Εθνάρχης: Mια μεγάλη, βαρύτιμη λέξη

Εθνάρχης είναι, σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, ο «πολιτικός, πνευματικός ή/και θρησκευτικός ηγέτης, ο οποίος εκφράζει και ενσαρκώνει τα εθνικά ιδανικά διαθέτοντας κύρος σε ολόκληρο το έθνος και όχι σε μία μόνο πολιτική παράταξη». Παράδειγμα για τους εθνάρχες, ως επιφανείς πολιτικούς του εικοστού αιώνα, το Λεξικό δίνει τρία ονόματα: τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Προέδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, καθώς και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Βεβαίως, και οι τρεις προσωπικότητες αποπνέουν κύρος. Και οι τρεις έχουν αφήσει το σημάδι τους στη νεότερη ελληνική ιστορία, ενώ και των τριών ανδρών το έργο είναι μεγάλου βεληνεκούς, επηρεάζοντας τη ζωή των Ελλήνων, και των Κυπρίων, για δεκαετίες μετά από το θάνατό τους.

Ωστόσο, το εθναρχικό φωτοστέφανο εξιδανικεύει τον φέροντα. Αυτοί οι τρεις Εθνάρχες, όσο περνάει ο καιρός, αγιοποιούνται όλο και περισσότερο, χάνουν την ανθρώπινη υπόστασή τους, κι αρχίζουν να μοιάζουν περισσότερο με τα αγάλματα που έχουμε φτιάξει γι’ αυτούς…

Για παράδειγμα, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ασφαλώς και μας έβαλε στην Ευρώπη, ασφαλώς και νομιμοποίησε το Κομουνιστικό Κόμμα, ασφαλώς και έγιναν μεγάλα έργα υποδομής στη χώρα επί πρωθυπουργίας του, ασφαλώς και τα έβαλε με το Παλάτι.  Από την άλλη, το «οικονομικό θαύμα», επί Καραμανλή, που τόνωσε την οικονομία, τσιμέντωσε σε απελπιστικό βαθμό την Αθήνα με το κόλπο της «αντιπαροχής»… Επίσης, οι εκλογές που διενήργησε η κυβέρνησή του, το 1961, καταγγέλθηκαν ως εκλογές «βίας και νοθείας», ενώ επί Καραμανλή, να θυμίσουμε πως το ακροδεξιό παρακράτος στον κρατικό μηχανισμό και τα Σώματα Ασφαλείας έσπασε -κυριολεκτικά- το κεφάλι του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη…

Ηθικόν δίδαγμα; Δεν υπάρχει. Ο «εθνάρχης» είναι μια μεγάλη, βαρύτιμη λέξη, κάπως σαν τη βασιλική κορόνα, με την οποία στέφονται οι «βασιλείς» των δημοκρατικών καθεστώτων. Ας προσέχουμε περισσότερο ποιους στεφανώνουμε με αυτήν.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.