Τα πρώτα 100 χρόνια είναι δύσκολα

Προτάσεις που φτάνουν την διάρκεια αποπληρωμής των210 δις ευρώ από τα ευρωπαϊκά δάνεια ακόμη και στα 100 χρόνια έχουν έτοιμες από καιρό οι δανειστές  Ελλάδα και  θα πέσουν στο τραπέζι του διαλόγου ως προσχέδια ίσως και στο Eurorgroup  της  Δευτέρας.

Βάση της όποιας λύσης θα είναι η εξασφάλιση της «εξυπηρετησιμότητας» του ελληνικού χρέους. Σε πιο απλά ελληνικά να τεθεί ένα ετήσιο όριο δαπανών για εξυπηρέτηση  υποχρεώσεων χρέους  ως ποσοστό του ΑΕΠ πάνω από το οποίο το χρέος δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται  βιώσιμο. Με  βάση την  νόρμα που έχει  θεσπίσει το ΔΝΤ (που είναι διεθνώςαναγνωρισμένο ο ως οργανισμός που  μπορεί να πιστοποιεί βιωσιμότητα χρέους ) το όριο αυτό είναι το 15% του ΑΕΠ.

Με βάση αυτή την σταθερά, η Ελλάδα δεν  έχει άμεσο πρόβλημα  βιωσιμότητας  χρέους . Οι χρηματοδοτικές  της ανάγκες  καλύπτονται  μέχρι το 2018 από  το  δάνειο των 86,5  δις ευρώ  που υπέγραψε  πέρσι  το  καλοκαίρι  με  τον  Ευρωπαϊκό  Μηχανισμό Σταθερότητας ( ΕΜΣ ) . Επιπλέον, μέχρι και το 2021 ισχύει  η 10ετής  περίοδος  χάρητος που δόθηκε το  2012  για  όλα  τα   Ευρωπαϊκά  είτε προήλθαν απευθείας από τα κράτη μέλη της  Ευρωζώνης (περίπου 53  δις ευρώ )  είτε από «πρόγονο» του  ΕΜΣ το  Ευρωπαϊκό Μηχανισμό  Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (129 δις ευρώ ) στα  οποία  προστέθηκαν και τα 26 δις ευρώ που πήρε η  Ελλάδα ως  πρώτη δόση  από το νέο δάνειο από τον ΕΜΣ φτάνοντας συνολικά τα ευρωπαϊκά δάνεια κοντά στα 210 δις ευρώ. Το  ποσό αυτό  είναι το αντικείμενο της αναδιάρθρωσης  που θα συζητηθεί  αφού τα  δάνεια ύψους 20 δις  από το ΔΝΤ αποπληρώνονται ήδη και δεν επιτρέπεται καν η συζήτηση για αναδιάρθρωση τους.

Το πρόβλημα  εντοπίζεται την τριετία 2022 -2024  όταν μετά  την  λήξη της  περιόδου χάρητος  η Ελλάδα  θα πρέπει να  αντιμετωπίσει τοκοχρεολύσια συνολικού ύψους 86,63 δις ευρώ από τα οποία 55,7  δις ευρώ είναι τόκοι .

Μόνο το 2022  οι  υποχρεώσεις χρέους φτάνουν τα 33,36 δις ευρώ από τα 24,69 δις ευρώ αφορούν τόκους και 8,87 δις ευρώ χρεολύσια.Σε  μια  προσπάθεια να  διατηρηθούν οι  πληρωμές  σε  ετήσια  βάση και – κυρίως – να απαλειφθεί το  φόβος των αγορών ότι  η Ελλάδα  είναι πιθανό να αντιμετωπίσει  ξανά  το φάσμα χρεοκοπίας οι  δανειστές  έχουν ήδη ετοιμάσει  κάποιες προτάσεις  αναδιάρθρωσης του  ελληνικού χρέους.

ΔΝΤ

Η πιο ευνοϊκή λύση έρχεται από τον πιο «κακό» των  δανειστών, το ΔΝΤ. Σύμφωνα με πληροφορίες το ταμείο προτείνει την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του ελληνικού χρέους που  αφορά τα ευρωπαϊκά  δάνεια κατά 70 χρόνια από τα 31,7 χρόνια που είναι σήμερα για το σύνολο των δανείων που έχει λάβει η χώρα μέσω από τα τρία μνημόνια φτάνοντας το συνολικό χρόνο αποπληρωμής  πάνω από τα 100 χρόνια.

