Εμφύλιος στην Άγκυρα με στόχο τα ελληνικά νησιά

Εμφύλιος στην Άγκυρα με στόχο τα ελληνικά νησιά
Kemal Kilicdaroglu leader of Republican People's Party (CHP) waves to the crowd during a Democracy and Martyrs' Rally in Istanbul, Sunday, Aug. 7, 2016. More than 1 million flag-waving Turks gathered in Istanbul on Sunday for an anti-coup rally to mark the end of nightly demonstrations since the July 15 abortive military insurrection that left more than 270 people dead. (AP Photo/Emrah Gurel) AP

Σε τροχιά εθνικιστικής πλειοδοσίας η κεντρική πολιτική σκηνή της Τουρκίας εν όψει των εκλογών, που δεν αποκλείεται να διεξαχθούν και μέσα στον επόμενο χρόνο

Του Γιώργου Σκαφιδά

Το έργο το έχουμε ξαναδεί, υπό μορφή τουρκικού σίριαλ, να παίζεται με έδρα την Άγκυρα και φόντο τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα το Αιγαίο.

Το είδαμε να κορυφώνεται το φθινόπωρο του 2016, καθώς η Τουρκία κατευθυνόταν από ένα πολύνεκρο αποτυχημένο πραξικόπημα (Ιούλιος 2016) προς ένα αμφιλεγόμενο προεδρικό δημοψήφισμα (Απρίλιος 2017), μέσα σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης.

Το ίδιο σίριαλ, ωστόσο, πλέον επιστρέφει εν όψει των πολλαπλών τουρκικών εκλογικών αναμετρήσεων του 2019 (τοπικών, βουλευτικών, προεδρικών), που δεν αποκλείεται να γίνουν και πρόωρα, το 2018.

Ισλαμιστές και οι Κεμαλιστές έχουν ξεκινήσει προεκλογικό αγώνα πλέοντας σε πελάγη εθνικιστικής πλειοδοσίας. Από τις αρχές του Δεκεμβρίου, ο ηγέτης της κεμαλικής αξιωματικής αντιπολίτευσης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, έχει εγκαλέσει τουλάχιστον τρεις φορές δημοσίως τον Ερντογάν «για τα 18 νησιά που παραχώρησε στην Ελλάδα», κατηγορώντας τον ως εθνικό μειοδότη.

Μιλώντας στην τουρκική βουλή, ο 69χρονος κεμαλιστής κατηγόρησε τον Τούρκο πρόεδρο ότι κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα «δεν αναφέρθηκε στα 18 νησιά που βρίσκονται υπό κατάληψη (σ.σ. από την Ελλάδα)». Και λίγες ημέρες αργότερα, από το Ντενιζλί, ο Κιλιτσντάρογλου αμφισβήτησε τον εθνικισμό του Ερντογάν, κατηγορώντας τον ότι δεν προστατεύει «τα τουρκικά νησιά που κατέλαβε η Ελλάδα». Και μόλις πριν τα Χριστούγεννα, η κεμαλιστής ηγέτης επανήλθε δριμύτερος, απειλώντας ότι θα έρθει το 2019 (χρονιά εκλογών στην Τουρκία, υπενθυμίζουμε) και «θα πάρει όλα αυτά τα νησιά» από την Ελλάδα, όπως είχε «πάρει» και ο πρωθυπουργός της τουρκικής εισβολής κεμαλιστής Μπουλέντ Ετζεβίτ την Κύπρο το καλοκαίρι του 1974.

«Ο εθνικισμός του CHP έχει γραφτεί στην Κύπρο, στα βουνά του Πενταδάκτυλου, και στα χωράφια του Αφιόν», δήλωνε ο Κιλιτσντάρογλου το Δεκέμβριο του 2016, πράγμα που επανάλαβε προ ημερών και από το Ντενιζλί. Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι έως και τα τέλη του Σεπτεμβρίου του 2016, η ηγεσία των κεμαλιστών μιλούσε για «16 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που έχουν καταλάβει παρανόμως οι Ελληνες στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, τα Δωδεκάνησα και το Κρητικό Πέλαγος». Πως αυτά τα νησιά έχουν γίνει πλέον επισήμως «18» παραμένει ένα… μυστήριο.

Τότε, την περίοδο μετά το Σεπτέμβριο του 2016, ο ηγέτης της κεμαλικής αξιωματικής αντιπολίτευσης ήθελε να υπονομεύσει τον Ερντογάν στα μάτια των εθνικιστών ψηφοφόρων, εν όψει του προεδρικού δημοψηφίσματος του Απριλίου του 2017.

Πίσω στο παρόν, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος κάνει ακριβώς το ίδιο πράγμα, εκτιμώντας ενδεχομένως ότι η Τουρκία ίσως να οδηγηθεί πρόωρα στις κάλπες, όχι το 2019 όπως είναι προγραμματισμένο, αλλά το 2018. «Μήπως ο ηγέτης του CHP προετοιμάζεται για πρόωρες εκλογές;», διερωτάται αρθρογράφος της τουρκικής «Hurriyet», επικαλούμενος μάλιστα σχετική δήλωση του ιδίου του Κιλιτσντάρογλου ότι «ίσως» η χώρα οδηγηθεί πρόωρα στις κάλπες το 2018, «προτού επιδεινωθεί η κατάσταση της τουρκικής οικονομίας».

Σε ανάλογο πνεύμα, το αμερικανικό περιοδικό «Time» θεωρεί επίσης «πιθανό η Τουρκία να πάει σε εκλογές το 2018», υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι «αυτή είναι μια ψήφος που θα έχει επιπτώσεις πολύ πέρα από τα σύνορα της Τουρκίας». Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα στο πρώτο μισό του 2018 πρόκειται να διεξαχθεί και το συνέδριο του CHP.

