Άνοιγμα όμως όχι με λογική ‘μεσαίου χώρου’

“Το κομμάτι των ιδιωτικοποιήσεων αποτελεί μαζί με το καθεστώς επιτροπείας την πιο σκληρή όψη της ήττας του καλοκαιριού και του εκβιασμού των δανειστών”, παραδέχεται το μέλος της πολιτικής γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ Νάσος Ηλιόπουλος , συμμετέχοντας στο διάλογο του News247 με αφορμή το συνέδριο του κυβερνώντος κόμματος.

Ο κ.Ηλιόπουλος όμως ξεκαθαρίζει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να σταματήσει να υπερασπίζεται τη λογική των δημόσιων κοινών αγαθών, ειδικά όσον αφορά στην ενέργεια και το νερό.

“Η μάχη δεν έχει τελειώσει στο συγκεκριμένο μέτωπο, όπου παρά την γενική αρνητική τάση ειδικά στην ενέργεια έχουν φανεί και θετικά αποτελέσματα διασφάλισης μιας ισχυρής παρουσίας και ελέγχου από την μεριά του δημοσίου. Το ζήτημα του νερού ήταν και παραμένει εμβληματικό”, σημειώνει.

Το μέλος της πολιτικής γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζει κρίσιμο εντός του δύσκολου ευρωπαϊκού πλαισίου “να μπορέσουμε στην πράξη να δείξουμε ότι υπάρχει ένας διαφορετικός δρόμος” ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι “μια αριστερά κοινωνικά χρήσιμη για τους πολλούς και όχι άλλη μία απαξιωμένη πολιτική δύναμη”.

Απαριθμεί μάλιστα πέντε μέτωπα όπου παρά τους περιορισμούς του καθεστώτος επιτροπείας μπορεί να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί μία σειρά από συγκρούσεις, που θα μετατοπίσει τους συσχετισμούς.

Στο ερώτημα εάν είναι ή πρέπει να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ το νέο ΠΑΣΟΚ, ο κ.Ηλιόπουλος απαντά: “Οι ιστορικές συνθήκες είναι πάντα μοναδικές και δεν επιτρέπουν «επαναλήψεις». Οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια είναι καταδικασμένη να καταλήξει σε μία καρικατούρα.” Χαρακτηρίζει όμως αναγκαίο η κυβέρνηση να εξαντλεί κάθε δυνατότητα συμμαχίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πάνω όμως σε συγκεκριμένα θέματα, απαντώντας έτσι και στο ερώτημα πως είναι σύμμαχος ο Ολάντ που έχει ήδη επιβάλλει σκληρά μέτρα στα εργασιακά.

Είναι σημαντικό παρά τους περιορισμούς και το καθεστώς επιτροπείας να υλοποιήσουμε μια σειρά από συγκρούσεις

“Αν η γαλλική κυβέρνηση για δικούς της λόγους επιθυμεί χαλάρωση της σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορούμε και πρέπει να το εκμεταλλευτούμε. Αυτό δεν οικοδομεί σε καμία περίπτωση κάποια ευρύτερη συμμαχία με τους Γάλλους σοσιαλιστές ή μια συμφωνία στις πολιτικές τους γύρω από τα εργασιακά ζητήματα”, αναφέρει.

Όσον αφορά στην επικείμενη διαπραγμάτευση για τα εργασιακά, ο κ.Ηλιόπουλος θέτει έναν αμυντικό στόχο, το σταμάτημα των σχεδιασμών για απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, υιοθέτηση του λοκ αουτ και περιορισμό στο δικαίωμα της απεργίας και της συνδικαλιστικής οργάνωσης, και έναν επιθετικό, την ουσιαστική επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

“Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε το προηγούμενο διάστημα να ανοίξει στους ανθρώπους που με όρους ανιδιοτέλειας ήθελαν να βοηθήσουν και να πάρουν πάνω τους ένα μέρος της ευθύνης”, σημειώνει στο ερώτημα για τις τάσεις και το εάν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κλειστό κόμμα. Και ορίζει ως στόχο να εκπονηθεί ένα σχέδιο ανοίγματος, όμως όχι με λογική «μεσαίου χώρου» αλλά με ξεκάθαρες κοινωνικές αναφορές πρωταρχικά στον κόσμο της δουλειάς και στην νεολαία.