Παράλληλα προτείνει  να συζητηθεί  και  ένας  «κόφτης» στα  επιτόκια ο  οποίος  θα  συναποφασιστεί  με τους υπολοίπους θεσμούς.Η λογική αυτού του «κόφτη»  είναι  ότι η προτεινόμενη περίοδος  αποπληρωμής  είναι  τεράστια και  σήμερα τα  επιτόκια  της  ΕΚΤ  με τα οποία συνδέονται τα επιτόκια που πληρώνει  η Ελλάδα βρίσκονται σε  ιστορικά  χαμηλά . Με δεδομένο ότι  αργά  ή  γρήγορα τα  επιτόκια θα αυξηθούν και δεν είναι δυνατό (λόγω  των αντιδράσεων  κάποιων  ευρωπαϊκών  θεσμών και ευρωπαϊκών  χωρών ) να μετατραπούν από κυμαινόμενα σε σταθερά  προτείνεται να  θεσπιστεί  ένα ανώτατο  όριο επιτοκίου. Ο  στόχος είναι  οι ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες να μην υπερβαίνουν σε καμμία περίπτωση το 15% του ΑΕΠ . Η  λύση του ΔΝΤ  θα επικυρωθεί  και  με την  αναθεώρηση της  έκθεσης  βιωσιμότητας  του  εκδόθηκε τον  περασμένο  Σεπτέμβριο.

ΕΕ-  ΕΜΣ

Η πρόταση  της ΕΕ  και  του ΕΜΣ αυτή έχει ως βάση την επέκταση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων κατά 30 χρόνια φτάνοντας το συνολικό χρόνο αποπληρωμής στα 62 χρόνια από 31,7 χρόνια σήμερα. Σε ότι αφορά τα επιτόκια μπορεί να συζητήσει την σταθεροποίηση μόνο των επιτοκίων που αφορούν τα διμερή δάνεια των 53 δις ευρώ που πήρε το 2010 η Ελλάδα απευθείας από τα κράτη μέλη , Η μετατροπή των κυμαινόμενων επιτοκίων ( περίπου 1,2% σήμερα) από τα δάνεια συνολικού ύψους 155 δις από του μηχανισμούς χρηματοδότησης ( EFSF μέχρι και το 2014 και μετέπειτα ESM ) θεωρείται ότι θα πλήξει μεσοπρόθεσμα την πιστοληπτική ικανότητα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Τούτο  διότι ο συγκεκριμένος  οργανισμός δανείζεται από τις αγορές για  να  δανείζει  με  την σειρά  του τις  χώρες που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα .

Η εφαρμογή της λύσης αυτής για το χρέος θα πρέπει να συνοδευτεί από εγγυήσεις της ελληνικής πλευράς για διατήρηση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων για πολλά χρόνια κάτι που τόσο η Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ κ. Κριστί Λαγκάρντ όσο και ο οικονομικός σύμβουλος του Προέδρου Ομπάμα κ. Λάρυ Σάμερς χαρακτήρισαν  από  στην Ουάσιγκτον ως «μη βιώσιμη λύση».

Η ελληνική πρόταση

Η Ελληνική πρόταση ταυτίζεται με το ΔΝΤ σε ότι αφορά την οροφή του επιτοκίου ζητά την μέγιστη δυνατή επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του χρέους  που μπορεί να είναι  ξεκινά από  τα 30 χρόνια.

Ταυτίζεται επίσης και με την συνθήκη που θέλει τις ετήσιες ανάγκες χρηματοδότησης του χρέους να μην ξεπερνούν το 15% του ΑΕΠ . Διαφέρει όμως στην σύνθεση του 15% του ΑΕΠ . Προτείνει δηλαδή από το 15% των ετήσιων αναγκών χρηματοδότησης το 8% να αφορά τον μακροπρόθεσμο δανεισμό ( δηλαδή τα ευρωπαϊκά δάνεια ) και το 7% τα έντοκα γραμμάτια του δημοσίου με διάρκεια μέχρι και ένα έτος .

 Η λεπτομέρεια αυτή αλλάζει τελείως την μορφή της λύσης αφού χαμηλώνει στην ουσία τις υποχρεώσεις του παλιού χρέους από τα ευρωπαϊκά δάνεια στο 8% του ΑΕΠ  σε  ετήσια βάση . Έτσι  θα υπάρχει περιθώριο η Ελλάδα μετά την ανάκαμψη της οικονομίας να μπορεί να δανειστεί από τις αγορές αποπληρώνοντας ταχύτερα  από το αναμενόμενο τα  δάνεια  του «δημόσιου τομέα»  εκμεταλλευόμενη  τις  συνθήκες της  αγοράς .