Ανεβάζοντας τους εθνικιστικούς τόνους, ο 69χρονος Κιλιτσντάρογλου ενδεχομένως να θέλει να ενισχύσει και τη δική του θέση εσωκομματικά εν όψει του συνεδρίου, ενάντια σε όλους εκείνους που τον κατηγορούν ότι είναι υπερβολικά… άνευρος.

Σε κάθε περίπτωση, κεντρικός στόχος της κεμαλικής αντιπολίτευσης ήταν και είναι να αποδομήσει την εθνικιστική ρητορική του Ερντογάν, καθώς και να πλήξει τη σύμπλευση του ισλαμοσυντηρητικού κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) με τους εθνικιστές του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί.

Ο Μπαχτσελί, ήδη από το 2016, παρέχει έξωθεν στήριξη στον Ερντογάν, με τους δύο άνδρες ωστόσο να διαφωνούν ως προς το όριο του 10% που απαιτείται για την είσοδο μιας παράταξης στο τουρκικό κοινοβούλιο (ο Μπαχτσελί θέλει να το μειώσει, σε αντίθεση με τον Ερντογάν που προκρίνει τη διατήρησή του).

Στο στόχαστρο των κεμαλιστών, μπαίνει ωστόσο και το νέο επονομαζόμενο «Καλό Κόμμα» (İYİ Party) της εθνικίστριας άλλοτε υπουργού Εσωτερικών Μεράλ Ακσενέρ.

Ανεβάζοντας τους εθνικιστικούς τόνους, οι κεμαλιστές φιλοδοξούν να στερήσουν ψήφους όχι μόνο από τον Ερντογάν αλλά και από όλα τα κόμματα στα δεξιά του προέδρου (MHP, İYİ Party), με την προσδοκία ότι εάν το όριο διατηρεί στο 10% όπως αναμένεται, αυτά ίσως να μην μπουν καν στο κοινοβούλιο. Οι «καθαρόαιμοι» Τούρκοι εθνικιστές από την άλλη (Μπαχτσελί, Ακσενέρ κ.α.) αντεπιτίθενται με όρους μαξιμαλιστικούς, αφήνοντας να εννοηθεί ότι εάν χρειαστεί εκείνοι θα είναι ακόμη πιο σκληροί απέναντι στην Ελλάδα από ό,τι το CHP του Κιλιτσντάρογλου. Όσο για την ίδια την τουρκική κυβέρνηση (Γιλντιρίμ, Τσαβούσογλου, Ισίκ κ.α.), εκείνη επιμένει ότι τα νησιά που «χάθηκαν» νησιά υπέρ των Ελλήνων, «χάθηκαν» με ευθύνη των κεμαλιστών πριν το 2002 και την άνοδο του AKP στην εξουσία.

Για τον Ερντογάν, ο στόχος είναι πλέον σαφής: θέλει να κερδίσει τις επόμενες εκλογές (προεδρικές και βουλευτικές) είτε αυτές διεξαχθούν το 2018 είτε το 2019, επισφραγίζοντας έτσι τη μετάβαση σε μια εκτελεστική υπερπροεδρία και εξασφαλίζοντας το εισιτήριο για την παραμονή του στην εξουσία οπωσδήποτε έως και το 2023. Ο Ερντογάν θέλει να γιορτάσει συγκεκριμένα το 2023 τα 100 χρόνια από την ίδρυση του τουρκικού κράτους σε ρόλο νέου εθνάρχη, έχοντας εκτοπίσει τον Κεμάλ. Σε αυτό το πλαίσιο, υπονομεύει την κληρονομιά των Κεμάλ και Ινονού ήδη από το φθινόπωρο του 2016, μεταξύ άλλων αποκηρύσσοντας και τη Συνθήκη της Λωζάνης ως μειοδοτική. «Παραδώσαμε τα νησιά, που ήταν τόσο κοντά ώστε να φωνάζεις και να σε ακούν εκεί», δήλωνε το Σεπτέμβριο του 2016 ο Ερντογάν.

Στο ίδιο πνεύμα, μόλις πριν λίγες ημέρες, ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου διακήρυξε από την τουρκική βουλή ότι «ύστερα από την κρίση των Ιμίων το 1996, δεν έγινε καμία αλλαγή στη νομική κατάσταση των νησιών. Όλα έγιναν πριν. Σε αυτό το ζήτημα ο υπαίτιος δεν είναι το AKP». Ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπεκίρ Μποζντάγ δήλωσε επίσης πρόσφατα: «η Τουρκική Δημοκρατία κατά τη διάρκεια της δικής μας διακυβέρνησης δεν έχει κάνει πίσω ούτε ένα μίλι στο Αιγαίο συγκριτικά με το προηγούμενο καθεστώς».

Οι κεμαλιστές, ωστόσο, ανταποδίδουν τα πυρά, κατηγορώντας το καθεστώς Ερντογάν ότι έχει «χαρίσει» 16 ή 18 (ανάλογα με την περίσταση) νησιά στην Ελλάδα μετά το 2003. Οινούσσες, Θύμαινα, Φούρνοι, Αγαθονήσι, Αρκιοί, Φαρμακονήσι, Μαραθονήσι, Καλόλιμνος, Κυρά Παναγιά, Γυαλί, Σύρνα, Γαύδος, Κίναρος, Λέβιθα, Ψέριμος, Δία, Διονυσάδες, Γαϊδουρονήσι, Κουφονήσι, Μαράθι: αυτά είναι κάποια από τα νησιά που αναφέρουν οι κεμαλιστές ως «παρανόμως κατεχόμενα από την Ελλάδα».

(Φωτογραφία: AP Photo/Emrah Gurel)

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα