Σε τεντωμένο σκοινί η γερμανική κυβέρνηση

Σαν βόμβα έσκασε η είδηση αργά το βράδυ της Κυριακής: ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας Χορστ Ζέεχοφερ δηλώνει έτοιμος να παραιτηθεί, θεωρώντας προφανώς μη ικανοποιητική την “ευρωπαϊκή λύση” για το προσφυγικό που επέτυχε η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ. Αυτό φέρεται να έχει δηλώσει ο Ζέεχοφερ στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) στο Μόναχο την Κυριακή. Σύμφωνα με το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA), o υπουργός Εσωτερικών επισημαίνει ότι ούτως ή αλλως την Τετάρτη κλείνει 69 χρόνια ζωής και έχει ήδη “επιτύχει πολλά” στην πολιτική. 

Μετά από οκτώ ώρες διαβουλεύσεων η συνεδρίαση της CSU διεκόπη και ο Ζέεχοφερ αποσύρθηκε για ιδιαίτερες συνομιλίες με τον επικεφαλής της Κ.Ο. Αλεξάντερ Ντομπρίντ και τον γ.γ. του κόμματος Μάρκους Μπλούμε. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών στο Βερολίνο μια αποχώρηση Ζέεχοφερ θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το τέλος του κυβερνητικού συνασπισμού υπό την Άνγκελα Μέρκελ. Πάντως ο Αλεξάντερ Ντομπρίντ φέρεται να έχει δηλώσει ότι “δεν μπορεί να αποδεχθεί” την παραίτηση Ζέεχοφερ.

Ο Χορστ Ζέεχοφερ, παρέπεμψε στις σημερινές συζητήσεις με το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) αργότερα σήμερα, σε ό,τι αφορά την πρόθεσή του να παραιτηθεί.

“Σήμερα θα συζητήσουμε και πάλι με το CDU. Πρέπει να καταβληθεί μια προσπάθεια να επιτευχθεί συμφωνία στο κεντρικό ζήτημα των συνοριακών ελέγχων και των επαναπροωθήσεων. Προσέφερα το αξίωμά μου και θα συνεχίζω να το κάνω για τις τρεις επόμενες ημέρες. Ελπίζω να βρεθεί μια συμφωνία. Πρόκειται για παραχώρηση εκ μέρους μου”, δήλωσε ο κ. Ζέεχοφερ, έπειτα από περίπου 12 ώρες συνεδρίασης της Κοινοβουλευτικής του Ομάδας και διαβουλεύσεων με ηγετικά στελέχη του κόμματός του, τα οποία, όπως αναφέρουν τα γερμανικά ΜΜΕ, προσπάθησαν να τον πείσουν να μην επιμείνει στην απόφασή του για παραίτηση, εφόσον η άλλη πλευρά δεν υπαναχωρήσει.

Ο κ. Ζέεχοφερ, κατά την αποχώρησή του από τις διαβουλεύσεις, τόνισε κατ’ επανάληψη ότι το ζήτημα είναι το συμφέρον της Γερμανίας, αλλά και η ικανότητα του κυβερνητικού συνασπισμού να ασκεί τα καθήκοντά του.

Ποιες είναι οι αιτίες της σύγκρουσης;

Εκδηλώθηκε στα μέσα Ιουνίου, όταν ο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζέεχοφερ, πρόεδρος του συντηρητικού βαυαρικού κόμματος της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU), είδε το σχέδιο που ήθελε να παρουσιάσει για την αυστηροποίηση της πολιτικής της χώρας ως προς το άσυλο να απορρίπτεται από την καγκελάριο Μέρκελ. Η επικεφαλής της γερμανικής κυβέρνησης εναντιώνεται σε ένα από τα πιο εμβληματικά μέτρα που εισηγήθηκε ο υπουργός της: την προβλεπόμενη επαναπροώθηση στα γερμανικά σύνορα των μεταναστών και των προσφύγων που έχουν καταγραφεί ήδη σε άλλη χώρα μέλος της ΕΕ. Η κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού», που σχηματίστηκε έπειτα από πολλές δυσκολίες τον Μάρτιο, αποτελείται από το CSU, τη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU) της καγκελαρίου και τους σοσιαλδημοκράτες.

Και γιατί αυτή η διαφωνία προκαλεί κυβερνητική κρίση;

Ο υπουργός δεν εννοεί να υποχωρήσει. Έδωσε τελεσίγραφο στην καγκελάριο: απείλησε να επιβάλει επαναπροωθήσεις στα σύνορα με υπουργικό διάταγμα στις αρχές Ιουλίου εάν δεν λαμβάνονταν ισοδύναμα, πολύ περιοριστικά, μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από την πλευρά της, η καγκελάριος αρνήθηκε να υποκύψει στην απαίτηση της επαναπροώθησης των μεταναστών και των προσφύγων, φοβούμενη ότι θα ακολουθούσε ντόμινο παρόμοιων κινήσεων σε όλη την Ευρώπη. Ο βαυαρός υπουργός θεωρεί ανεπαρκή τα αποτελέσματα της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και απαιτεί να ληφθούν μέτρα σε εθνικό επίπεδο.

Αφορά η διένεξη μόνο τους μετανάστες και τους πρόσφυγες;

Τα αίτια είναι πολύ πιο βαθιά. Το βαυαρικό κόμμα, που υποστηρίζεται από τη δεξιά πτέρυγα του κόμματος της ίδιας της Μέρκελ, μοιάζει αποφασισμένο να ξεκαθαρίσει μια και καλή τους λογαριασμούς του με την καγκελάριο. Δεν έπαψε ποτέ να καταγγέλλει την απόφασή της να άρει τις πύλες το 2015 και να επιτρέψει να εισέλθουν στη χώρα εκατοντάδες χιλιάδες αιτούντες άσυλο το 2015. Αλλά, πέραν των μεταναστών, είναι η ίδια η Μέρκελ που βρίσκεται στο στόχαστρό του. Η CSU κρίνει εδώ και πολύ καιρό ότι μετακίνησε υπερβολικά, τα 13 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, τη συντηρητική παράταξη προς το κέντρο. Η γερμανική αριστερά από την άλλη καταγγέλλει ένα «πραξικόπημα της δεξιάς» στη Γερμανία. Πολλά γερμανικά ΜΜΕ ταυτόχρονα διακρίνουν στην επίθεση αυτή την έλευση του «Τραμπισμού» στη χώρα. Η CSU, η οποία τάσσεται υπέρ του δόγματος «πρώτα η Γερμανία» σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, εξεγείρεται επίσης εξαιτίας του ότι πλησιάζουν οι κρατιδιακές εκλογές στη Βαυαρία τον Οκτώβριο, όταν σύμφωνα με δημοσκοπήσεις ενδέχεται να απολέσει την απόλυτη πλειοψηφία της εξαιτίας της ανόδου της αντιμεταναστευτικής άκρας δεξιάς, του κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).

Ποια είναι τα σενάρια για τη συνέχεια;

Αν δεν εξευρεθεί συμβιβασμός in extremis, το βαυαρικό κόμμα δεν θα έχει πλέον άλλες επιλογές παρά είτε να αποχωρήσει από την κυβέρνηση, ή να περάσει στην επίθεση. Ο υπουργός Εσωτερικών θα μπορούσε να επιβάλλει τις επαναπροωθήσεις στα σύνορα με μονομερή του απόφαση. Αλλά η καγκελάριος στην περίπτωση αυτή θα καθαιρούσε τον υπουργό της, πράγμα που θα πυροδοτούσε την αποχώρηση της CSU από τον συνασπισμό και το τέλος της κυβέρνησης «μεγάλου συνασπισμού», καθώς θα έχανε την πλειοψηφία των εδρών στην Μπούντεσταγκ, την ομοσπονδιακή κάτω Βουλή. Αυτό θα σήμαινε την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Εκτός εάν η καγκελάριος κατάφερνε να παραμείνει στην εξουσία για κάποιο καιρό, επικεφαλής μιας κυβέρνησης μειοψηφίας με συμμάχους μόνο τους σοσιαλδημοκράτες, ή επικεφαλής μιας πιο ευρείας κυβέρνησης με τη συμμετοχή των Πρασίνων.

Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα;

Ο Ζεεχόφερ, ο οποίος μετά τη μαραθώνια συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματός του επιβεβαίωσε τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα ότι εξέφρασε την πρόθεση να παραιτηθεί τόσο από το υπουργείο Εσωτερικών–ώστε να μην μπορέσει να τον καθαιρέσει η Μέρκελ, όπως φέρεται να είπε–όσο και απο την προεδρία της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης, πρόκειται να έχει ακόμα μια συνάντηση με την καγκελάριο τις προσεχείς ώρες. Κατέστησε σαφές πως θέλει το θέμα να έχει τελειώσει μέσα στις επόμενες τρεις ημέρες.