δεν υπάρχει περίπτωση να μην συμβεί ατύχημα”.

Πέρα από την εξάντληση, οι χαμηλοί χρόνοι παράδοσης, που ενδεχομένως θα εξασφαλίσουν στους διανομείς το απαραίτητο για τους ίδιους φιλοδώρημα, αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχήματος.

“Δουλεύεις περισσότερο για το φιλοδώρημα”, αναφέρει ο Τάσος. “Ο μισθός είναι, συνήθως, ό,τι προβλέπεται από τον νόμο. Αυτή την καραμέλα σου πουλάνε όλοι. Οπότε θα τρέξεις για το φιλοδώρημα, διότι ενδέχεται έτσι, να βγάλεις μισό μισθό ακόμα στο μήνα σου. Αυτό αυξάνει και τον κίνδυνο γιατί δεν μπορείς να είσαι απόλυτα συγκεντρωμένος. Απλά δεν μπορείς”.

Στο άγχος των εργαζομένων να αυξήσουν όσο μπορούν τον μισθό τους μέσω του φιλοδωρήματος, έρχεται να προστεθεί και η πίεση των εργοδοτών, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις απαιτούν οι ίδιοι χαμηλούς χρόνους παράδοσης, προκειμένου να ικανοποιηθούμε εμείς, οι ανυπόμονοι πελάτες.

“Οι ντελιβεράδες δουλεύουν με το άγχος να παραδώσουν την παραγγελία το συντομότερο δυνατό, κάνοντας μία σειρά από παραβάσεις για να προλάβουν, γιατί αν δεν παραδώσουν στον χρόνο που θέλει ο εργοδότης, κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους”, υπογραμμίζει ο Νίκος Παπαγεωργίου, μέλος του Συνδικάτου Επισιτισμού και Τουρισμού Αττικής, τοποθέτηση που επιβεβαιώνει και ο Τάσος, ο οποίος αποδίδει τα συχνά ατυχήματα στο άγχος που προκαλούν στους διανομείς η επιχείρηση και οι πελάτες “Όταν σου λέει ‘θέλω τον καφέ σε δέκα λεπτά’, προσπαθείς να του τον πας σε δέκα λεπτά. Αν δεν το κάνεις, το πιο πιθανό είναι η επιχείρηση να σε αντικαταστήσει. Δεν τους νοιάζει ο Τάσος, τους νοιάζει το κέρδος τους. Είμαστε πιο αναλώσιμοι και από τα καλαμάκια του καφέ”.

Στη μεγιστοποίηση του κέρδους από πλευράς επιχειρηματιών στέκεται και ο κ. Παπαγεωργίου:

“Αντί ένα μαγαζί να έχει 6-7 διανομείς για να κάνει την δουλειά του, έχει 1 ή 2, οπότε καταλαβαίνετε ότι η εντατικοποίηση, η πίεση δημιουργεί τις προϋποθέσεις για εργατικά ατυχήματα”.

Δήλωση εργατικού ατυχήματος = Απόλυση

Μιλώντας με τους εργαζόμενους για ατυχήματα στον δρόμο εν ώρα εργασίας, όλοι έχουν κάποια ιστορία να διηγηθούν, είτε προσωπική είτε κάποιου άλλου συναδέλφου τους, φίλου ή γνωστού.

“Είχα χτυπήσει, ευτυχώς δεν τραυματίστηκα πολύ σοβαρά και για αυτό συνεχίζω να κάνω τη δουλειά. Από το αφεντικό και την εταιρεία που δούλευα τότε δεν υπήρξε καμία συμπαράσταση. Η ζημιά στο μηχανάκι ήταν στα 560 ευρώ, τα οποία χρεώθηκα εγώ. Καμία κάλυψη”, μας είπε ο Τάσος, ο οποίος μας μίλησε και για περιπτώσεις συναδέλφων του που αναγκάστηκαν να μείνουν εκτός δουλειάς ακόμη και για έξι μήνες εξαιτίας ατυχημάτων.

Την δύσκολη κατάσταση που βιώνει ένας διανομέας που έχει εμπλακεί σε ατύχημα, μας περιέγραψε η Μαργαρίτα, κάνοντας λόγο ακόμη και για απειλές, προκειμένου να μην το δηλώσει ως εργατικό. “Δεν φτάνει που χτυπάμε εμείς και το μηχανάκι που θα πρέπει να πληρώσουμε για να φτιάξουμε. Δεν φτάνει που πηγαίνοντας στο νοσοκομείο χάνουμε τα μεροκάματά μας, επειδή είμαστε ανασφάλιστοι ή μισοασφαλισμένοι, έχουμε και την απειλή ότι αν το δηλώσουμε ως εργατικό ατύχημα, μπορεί και να μείνουμε χωρίς δουλειά”. Όπως λέει, αυτή είναι η καλύτερη περίπτωση. “Έχουν σκοτωθεί πολλοί συνάδελφοι, νέα παιδιά, ενώ έχουμε και περιπτώσεις ανθρώπων που έμειναν παραπληγικοί”.

Θα υπέθετε κανείς, ότι με τα συχνά ατυχήματα και δυστυχήματα στον κλάδο, τα μέσα ατομικής προστασίας (μπουφάν, παντελόνι και φυσικά το κράνος) που προβλέπονται για οδηγούς μηχανών θα αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των διανομέων. Όμως το μεγάλο κόστος της αγοράς του παραπάνω εξοπλισμού, είναι στις περισσότερες περιπτώσεις αποτρεπτικό, με βάση τα μεροκάματά τους. “Ένα κράνος κάνει 100 με 150 ευρώ, ένα παντελόνι άλλα τόσα και το μπουφάν περισσότερα. ‘Ολα αυτά είναι λεφτά που πολλοί από εμάς δεν μπορούμε και δεν έχουμε να δώσουμε”.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, οι διανομείς αποφάσισαν να οργανωθούν, ώστε πλέον να προωθήσουν συλλογικά τα αιτήματα τους. Η Επιτροπή Αγώνα Διανομέων Θεσσαλονίκης, η οποία εντάσσεται στο Συνδικάτο Επισιτισμού Τουρισμού Θεσσαλονίκης, ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2017, μετά από μία σειρά ατυχημάτων και δυστυχημάτων που είχε βιώσει ο κλάδος. Στην Αθήνα, από το 2006 υπάρχει η Συνέλευση Βάσης Εργαζομένων Οδηγών Δικύκλου. Αντίστοιχα σωματεία λειτουργούν και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και έχουν καταφέρει, μέσα από σειρά δράσεων να αναδείξουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά στην εργασία τους.

Διαβάζοντας κανείς τα αιτήματά τους, τα οποία συνοψίζουν όλες τις παραπάνω παθογένειες που οι ίδιοι μας ανέφεραν, δεν μπορεί να μην συμφωνήσει με αυτά: εταιρικό μηχανάκι και ό,τι αυτό συνεπάγεται, παροχή προστατευτικών μέσων από την επιχείρηση και εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, με πληρωμή δώρων, υπερωριών, επιδομάτων και φυσικά, ασφάλιση και υπαγωγή στα βαρέα και ανθυγιεινά, είναι κάποια από αυτά.

Η στάση της πολιτείας

Το υπουργείο Εργασίας εμφανίζεται διατεθειμένο να δώσει λύση στα χρόνια ζητήματα των διανομέων, ωστόσο δεν υπάρχει συγκεκριμένος ορίζοντας για αυτό.

Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εργασίας, Ανδρέας Νεφελούδης στις 25 Μαΐου 2017 είχε συναντήσει αντιπροσωπεία των εργαζομένων δικυκλιστών κατά την 24ωρη απεργία και μοτοπορεία που πραγματοποίησαν στην Αττική και άκουσε τα αιτήματά τους. Όπως είπε στο News 24/7, στην υπόλοιπη Ευρώπη τα ζητήματα αυτά είναι προ πολλού ρυθμισμένα και δεν παρουσιάζονται τα φαινόμενα που έχουμε στην Ελλάδα. “Ολοκληρώνουμε τώρα μία διαδικασία για τη διευθέτηση των θεμάτων αυτών”, ανέφερε.

Σχετικά με τα μέσα ατομικής προστασίας, ο κ. Νεφελούδης τόνισε πως με βάση την νομοθεσία “είναι υποχρεωμένος ο εργοδότης να τα παρέχει” και έκανε λόγο για κάποια “παραθυράκια”, τα οποία “τον αφήνουν λίγο έξω από την υπόθεση και αυτά πάμε να ρυθμίσουμε τώρα”. Απέφυγε, ωστόσο, να προσδιορίσει τον χρονικό ορίζοντα για την επίλυση των ζητημάτων, παραδεχόμενος πως έχει ήδη υπάρξει καθυστέρηση “Έτσι κι αλλιώς, είχαμε δεσμευτεί στους ανθρώπους ότι θα τελειώναμε πολύ νωρίτερα και ήδη έχουμε καθυστερήσει”.

* Όπως μετέδωσε το larissanet , ο 26χρονος, τελικά έφυγε από τη ζωή μετά από πέντε ημέρες νοσηλείας και μερικές ώρες μετά τη δημοσίευση του κειμένου. Αφήνει πίσω του την σύζυγό του, το μικρό του αγοράκι και τους γονείς του.