Οι απαντήσεις του κ.Ηλιόπουλου στα επτά ερωτήματα του News247 έχουν ως εξής:

1.Πως βλέπετε το χώρο της αριστεράς και τη χώρα σε δέκα χρόνια; Ποια πέντε πράγματα θα μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να πει ότι άλλαξε, παρά την υποχώρηση του τρίτου μνημονίου;

Βρισκόμαστε σε ένα ρευστό πλαίσιο συνολικά για τον ευρωπαϊκό χώρο και το μέλλον της ενωμένης Ευρώπης. Συσσωρεύονται συνεχώς και οξύνονται μια σειρά από αντιθέσεις. Η αντιφασιστική κληρονομιά των λαών της Ευρώπης υποχωρεί μπροστά στην άνοδο της άκρας δεξιάς, όπου από κοινού με την σκληρή νεοφιλελεύθερη κυριαρχία καθημερινά αμφισβητούν μια σειρά από δημοκρατικές κατακτήσεις. Εντός αυτού του πλαισίου είναι κρίσιμο να μπορέσουμε στην πράξη να δείξουμε ότι υπάρχει ένας διαφορετικός δρόμος. Ένας δρόμος που στηρίζεται στην δημοκρατία, την αλληλεγγύη και έχει ως βασικό του στόχο την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Συγκεκριμένες προτεραιότητες πάνω στις οποίες μπορούμε να φέρουμε σημαντικά αποτελέσματα είναι

Α. το ζήτημα της εργασίας, με το σταμάτημα της νεοφιλελεύθερης επίθεσης, την επαναρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και το χτύπημα της μαύρης-ανασφάλιστης εργασίας.

Β. στον χώρο της δημόσιας υγείας η δημιουργία ενός καθολικού και αναβαθμισμένου τομέα πρωτοβάθμιας περίθαλψης, σε συνεργασία με τα σημαντικά βήματα που ήδη γίνονται.

Γ. στον χώρο της εκπαίδευσης μια σειρά από αλλαγές που θα περιορίσουν τις εξετάσεις στο εσωτερικό του σχολείου, θα δώσουν χώρο στην δημιουργικότητα των μαθητών και των μαθητριών με κεντρική αλλαγή την δημιουργία ενός αναβαθμισμένου δημόσιου μεταλυκειακού συστήματος τεχνικής εκπαίδευσης και την θέσπιση της ελεύθερης πρόσβασης σε ένα δημόσιο, δωρεάν και δημοκρατικό πανεπιστήμιο.

Δ. στο ζήτημα της δημοκρατίας και των κοινωνικών ελευθεριών, συνεχίζοντας τα πολύ σημαντικά βήματα όπως τα νομοσχέδια για την βελτίωση των συνθηκών στις φυλακές, την ιθαγένεια των μεταναστών δεύτερης γενιάς, το σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλά ζευγάρια. Κομμάτι αυτής της διαδικασίας είναι και οι βαθιές δημοκρατικές αλλαγές που έχουμε καθυστερήσει να κάνουμε στον χώρο των σωμάτων ασφαλείας.

Ε. μια σειρά από εργαλεία που μπορούν και πρέπει να δημιουργηθούν για να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε μια άλλης μορφής οικονομική δραστηριότητα όπως η αναβάθμιση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας καθώς και η δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων και δομών εκτός των συστημικών τραπεζών, δηλαδή ένα παράλληλο τραπεζικό σύστημα.

