Αυτός ο γήινος οργανισμός θα επιβίωνε στο φεγγάρι του Κρόνου

Αυτός ο γήινος οργανισμός θα επιβίωνε στο φεγγάρι του Κρόνου
This Feb. 17, 2005 image made available by NASA shows plumes of water ice and vapor from the south polar region of Saturn's moon Enceladus. The activity is understood to originate from the moon's subsurface ocean of salty liquid water, which is venting into space. (NASA/JPL/Space Science Institute via AP) NASA/JPL/Space Science Institute via AP

Η παρουσία μοριακού υδρογόνου στον πίδακα του Εγκέλαδου μπορεί να υποδηλώνει την ύπαρξη θερμοκρασιών και πηγών χημικής ενέργειας, που είναι αναγκαίες για να υπάρξουν συνθήκες κατάλληλες για ζωή

Όταν τον περασμένο Απρίλιο, το σκάφος Cassini της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) εντόπισε υδρογόνο στο δορυφόρο Εγκέλαδο του Κρόνου, οι προσδοκίες της επιστημονικής κοινότητας ότι υπάρχει μορφή εξωγήινης ζωής στο ηλιακό μας σύστημα αυξήθηκαν σημαντικά.

Το υδρογόνο αυτό κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από υδροθερμική δραστηριότητα στον βυθό του τεράστιου υδάτινου ωκεανού, ο οποίος εκτιμάται ότι υπάρχει κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου. Παρόμοιες είναι και οι εκτιμήσεις της NASA για τον δορυφόρο του Δία, την Ευρώπη.

Με δεδομένο ότι η αντίστοιχη υδροθερμική δραστηριότητα στους βυθούς της Γης έχει τροφοδοτήσει την ύπαρξη υποθαλάσσιων μικροοργανισμών εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια (χωρίς μάλιστα να αποκλείεται ότι εκεί ακριβώς πρωτοεμφανίσθηκε η ζωή στον πλανήτη μας), οι επιστήμονες δεν αποκλείουν πως κάτι ανάλογο μπορεί να έχει συμβεί στον Εγκέλαδο.

Σε σχετική δημοσίευση που έκανε στο «Nature Communications» μια ερευνητική ομάδα με έδρα την Αυστρία πήγε τη μελέτη της πιθανής εύρεσης ζωής στον Enceladus ένα βήμα παραπέρα: Ο Simon Rittmann, επικεφαλής της ομάδας, η οποία μελετά μονοκύτταρους μικροοργανισμούς στο πανεπιστήμιο της Βιέννης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένα συγκεκριμένο γήινο μικρόβιο θα μπορούσε να επιβιώσει κάτω από τις βιοκλιματικές συνθήκες που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι επικρατούν κάτω από τη παγωμένη κρούστα του Εγκέλαδου. Με άλλα λόγια, αν υπάρχει ζωή που κρύβεται στον Enceladus, μπορεί να είναι μοιάζει με το μικροοργανισμό Metanothermococcus okinawensis.

Το φεγγάρι του Κρόνου

Ο Εγκέλαδος είναι ένας μεσαίου μεγέθους δορυφόρος με διάμετρο 504 χιλιομέτρων. Κάτω από ένα επιφανειακό στρώμα πάγου πάχους δύο έως 60 χιλιομέτρων, εκτιμάται ότι υπάρχει ένας τεράστιος παγκόσμιος ωκεανός. Από ρωγμές στην επιφάνεια του δορυφόρου ξεπηδάνε εντυπωσιακοί πίδακες αερίων και σωματιδίων πάγου, που εκτινάσσονται σε ύψος δεκάδων χιλιομέτρων στο διάστημα.

Το Cassini, στην κοντινότερη προσέγγισή του στον Εγκέλαδο στο τέλος του 2015, όταν έφθασε σε απόσταση μόνο 49 χιλιομέτρων από την επιφάνειά του νότιου πόλου, διέσχισε έναν τέτοιο πίδακα και με το όργανό του -ένα φασματόμετρο μάζας- ανίχνευσε μοριακό υδρογόνο. Οι αναλύσεις έδειξαν ότι το μοριακό υδρογόνο πιθανότατα παράγεται από τις υδροθερμικές αντιδράσεις που συμβαίνουν μεταξύ του υπόγειου νερού και των καυτών πετρωμάτων του βυθού, κάτι παρόμοιο δηλαδή με αυτό που συμβαίνει στις υδροθερμικές «καμινάδες» των βυθών της Γης.

Εκτός από το μεθάνιο που βρέθηκε σε αναλογία έως 1,4% του συνολικού όγκου του πίδακα, ανιχνεύθηκε διοξείδιο του άνθρακα σε αναλογία έως 0,8%. Και τα δύο αυτά χημικά στοιχεία είναι ζωτικά για τη διαδικασία της μεθανογένεσης, δηλαδή της δημιουργίας μεθανίου από μεθανογόνα βακτήρια.

Στον πλανήτη μας, ορισμένοι θερμόφιλοι μεθανογόνοι μικροοργανισμοί (όπως το Metanothermococcus okinawensis) που ζουν δίπλα στις καυτές υδροθερμικές πηγές στα σκοτεινά βάθη των θαλασσών, δεν μπορούν να δεχθούν ηλιακή ενέργεια, ούτε να φωτοσυνθέσουν. Αξιοποιούν όμως τη χημική ενέργεια από τα έγκατα της Γης και έχουν αναπτύξει έναν ιδιαίτερο ενεργειακό «μεταβολισμό»: χρησιμοποιούν το μοριακό υδρογόνο και το διοξείδιο του άνθρακα για να παράγουν μεθάνιο.

Όπως ανέφεραν οι επιστήμονες, «η παρουσία μοριακού υδρογόνου στον πίδακα του Εγκέλαδου μπορεί να υποδηλώνει την ύπαρξη θερμοκρασιών και πηγών χημικής ενέργειας, που είναι αναγκαίες για να υπάρξουν συνθήκες κατάλληλες για ζωή στο εσωτερικό του δορυφόρου».

Τόνισαν ότι εάν λαμβάνει χώρα η διαδικασία της μεθανογένεσης στο βυθό του Εγκέλαδου, τότε αυξάνεται η πιθανότητα αυτό το μεθάνιο να έχει βιολογική προέλευση. Όμως προσέθεσαν ότι, προς το παρόν, δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος ότι όντως κάτι τέτοιο συμβαίνει.

Οι εξωπλανήτες και οι δορυφόροι με μεγάλους επιφανειακούς ή υπόγειους ωκεανούς θεωρούνται από τους αστροβιολόγους οι κατ’ εξοχήν στόχοι για την ανακάλυψη μορφών ζωής. Στο ηλιακό μας σύστημα, εκτός από τον Εγκέλαδο, σε αυτή την ομάδα ανήκει επίσης ο δορυφόρος Ευρώπη του Δία.

(Με πληροφορίες από Wired, φωτογραφία: NASA/JPL/Space Science Institute via AP)

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα