Όχι περαιτέρω αποκρατικοποιήσεις, ταξική μεροληψία

Όχι σε περαιτέρω αποκρατικοποιήσεις, λέει το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ και Βουλευτής Β’ Αθήνας, Χριστόφορος Παπαδόπουλος , απαντώντας στα επτά ερωτήματα του News247 με αφορμή το συνέδριο.

“Ο ΣΥΡΙΖΑ αναγκάστηκε σε συμβιβασμό με την υπογραφή του τρίτου μνημονίου. Ο συμβιβασμός περιελάμβανε και κάποιες αποκρατικοποιήσεις που είχαν ήδη προχωρήσει  από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Δεν προκρίνουμε περαιτέρω αποκρατικοποιήσεις, μιας και θεωρούμε ότι ο δημόσιος τομέας μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει πέρα από την αγοραία, εμπορευματική σφαίρα”, λέει ο κ.Παπαδόπουλος.

Δηλώνει όμως ότι δε θα αποκρατικοποιηθεί το νερό ή η ενέργεια και υποστηρίζει ότι η δημιουργία του Υπερταμείου, δεν έχει ως στόχο την ιδιωτικοποίηση αλλά την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, έτσι ώστε από τις υπεραξίες που θα δημιουργήσει να εξυπηρετηθεί το χρέος και η ανάπτυξη, μισά-μισά.

Ο κ.Παπαδόπουλος εκφράζει την άποψη ότι η αριστερά στην Ελλάδα δεν πρέπει να απομακρυνθεί από τις ιδρυτικές μεταβλητές της με πρώτη την ταξική μεροληψία.

“Ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκει ιδρυτικά στη Ριζοσπαστική Αριστερά, όχι απλώς ετυμολογικά. Μια παράταξη που αποτελεί την ανασύνθεση του κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει ως στόχο τη δημοκρατική και σοσιαλιστική πολιτεία”, δηλώνει άλλωστε, διαφωνώντας με την άποψη ότι «αριστερό είναι ό,τι φέρνει ανάπτυξη» και τονίζοντας πως η απάντηση της αριστεράς είναι “ανάπτυξη με την κοινωνία”.

Στο ερώτημα εάν είναι ή πρέπει να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ το νέο ΠΑΣΟΚ, ο κ.Παπαδόπουλος απαντά κάθετα: “Σε καμία περίπτωση.”

Εκτιμά άλλωστε ότι το κραταιό ΠΑΣΟΚ οδηγήθηκε στη “σημερινή του κατάσταση” επειδή εγκατέλειψε τις κοινωνικές του εκπροσωπήσεις και έγινε κόμμα του κράτους.

Nαι στις τάσεις για να μη γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ ένα κλειστό κόμμα

Σε καμία περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει θέση στη Σοσιαλιστική Διεθνή, συνεχίζει ο κ.Παπαδόπουλος, εκφράζοντας την άποψη ότι πρέπει αντίθετα να δυναμώσει την προσπάθειά του σε ευρωπαϊκό επίπεδο για μια κραταιά ριζοσπαστική αριστερά. Αλλά και η ελληνική σοσιαλδημοκρατία δεν θα μπορούσε να αποτελεί μια μελλοντική στρατηγική συμμαχία για τον ΣΥΡΙΖΑ, δηλώνει.

Ο κ.Παπαδόπουλος χαρακτηρίζει τη διαπραγμάτευση για τα εργασιακά “εμβληματική, ταυτοτική σύγκρουση για τον ΣΥΡΙΖΑ” και λέει “ ναι στις τάσεις για να μη γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ ένα κλειστό κόμμα”.

Οι απαντήσεις του Χριστόφορου Παπαδόπουλου στα επτά ερωτήματα του News247 έχουν ως εξής:

1. Πώς βλέπετε το χώρο της αριστεράς και τη χώρα σε δέκα χρόνια; Ποια πέντε πράγματα θα μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να πει ότι άλλαξε, παρά την υποχώρηση του τρίτου μνημονίου;

Δεν είναι εύκολες οι προβλέψεις, όχι μόνο για τα επόμενα 10 χρόνια αλλά και για πολύ συντομότερο διάστημα, αν σκεφτούμε ότι, τη στιγμή που μιλάμε, μια σειρά γεγονότα δημιουργούν απρόβλεπτες καταστάσεις. Κάποια παραδείγματα μόνο: το προσφυγικό, το Brexit, τα προβλήματα των τραπεζών με αφορμή την κρίση της Deutsche Bank, που μπορεί να μετεξελιχθεί σε κρίση μεγαλύτερη ακόμα και εκείνης της Lehman Brothers. Ίσως ακόμα μεγαλύτερη πολιτική ρευστότητα άρα και ενδεχομενικότητα δημιουργεί η κρίση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν με διαφορετικές αφορμές μεγάλα τμήματα των ευρωπαϊκών κοινωνιών δηλώνουν τη δυσαρέσκειά τους απέναντι στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Το αν αυτή η λαϊκή δυσαρέσκεια θα κεφαλαιοποιηθεί από τις δυνάμεις που στοχεύουν στη διάλυση της ΕΕ, δηλ. κατά κύριο λόγο την ακροδεξιά, ή από φορείς ενός νέου προοδευτικού σχεδίου για την επαναθεμελίωση της Ευρώπης παραμένει ένα ανοικτό στοίχημα.

Από την άλλη, σε εξαιρετικά σύντομο ιστορικό χρόνο, έχουν συμβεί σπουδαία πολιτικά συμβάντα, αδιανόητα λίγα χρόνια πριν,  που αμφισβητούν έμπρακτα το επί 25 χρόνια κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα: Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ, η ανάληψη της κυβέρνησης, η διατήρησή της παρά τα σχέδια ντόπιων και ευρωπαϊκών ελίτ για πάση θυσία αριστερή παρένθεση, ακόμα ακόμα και με τίμημα τον οικονομικό στραγγαλισμό, και εντέλει με το πραξικόπημα των ευρωπαϊκών θεσμών. Όμως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι το μόνο παράδειγμα έμπρακτης αμφισβήτησης του νεοφιλελευθερισμού, στον ίδιο καμβά μπορούμε να προσθέσουμε τις πολιτικές εξελίξεις στην Πορτογαλία και την Ισπανία, το μέτωπο ενάντια στη λιτότητα που ξεκινά από τον ευρωπαϊκό Νότο, ακόμα και την άνοδο του Κόρμπιν στην ηγεσία του Εργατικού Κόμματος στην Αγγλία.

Αν πάντως πρέπει να διακινδυνεύσω μια απάντηση θα ήταν πως η Αριστερά στην Ελλάδα τα επόμενα δέκα χρόνια χρειάζεται να εντατικοποιήσει την παραγωγή προγράμματος και πολιτικής που δεν θα απομακρύνονται από τις ιδρυτικές μεταβλητές της: την ταξική μεροληψία, την ολοένα και περισσότερη δημοκρατία, την αναδιανομή του πλούτου και την παραγωγή του από τους πολλούς σε συνεργατικές δομές, σε ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης, συμμαχική διαθεσιμότητα, προγραμματικό βάθος, μαζικό κόμμα.

Νομίζω πως αυτά απαντούν κατά μέρος και στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, αν και έχουν ήδη γίνει πέντε τουλάχιστον πράγματα από την κυβέρνησή μας: η θεσμοθετημένη και ολοένα και πιο θωρακισμένη και με πόρους κοινωνική αλληλεγγύη, η πρόσβαση των ανασφάλιστων στη δημόσια υγεία, το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια, ο εκτενής έλεγχος των λιστών των φοροφυγάδων, η απόδοση πολλών ελεύθερων χώρων σε όλη την Ελλάδα στους πολίτες μέσω των ΟΤΑ και άλλα. Με δυο λόγια, οι πολιτικές που έχουμε ήδη παράξει και υπερασπίζονται τα λαϊκά στρώματα.

Η απάντηση όμως θα ήταν λειψή αν στο επόμενο χρονικό διάστημα δεν γίνουν δυο μακροπρόθεσμες κινήσεις, ο συνδυασμός των οποίων είναι καίριος: μείωση της ανεργίας και αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου.

2. Ποιο πρέπει να είναι το ιδεολογικό στίγμα του ΣΥΡΙΖΑ; Εφόσον αριστερό είναι ό,τι φέρνει ανάπτυξη, μια επένδυση που δημιουργεί θέσεις εργασίας, αλλά καταστρέφει το περιβάλλον, είναι θεμιτή για παράδειγμα;

Ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκει ιδρυτικά στη Ριζοσπαστική Αριστερά, όχι απλώς ετυμολογικά. Μια παράταξη που αποτελεί την ανασύνθεση του κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει ως στόχο τη δημοκρατική και σοσιαλιστική πολιτεία.Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι, διαμέσου του Συνασπισμού της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας, ιδρυτικό μέλος του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Ανήκει δε στην ευρωομάδα της GUE/NGL, δηλαδή της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς – Βόρειας Πράσινης Αριστεράς. Ο Αλέξης Τσίπρας είναι αντιπρόεδρος του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Θεωρώ, λοιπόν, πως τα παραπάνω περιγράφουν το ιδεολογικό στίγμα του κόμματος μας, χωρίς να σημαίνει πως όλες αυτές οι θεσμίσεις του χώρου μας έχουν ολοκληρωθεί.

Δεν είμαι εντελώς βέβαιος πως μπορούμε να διατυπώνουμε με τόση βεβαιότητα τη φράση «αριστερό είναι ό,τι φέρνει ανάπτυξη». Νομίζω πως αποτελεί διακαή οικονομικό πόθο κάθε παράταξης που κυβερνά, είτε είναι δεξιά, είτε αριστερή, είτε κεντρώα. Το θέμα εδώ είναι στην ερώτηση πριν από αυτό: ανάπτυξη για ποιους ή ανάπτυξη με ποιους όρους σε σχέση με τη φύση και την κοινωνία; Η απάντηση της Αριστεράς είναι ανάπτυξη με την κοινωνία (π.χ. με το κομμάτι της που θα δημιουργήσει συνεταιριστικές επιχειρήσεις ) και τα οφέλη της οποίας θα διαμοιραστούν, πάλι, στην ίδια την κοινωνία. Όμως, ο χώρος μας βρίσκεται σε πλήρη σύμπλευση εδώ και δεκαετίες με τα πιο πρωτοπόρα κόμματα της οικολογικής προοπτικής, δεν θεοποιούμε την ανάπτυξη ή μάλλον την με όποιους όρους μεγέθυνση. Έτσι, φυσικά και δεν είναι θεμιτή μια επένδυση που καταστρέφει το περιβάλλον, μιας και μακροπρόθεσμα τα οφέλη θα είναι πολύ λιγότερα από τα κόστη για τους από κάτω.

3. Είναι ή πρέπει να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ το νέο ΠΑΣΟΚ;

Νομίζω πως έχω απαντήσει με όσα ανέφερα πριν: σε καμία περίπτωση. Χρειάζεται όμως να πούμε δυο λόγια παραπάνω για τους λόγους που οδήγησαν το κραταιό ΠΑΣΟΚ στη σημερινή του κατάσταση. Νομίζω ότι οι βασικές αιτίες που οδήγησαν στη συρρίκνωση της επιρροής του και στην εσωτερική του κονιορτοποίηση είναι αφενός η εγκατάλειψη των κοινωνικών του εκπροσωπήσεων, αφετέρου η μετατροπή του σε κόμμα του κράτους. Δηλαδή σε ένα κόμμα που αντλούσε τη δύναμή του όχι από την κοινωνία αλλά από τα δίκτυα προσεταιρισμού δια μέσου του κράτους, δίκτυα που οδηγούσαν, μαθηματικά, στην ιδιοποίηση του δημόσιου πλούτου, στη μικρή και μεγάλη διαφθορά.