Τα παραπάνω πέντε μέτωπα μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα να υπάρξουν μια σειρά μετασχηματισμών με θετικό πρόσημο για την κοινωνική πλειοψηφία. Συγκροτείται έτσι μια αριστερά κοινωνικά χρήσιμη για τους πολλούς και όχι άλλη μία απαξιωμένη πολιτική δύναμη. Είναι σημαντικό παρά τους περιορισμούς και το καθεστώς επιτροπείας να μπορούμε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε μια σειρά από συγκρούσεις που θα μπορούν να μετατοπίζουν τους συσχετισμούς και να μας δίνουν έτσι την δυνατότητα για μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων. Μόνο έτσι θα μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να κρατήσει ζωντανή την σχέση και την εκπροσώπηση του κόσμου της εργασίας και της νεολαίας του που μας επέτρεψε να φτάσουμε μέχρι εδώ.

2.Ποιο πρέπει να είναι το ιδεολογικό στίγμα του ΣΥΡΙΖΑ; Εφόσον αριστερό είναι ό,τι φέρνει ανάπτυξη, μία επένδυση που δημιουργεί θέσεις εργασίας, αλλά καταστρέφει το περιβάλλον είναι θεμιτή για παράδειγμα;

Το ιδεολογικό στίγμα σχετίζεται με τους στρατηγικούς στόχους. Δεν είναι αντικείμενο που αλλάζει ανάλογα με μία υποχώρηση ή ήττα σε κάποιο μέτωπο, δεν αλλάζει με βάση τις αναγκαίες τακτικές κινήσεις. Αποτελούσε και αποτελεί την πυξίδα ενός κόμματος της ριζοσπαστικής αριστεράς που αναφέρεται στην υπέρβαση των καπιταλιστικών σχέσεων εξουσίας και στον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα. Οτιδήποτε διαφορετικό θα σήμαινε ενσωμάτωση των τακτικών υποχωρήσεων και μετατροπής ενός εκβιασμού στο τέλος του πολιτικού σου ορίζοντα. Οι επιτυχίες και οι αποτυχίες μας μπορούν να μας δώσουν πολύτιμα εφόδια αναστοχασμού για τα όρια και την αποτελεσματικότητα της πολιτικής μας πρακτικής και των τακτικών μας κινήσεων. Μία αμφισβήτηση όμως του ιδεολογικού πυρήνα ή των στρατηγικών στόχων συνιστά μια εντελώς διαφορετική διαδικασία υποταγής σε μια κακώς εννοούμενή μορφή ρεαλισμού. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε με μαθηματική ακρίβεια την απώλεια των κοινωνικών μας στηριγμάτων. Οφείλουμε να κατανοήσουμε τον σημερινό συσχετισμό δύναμης και τους περιορισμούς που αυτός θέτει όχι για να τους σεβαστούμε, αλλά για να τους αλλάξουμε.

Η ανάπτυξη ως έννοια από μόνη της δεν λέει τίποτα. Υπάρχει ανάπτυξη η οποία δεν σέβεται τις εργασιακές σχέσεις, το περιβάλλον και τα κοινωνικά δικαιώματα. Αυτή η ανάπτυξη ήταν και παραμένει ξένη προς το σχέδιο μας. Επίσης δεν μπορείς να ακολουθείς μοντέλα που αφήνουν πίσω τους καμένη γη, π.χ. στην περίπτωση του χρυσού της Χαλκιδικής ακόμα και με όρους αποκλειστικά οικονομικούς και θέσεων εργασίας η επένδυση είναι ασύμφορη. Καταστρέφει μακροπρόθεσμα πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας από αυτές που δημιουργεί και οι οποίες έχουν ημερομηνία λήξης και μάλιστα σύντομη. Υπάρχουν όμως και μεγέθη που δεν μπορούν να αποτιμηθούν μέσα στους σκληρούς οικονομικούς δείκτες και που η υποτίμηση τους θα πληρωθεί πολύ άσχημα.

Ζούμε σε μία περίοδο όπου ένα σοβαρό πρόγραμμα προστασίας του περιβάλλοντος με μια σειρά από δράσεις μεταξύ άλλων μπορεί να φέρει πολύ σημαντικά αποτελέσματα και στο κομμάτι της οικονομίας και της αύξησης των θέσεων εργασίας. Δράσεις π.χ. για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων ειδικά στις λαϊκές γειτονιές, οργανωμένη χρήση ανανεώσιμων μορφών ενέργειας ή ακόμα και μια σειρά από προγράμματα αναδάσωσης σε ολόκληρη τη χώρα.

3.Είναι ή πρέπει να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ το νέο ΠΑΣΟΚ;

Δεν θέλει ούτε μπορεί. Δεν θέλει γιατί εκφράζει μια διαφορετική πορεία και διαδρομή, γιατί έχει διαφορετικές ιστορικές ρίζες και γιατί ανήκουμε σε ένα ρεύμα της αριστεράς που από πολύ νωρίς είχε κατανοήσει τα αδιέξοδα και τα όρια της σοσιαλδημοκρατίας. Δεν μπορεί γιατί οι ιστορικές συνθήκες είναι πάντα μοναδικές και δεν επιτρέπουν «επαναλήψεις». Οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια είναι καταδικασμένη να καταλήξει σε μία καρικατούρα.

4.Ποια πρέπει να είναι η σχέση του ΣΥΡΙΖΑ με τη σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα και την Ευρώπη; Πρέπει να ενταχθεί στη Σοσιαλιστική Διεθνή; Και πως είναι σύμμαχοι οι Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες, όταν ο Φρανσουά Ολάντ στα εργασιακά έχει εφαρμόσει πολύ πιο σκληρά μέτρα από αυτά που ζητούνται από την Ελλάδα;

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι από τις ιδρυτικές δυνάμεις του κόμματος ευρωπαικής αριστεράς και δεν υπάρχει καμία σκέψη αλλαγής σε αυτό. Μία εκλεγμένη κυβέρνηση είναι αναγκασμένη να εξαντλεί οποιαδήποτε δυνατότητα συμμαχίας πάνω σε συγκεκριμένα μέτωπα. Αν η γαλλική κυβέρνηση για δικούς της λόγους επιθυμεί χαλάρωση της σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορούμε και πρέπει να το εκμεταλλευτούμε. Αυτό δεν οικοδομεί σε καμία περίπτωση κάποια ευρύτερη συμμαχία με τους Γάλλους σοσιαλιστές ή μια συμφωνία στις πολιτικές τους γύρω από τα εργασιακά ζητήματα. Η άνοδος της αριστεράς σε μια σειρά από χώρες στην Ευρώπη όξυνε τις αντιθέσεις μέσα στα σοσιαλιστικά κόμματα τα οποία με θρησκευτική ευλάβεια έχουν υλοποιήσει την νεοφιλελεύθερη πολιτική. Δική μας δουλειά είναι να εκμεταλευόμαστε την παραμικρή ρωγμή ή αντίθεση στο εσωτερικό των αντιπάλων μας και όχι να προσπαθούμε να τους ενοποιούμε. Αυτό δεν σημαίνει δική σου μετατόπιση προς τους σοσιαλιστές οι οποίοι βρίσκονται άλλωστε σε βαθιά κρίση αυτή τη στιγμή. Άλλωστε η δυνατότητα της αριστεράς να προκαλέσει ρήγματα εδράζεται στη δυνατότητα της να είναι βαθιά ανταγωνιστική προς την αντίληψη και την πρακτική της σοσιαλδημοκρατίας.

5.Την επομένη του συνεδρίου ξεκινά η διαπραγμάτευση για τα εργασιακά. Βασική θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ο βασικός μισθός στα 700 ευρώ και οι συλλογικές συμβάσεις. Πόσο μπορεί να υποχωρήσει σε ένα τόσο κομβικό θέμα;

Στην διαπραγμάτευση για τα εργασιακά προχωράμε με ένα διπλό στόχο. Αρχικά να μπορέσουμε να σταματήσουμε τους πιο επιθετικούς σχεδιασμούς που μιλάνε για απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, υιοθέτηση του λοκ αουτ και περιορισμό στο δικαίωμα της απεργίας και της συνδικαλιστικής οργάνωσης. Δεν σταματάμε όμως στο αμυντικό σκέλος. Γνωρίζουμε ότι χρειάζεται άμεσα η ουσιαστική επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας έτσι ώστε να μπορέσουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα μέσα από τους αγώνες τους να βελτιώσουν τη θέση τους. Το πόρισμα της επιτροπής για τα εργασιακά είναι ένα σημαντικό εργαλείο γιατί περιγράφει ακριβώς τα παραπάνω απαραίτητα βήματα. Η διαπραγμάτευση σίγουρα δεν θα είναι εύκολη και επίσης δεν περιλαμβάνει το σύνολο των αλλαγών που εμείς επιθυμούμε έτσι ώστε να υπάρξει ένα σύγχρονο πλαίσιο για την προστασία των εργαζομένων. Φαίνεται όμως ότι για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης θα μπορέσουμε να αποφύγουμε μια μεγαλύτερη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και θα επαναφέρουμε σημαντικά εργατικά δικαιώματα.

