Τα άρθρα του σχεδίου νόμου για την Παιδεία που ξεσηκώνουν αντιδράσεις

της Μίκας Κοντορούση

Χωρίς την απαραίτητη πολιτική συναίνεση, φαίνεται να προχωρά η συζήτηση στη βουλή επί του σχεδίου νόμου με τις αλλαγές στην ανώτατη εκπαίδευση, το οποίο και αναμένεται να ψηφιστεί αργά σήμερα το απόγευμα.

Διατάξεις όπως εκείνη για τα μεταπτυχιακά και τις αμοιβές των εκπαιδευτικών, φαίνεται ότι εξόπλισαν με επιχειρήματα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που κατηγόρησαν τον κ. Γαβρόγλου ότι θα παραμείνει στην ιστορία ως ο ιθύνων νους που έκλεισε μεταπτυχιακά, ενίσχυσε το brain drain, έδιωξε τους ξένους φοιτητές και απομόνωσε εκπαιδευτικά τη χώρα μας.

Πιο αναλυτικά, βασικά σημεία αντιπαράθεσης μεταξύ Γαβρόγλου και αντιπολίτευσης είναι καταρχήν, η ρύθμιση για την προστασία του ασύλου που προβλέπει ότι σε περίπτωση τέλεσης αξιόποινων πράξεων εντός ΑΕΙ, θα πρέπει να υπάρξει συνεννόηση των μελών του πρυτανικού συμβουλίου προκειμένου να κληθεί η αστυνομία, διαδικασία που τα κόμματα κρίνουν ότι είναι χρονοβόρα και ατελέσφορη.

Άλλα σημεία οξύτατων διαφορών είναι οι νέες αρμοδιότητες που δίνονται στους εκπροσώπους των φοιτητών, καθώς όπως ορίζει το τρέχον νομοσχέδιο, οι εκπρόσωποι των προπτυχιακών φοιτητών θα ψηφίζουν στη συνέλευση του τμήματος για όλα τα θέματα, δηλαδή θα εγκρίνουν τα συγγράμματα για κάθε μάθημα, ενώ θα μπορούν να συναποφασίζουν για τη μετακίνηση πανεπιστημιακών από και προς το τμήμα.

Πέραν τούτων, οι αλλαγές στον τρόπο εκλογής των αντιπρυτάνεων, με μονοσταυρία και ξεχωριστό ψηφοδέλτιο, η κατάργηση των Συμβουλίων Ιδρυμάτων και η αντικατάστασή τους από περιφερειακά συμβούλια, ο παρεμβατικός ρόλος του υπουργείου στη σύσταση ενός τμήματος για μεταπτυχιακές σπουδές αλλά και τα “φίλτρα” ελέγχου για τον καθορισμό του ύψους των διδάχτρων, όπως και ο περιορισμός του ρόλου της Ανεξάρτητης Αρχής της ΕΔΙΠ για την αξιολόγηση των Ιδρυμάτων, αποτελούν σημεία του νομοσχεδίου που ξεσηκώνουν σκωπτικά σχόλια από πλευράς αντιπολίτευσης.

Την ίδια στιγμή, επικριτικά σχόλια δέχεται ο αρμόδιος υπουργός για τν αναγνώριση των πενταετών σπουδών ως μάστερ, καθώς όπως του καταλογίζει η αντιπολίτευση, η αναγνώριση είναι μόνο ακαδημαική και όχι μισθολογική, δηλαδή δε προσφέρει την απαραίτητη μοριοδότηση και τα προβλεπόμενα δικαιώματα κατόχων μεταπτυχιακού τίτλου.

Την ίδια στιγμή, η ρύθμιση που επιτρέπει την ελεύθερη μετακίνηση των μελών ΔΕΠ μετά από 15 χρόνια υπηρεσίας ανεξαρτήτως βαθμίδας σε κεντρικά ιδρύματα, απέσπασε ουκ ολίγα αρνητικά σχόλια, καθώς όπως τονίζουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, θα προκληθεί ανεπανόρθωτη ζημία στα περιφερειακά ιδρύματα, εφόσον οι  πανεπιστημιακοί θα επιλέγουν να μετακινηθούν σε κεντρικά Ιδρύματα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.