4. Ποια πρέπει να είναι η σχέση του ΣΥΡΙΖΑ με τη σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα και την Ευρώπη; Πρέπει να ενταχθεί στη Σοσιαλιστική Διεθνή; Και πώς είναι σύμμαχοι οι Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες, όταν ο Φρανσουά Ολάντ στα εργασιακά έχει εφαρμόσει πολύ πιο σκληρά μέτρα από αυτά που ζητούνται από την Ελλάδα;

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το κόμμα εκείνο που για πρώτη φορά (με την εξαίρεση της Κύπρου και του ΑΚΕΛ) μπόρεσε να κατακτήσει τη θέση του κύριου κυβερνητικού εταίρου σε χώρα της Ευρώπης. Όπως έδειξε η αρχική εξάμηνη διαπραγμάτευση της κυβέρνησής μας, κάτι τέτοιο δεν αρκεί για να πείσει τη νεοφιλελεύθερη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σεβαστεί την εντολή του ελληνικού λαού για άρση της εσωτερικής υποτίμησης. Η Αριστερά χρειάζεται να δυναμώσει και σε άλλες χώρες και να συγκροτεί τακτικές συμμαχίες με εκείνα τα κόμματα ή τις μερίδες κομμάτων των Πρασίνων ή των Σοσιαλδημοκρατών που δεν αποδέχονται την TINA του νεοφιλελευθερισμού.

Ιδιαίτερα για τη σοσιαλδημοκρατία, η μετάλλαξη της έχει εκκινήσει πριν ακόμα τον ασπασμό του δόγματος του μπλερικού Τρίτου Δρόμου. Το κρίσιμο στοιχείο όμως είναι πως εντοπίζουμε τις αντιστάσεις της βάσης των σοσιαλδημοκρατών που σε κάποιες περιπτώσεις έχουν και υλικό απότοκο σε αναδείξεις ηγεσιών. Τέτοια παραδείγματα είναι η επανεκλογή του Τζέρεμι Κόρμπιν στην ηγεσία των Εργατικών στην Αγγλία ή η καμπάνια του Μπέρνι Σάντερς για το χρίσμα των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ. Θα μπορούσα να προσθέσω και την αντίσταση πολλών σοσιαλδημοκρατών βουλευτών στην TTIP και τη CETA.

Για να ολοκληρώσω, λοιπόν, δεν θεωρώ σε καμία περίπτωση πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάποια θέση στη Σοσιαλιστική Διεθνή. Χρειάζεται να δυναμώσει την προσπάθειά του σε ευρωπαϊκό επίπεδο για μια κραταιά ριζοσπαστική αριστερά.

Τέλος, η ελληνική σοσιαλδημοκρατία, έτσι όπως ιδεολογικά συγκροτείται, δεν θα μπορούσε να αποτελεί μια μελλοντική στρατηγική συμμαχία για τον ΣΥΡΙΖΑ. Οι δυο κύριες συνιστώσες της, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι, αποδέχονται το πλαίσιο του νεοφιλελευθερισμού χωρίς αντιρρήσεις.

 5. Την επομένη του συνεδρίου ξεκινά η διαπραγμάτευση για τα εργασιακά. Βασική θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ο βασικός μισθός στα 700 ευρώ και οι συλλογικές συμβάσεις. Πόσο μπορεί να υποχωρήσει σε ένα τόσο κομβικό θέμα;

Η διαπραγμάτευση για τα εργασιακά θα είναι μια από τις πιο δύσκολες για την κυβέρνησή μας. Στόχος μας είναι η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων και η επαναρρύθμιση του εργασιακού τοπίου σε έναν τομέα που έχει διαλυθεί από τις μνημονιακές πολιτικές.

 Έχουμε συγκροτήσει μια ισχυρή κοινωνική συμμαχία έτσι ώστε να επιτευχθεί το μεγαλύτερο μέρος των στόχων μας, έτσι ώστε να αρχίσει να υπάρχει ο οδικός χάρτης που θα βλέπει ξέφωτο σε αυτό τον τομέα. Η κυβέρνηση και το κόμμα προετοιμάζεται γι’ αυτό ήδη πριν από το καλοκαίρι, μιας και αποτελεί εμβληματική, ταυτοτική σύγκρουση για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η παραβατικότητα στην αγορά εργασίας (μαύρη, ανασφάλιστη εργασία κλπ.), πέραν του ότι είναι κοστοβόρα για τα δημόσια ταμεία (υπολογίζεται σε περίπου 4 δισ. το χρόνο), είναι ταυτόχρονα και βαθιά ταξική –υπέρ των από πάνω– πολιτική. Ο στόχος μας είναι και πρέπει να είναι προς την εξάλειψη όλων αυτών των απορρυθμίσεων.

Εργαλείο μας και εδώ, όπως και σε πολλά άλλα πεδία, είναι η όσο το δυνατόν πιο σύντομη άρση της επιτροπείας.

6.Ποια πρέπει να είναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στις αποκρατικοποιήσεις, ειδικότερα όσον αφορά νερό και ενέργεια;

Ο ΣΥΡΙΖΑ αναγκάστηκε σε συμβιβασμό με την υπογραφή του τρίτου μνημονίου. Ο συμβιβασμός περιελάμβανε και κάποιες αποκρατικοποιήσεις που είχαν ήδη προχωρήσει  από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Δεν προκρίνουμε περαιτέρω αποκρατικοποιήσεις, μιας και θεωρούμε ότι ο δημόσιος τομέας μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει πέρα από την αγοραία, εμπορευματική σφαίρα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα εκμεταλλευτούμε αδρανή εμπράγματα κεφάλαια του Δημοσίου για να τα ξαναφέρουμε σε κατάσταση χρησιμότητας για την ελληνική κοινωνία. Για να μην παρεξηγηθώ: αυτό δεν σημαίνει πως θα αποκρατικοποιήσουμε το νερό ή την ενέργεια. Για παράδειγμα, η διαπραγμάτευση για τον ΑΔΜΗΕ ήταν χρονοβόρα και επίπονη, αλλά καταφέραμε να διασφαλίσουμε τον δημόσιο χαρακτήρα του. Εξάλλου η δημιουργία του Υπερταμείου, δηλαδή η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, δεν έχει ως στόχο την ιδιωτικοποίηση αλλά την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, έτσι ώστε από τις υπεραξίες που θα δημιουργήσει να εξυπηρετηθεί το χρέος και η ανάπτυξη, μισά-μισά.

7. Πρέπει να υπάρχουν τάσεις και πώς διασφαλίζεται ότι δεν θα λειτουργούν ως κόμματα μέσα στο κόμμα; Επίσης, θεωρείτε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κλειστό κόμμα;

Το κόμμα είναι ένας ζωντανός οργανισμός, μια συλλογικότητα που στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύει κάτι παραπάνω από το άθροισμά μας: είναι –ή θέλει και πρέπει να είναι– η ταξική αντιπροσώπευση των υποτελών τάξεων. Ο συλλογικός αυτός διανοούμενος, για να μπορεί να παράγει πολιτικές υπέρ των από κάτω, για να μπορεί να παραμένει ζωντανός, προγραμματικός και μαζικός, χρειάζεται αφενός δημοκρατία, αφετέρου αποτελεσματικότητα. Δεν μπορεί να θυσιάσει τη δημοκρατία για χάρη της αποτελεσματικότητας, δεν πρέπει να θυσιάσει την αποτελεσματικότητα για χάρη της δημοκρατίας. Οι τάσεις, λοιπόν, χρειάζεται να αυτοπροσδιορίζονται ως ανοιχτά ρεύματα ιδεών μέσα στο κόμμα, ως συσσωματώσεις με εμφάσεις που δεν αποκτούν το χαρακτήρα κλειστής σέχτας με πρόνοιες εισοδισμού. Και από την άλλη, η ιδέα της χαρισματικής ηγεσίας, που επικοινωνεί απευθείας με την κοινωνία και τα μέλη, δεν αποβαίνει θετική ούτε για την ηγεσία, ούτε φυσικά για τα μέλη. Πέρα από βαθιά μεταδημοκρατική, αυτή η ιδέα παραγνωρίζει πως η ελεγκτικότητα των ενδιάμεσων σωμάτων ενός αριστερού κόμματος αναζωογονεί τη λειτουργία του, μεταφέρει πληροφορίες, αποσοβεί κακοτοπιές, επικοινωνεί αιτήματα και μια σειρά άλλα απολύτως χρήσιμα.

Με αυτή την έννοια, λέμε, φυσικά, ναι στις τάσεις για να μη γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ ένα κλειστό κόμμα, ενδεχόμενο που πάντα και για κάθε κομματική συλλογικότητα είναι υπαρκτό.