6.Ποια πρέπει να είναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στις αποκρατικοποιήσεις, ειδικότερα όσον αφορά νερό και ενέργεια;

Το κομμάτι των ιδιωτικοποιήσεων αποτελεί μαζί με το καθεστώς επιτροπείας την πιο σκληρή όψη της ήττας του καλοκαιριού και του εκβιασμού των δανειστών. Δεν γίνεται να μην υπερασπιζόμαστε την λογική των δημόσιων κοινών αγαθών απέναντι στην αντίληψη ότι τα πάντα μετριούνται με βάση το κέρδος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ειδικά το ζήτημα γύρω από την ενέργεια και το νερό σχετίζεται κεντρικά με την έννοια και την αντίληψη μας για μια πραγματική δημοκρατία. Η μάχη δεν έχει τελειώσει στο συγκεκριμένο μέτωπο, όπου παρά την γενική αρνητική τάση ειδικά στην ενέργεια έχουν φανεί και θετικά αποτελέσματα διασφάλισης μιας ισχυρής παρουσίας και ελέγχου από την μεριά του δημοσίου. Το ζήτημα του νερού ήταν και παραμένει εμβληματικό. Ειδικά σήμερα έχουμε μια σειρά από παραδείγματα για την αποτυχία των ιδιωτικοποιήσεων σε μια σειρά από μεγάλες πόλεις όπως το Παρίσι και το Βερολίνο. Στα πλαίσια αυτής της μάχης εντάσσεται και ο στόχος για συνταγματική κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα αγαθών όπως το νερό.

7.Πρέπει να υπάρχουν τάσεις και πως διασφαλίζεται ότι δε θα λειτουργούν ως κόμματα μέσα στο κόμμα; Επίσης, θεωρείτε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κλειστό κόμμα;

Σε κάθε μεγάλο πολιτικό σχηματισμό θα υπάρχουν ομαδοποιήσεις. Το ερώτημα είναι αν επιθυμούμε αυτές να φέρουν μια ανοιχτή πολιτική λειτουργία και ένα ιδεολογικό προβληματισμό ή αντιθέτως θέλουμε να αποτελούν στρατούς στελεχών και ομαδοποιήσεις προσωπικών συμφερόντων. Πιστεύω ότι πολύ καλά έχει κάνει η ριζοσπαστική αριστερά και έχει ακολουθήσει τον πρώτο δρόμο σε αντίθεση με τα αστικά κόμματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε το προηγούμενο διάστημα να ανοίξει στους ανθρώπους που με όρους ανιδιοτέλειας ήθελαν να βοηθήσουν και να πάρουν πάνω τους ένα μέρος της ευθύνης. Αυτό συνέβη για μια σειρά από λόγους αντικειμενικούς και υποκειμενικούς. Ποτέ όμως δεν κατάφερε η ηγεσία του κόμματος να σχεδιάσει ένα συνεκτικό σχέδιο για την εκπλήρωση αυτού του στόχου. Η επίκληση της ανάγκης δεν συγκροτεί υλοποιήσιμο σχέδιο. Στόχος της νέας ηγεσίας πρέπει να είναι να εκπονήσει ένα τέτοιο σχέδιο ανοίγματος. Άνοιγμα όμως όχι με λογική «μεσαίου χώρου» αλλά με ξεκάθαρες κοινωνικές αναφορές πρωταρχικά στον κόσμο της δουλειάς και στην νεολαία.