Αναλυτικά οι καίριες αλλαγές που φέρνει το σχέδιο νόμου

Τι θα γίνει με τα μεταπτυχιακά

Από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος ( 2018-2019) θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το νέο νομικό πλαίσιο για τα μεταπτυχιακά προγράμματα των πανεπιστημίων. Φέτος, τα προγράμματα που έχουν ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες επιλογής και εγγραφής φοιτητών θα συνεχίσουν τη λειτουργία τους βάσει των προηγούμενων διατάξεων, ενώ οι εγγεγραμμένοι φοιτητές θα υπόκεινται στον προηγούμενο νόμο μέχρι την ολοκλήρωση των σπουδών τους, ακόμα και στην περίπτωση που το μεταπτυχιακό, σύμφωνα με το νέο νόμο έχει σταματήσει τη λειτουργία του.

Το πράσινο φως για τη διαδικασία λειτουργίας ενός μεταπτυχιακού προγράμματος πλέον θα δίνεται από το γραφείο του υπουργού Παιδείας. Βάσει του νομοσχεδίου, τα Ιδρύματα θα πρέπει να κοινοποιήσουν την απόφαση ίδρυσης των μεταπτυχιακών στον υπουργό Παιδείας, ο οποίος έχει δικαίωμα να προχωρήσει σε παρεμβάσεις στην περίπτωση που κρίνει ότι είναι υψηλά τα τέλη φοίτησης.

Τέλος, στο μοναδικό ζήτημα που έκανε πίσω η ηγεσία είναι το ποσοστό των φοιτητών που έχουν δικαίωμα στη δωρεάν φοίτηση, το οποίο ψαλιδίζεται στο 30%. Πάντως, μερίδα πρυτάνεων κάνει λόγο για κλείσιμο πολλών μεταπτυχιακών με συνεπακόλουθο πολλαπλασιασμό των μεταπτυχιακών σε ιδιωτικά κολλέγια, ενώ σχετικά με τη δωρεάν φοίτηση κατηγορούν τον κ. Γαβρόγλου ότι μεταθέτει την ευθύνη του για φοιτητική μέριμνα, στις πλάτες των Ιδρυμάτων.

Πενταετείς σπουδές συνώνυμο των Master

Ένα χρόνιο αίτημα των Ιδρυμάτων με πενταετείς σπουδές ικανοποιεί ο Κώστας Γαβρόγλου, αναγνωρίζοντας την απονομή master στην ειδικότητα των τμημάτων βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων.

Βέβαια, η αναγνώριση αυτή έχει μόνο ακαδημαϊκά οφέλη, καθώς επιτρέπει στον κάτοχο πρόσβαση σε διδακτορικό, αμέσως μετά την λήψη του ενιαίου και αδιάσπαστου τίτλου σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου.

Όμως δεν έχει καμία επιπλέον μοριοδότηση σε διαγωνισμούς ούτε επιφέρει μοσθολογικές ή βαθμολογικές μεταβολές.

Διετή προγράμματα σπουδών για απόφοιτους ΕΠΑΛ

Παράθυρο για την διενέργεια διετών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης για αποφοίτους ΕΠΑΛ ορίζεται στο νομοσχέδιο.

Τα εν λόγω προγράμματα θα απονέμουν δίπλωμα επιπέδου 5 του Εθνικού και Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων.

Βέβαια, για να ξεκινήσει η διενέργεια των διετών προγραμμάτων, οι πρόεδροι των ΤΕΙ (σ.σ. μετά την ψήφιση θα είναι πλέον πρυτάνεις βάσει του νομοσχεδίου) έχουν ζητήσει τη μετονομασία τους σε Πανεπιστήμια Εφαρμοσμένων Επιστημών, καθώς έχουν εκφράσει φόβους ότι στην περίπτωση που δεν γίνει αυτό, θα εξελιχθούν σε «δεξαμενή» αποφοίτων ΕΠΑΛ και θα ακυρωθεί το έργο τους στις τετραετείς σπουδές.

Συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων ΑΕΙ

Σχετικά με τη μετονομασία των ΤΕΙ, το υπουργείο Παιδείας έχει ανοίξει νέους δρόμους, μετά την πρωτοβουλία του για ίδρυση του πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής μέσω της συγχώνευσης δύο ΤΕΙ. Στο άρθρο 5 του νομοσχεδίου ορίζεται η Ίδρυση, συγχώνευση, κατάτμηση, μετονομασία ή κατάργηση ΑΕΙ με προεδρικό διάταγμα. Οι συζητήσεις για «πανεπιστημιοποίηση» των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά, έχει τραβήξει το ενδιαφέρον και των υπόλοιπων ΤΕΙ που προσβλέπουν σε συγχωνεύσεις, έπειτα από το πράσινο φως που πήραν από τον υπουργό Παιδείας,  για να ικανοποιήσουν το πολυπόθητο αίτημά τους για μετονομασία.

Ακαδημαϊκό άσυλο

Επανέρχεται το άσυλο στα ΑΕΙ, με την επέμβαση της αστυνομίας να επιτρέπεται σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής. Η απόφαση για επέμβαση λαμβάνεται από το πρυτανικό συμβούλιο και όχι μόνο από τον Πρύτανη όπως ίσχυε. Μοναδικές εξαιρέσεις η φωτιά ή το… τροχαίο ατύχημα.

Διδακτορικά σε ΤΕΙ

Ανοίγει το δρόμο για διενέργεια διδακτορικού και στα ΤΕΙ το νομοσχέδιο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, με τα κριτήρια να καθορίζονται, με υπουργική απόφαση. Σύμφωνα με τη διάταξη, θα συσταθεί Επιτροπή από τον υπουργό Παιδείας αποτελούμενη από καθηγητές Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, η οποία θα εισηγηθεί στην ηγεσία τα κριτήρια βάσει των οποίων τα τεχνολογικά Ιδρύματα θα έχουν τη δυνατότητα διενέργειας διδακτορικού.

Συμμετοχή φοιτητών στα όργανα του Ιδρύματος

Σε ποσοστό 10% του συνόλου της Συγκλήτου ορίζεται η συμμετοχή των φοιτητών, με τον εκπρόσωπο να εκλέγεται μαζί με αναπληρωτές για ετήσια θητεία από φοιτητές του Ιδρύματος.

Ξεχωριστό ψηφοδέλτιο

Πρόκειται για μία από τις τροπολογίες που αποτελεί κόκκινο «πανί» για μεγάλη μερίδα πρυτάνεων, καθώς ορίζει από ξεχωριστό ψηφοδέλτιο για τους πρυτάνεις και τους αντιπρυτάνεις. Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, επανέρχονται οι αρχές της νομιμότητας, της διαφάνειας, της δημοκρατικότητας και της χρηστής διοίκησης. Οι επικριτές αυτής της ρύθμισης καταγγέλλουν ότι επιχειρείται «παρέμβαση» στη σύνθεση του πρυτανικού συμβουλίου.  Λεγεται ότι με τον τρόπο αυτό ο εκάστοτε υπουργός μπορεί να ελέγξει τους πρυτάνεις οι οποίοι δεν θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν πλέον τους συνεργάτες τους αντιπρυτάνεις..

Διαγωγή Κοσμία

Πιστή στις δεσμεύσεις της, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου, έσπευσε να καταργήσει την διαγωγή κοσμία. Όχι ως όρο, καθώς κρίνει ότι ο χαρακτηρισμός έχει παιδαγωγικό χαρακτήρα, αλλά εξαλείψει οποιαδήποτε αναφορά του στους τίτλους σπουδών, όπως ιδίως στα απολυτήρια, τα αποδεικτικά απόλυσης και τα κάθε είδους αποδεικτικά και πιστοποιητικά σπουδών.

Κατάργηση 4ου επιστημονικού πεδίου

Όπως ήταν ήδη γνωστό, από την επόμενη σχολική χρονιά, το 4ο επιστημονικό πεδίο που περιελάμβανε τα παιδαγωγικά τμήματα καταργείται. Στις πανελλαδικές εξετάσεις του 2018, τα επιστημονικά πεδία μειώνονται σε τέσσερα και η εισαγωγή των υποψηφίων στα εν λόγω τμήματα θα γίνεται από όλες τις κατευθύνσεις χωρίς την εξέταση σε επιπλέον υποχρεωτικό μάθημα, όπως ίσχυε μέχρι φέτος.