ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΤΟΥ ΡΙΟ;

Ήλιος, παραλίες, όμορφες γυναίκες, κόλπα με τη μπάλα, τακουνάκια και άφθονη σάμπα. Η Βραζιλία προσπαθεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια να αναδείξει όλα εκείνα τα θετικά στοιχεία που την κάνουν γνωστή παγκοσμίως. Έτσι, μετά τη διεξαγωγή του Μουντιάλ του 2014, η χώρα της Λατινικής Αμερικής καλείται να φέρει σε πέρας τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Αυγούστου. Γι’ αυτό και η βιτρίνα πρέπει να στηθεί τόσο καλά ώστε να μην μπορεί κανείς να διακρίνει όλα αυτά τα προβλήματα που μαστίζουν τη Βραζιλία: εγκληματικότητα, ναρκωτικά, πορνεία, φτώχεια, αναλφαβητισμός…

Πρόσφατα, ένας από τους πιο γνωστούς Βραζιλιάνους ποδοσφαιριστές, ο Ριβάλντο, με αφορμή τη δολοφονία μιας 17χρονης κοπέλας από τους ληστές της, όταν εκείνη πήγε να επισκεφθεί τη μητέρα της στο Ρίο ντε Τζανέιρο, απηύθυνε έκκληση σε όλους όσοι θέλουν να επισκεφθούν την πατρίδα του για τους Ολυμπιακούς να μην το κάνουν. Έγραψε, δηλαδή, χαρακτηριστικά στο instagram: «Στο Ρίο ντε Τζανέιρο ληστές σκότωσαν 17χρονο κορίτσι. Η κατάσταση είναι κάθε μέρα και χειρότερη στη Βραζιλία. Συμβουλεύω όλους όσοι έχουν την πρόθεση να επισκεφθούν τη Βραζιλία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες να μείνουν στις πατρίδες τους. Εδώ ρισκάρουν τη ζωή τους. Για να μην αναφέρουμε την κατάσταση στα δημόσια νοσοκομεία αλλά και όλο αυτό το χάος στη βραζιλιάνικη πολιτική. Μόνο ο Θεός μπορεί να αλλάξει την κατάσταση της Βραζιλίας μας».

Το WE του Νews247 συνομίλησε με έναν Έλληνα που ζει στη Βραζιλία αλλά και με δύο μέλη του συλλόγου «Lar Brasileiro» – Η κοινότητα των Βραζιλιάνων στην Ελλάδα, για όσα πραγματικά συμβαίνουν.

Μην πάτε στις φαβέλες

Σε μια χώρα που ο πληθυσμός υπολογίζεται γύρω στα 200 εκατομμύρια, τα 13 από αυτά δεν έχουν κάθε μέρα φαγητό στο τραπέζι ενώ το 10% δεν μπορεί να γράψει και να διαβάσει. Ο βασικός μισθός (για όσους απασχολούνται σε μία δουλειά) είναι περίπου 320 αμερικανικά δολάρια. Και παρά το ότι η χώρα θεωρείται η 6η οικονομική δύναμη στον κόσμο, υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν κάτω από τα όρια της εξαθλίωσης, ψάχνοντας ακόμη και για 1 δολάριο.

Οι φαβέλες του Ρίο, για παράδειγμα, είναι από τα πιο δύσκολα μέρη για να ζει κάποιος. Σύμφωνα με τα στατιστικά, εκεί ζει το 6% του πληθυσμού της χώρας, που αντιστοιχεί σε περίπου 11 εκατομμύρια ψυχές. Οι βασικές δομές στις παραγκούπολεις είναι απούσες και έτσι οι περισσότερες φαβέλες μοιάζουν με λαβύρινθους με τη φτώχεια να είναι σήμα κατατεθέν. Και μαζί με τη φτώχεια, έρχεται το χάος με τα καρτέλ ναρκωτικών και την υψηλή εγκληματικότητα.

Μιλώντας στο WE ο πρόεδρος του συλλόγου «Lar Brasileiro», Αλέξανδρος Γαντζίας, που γεννήθηκε στη Βραζιλία αλλά εδώ και αρκετά χρόνια μένει στην Ελλάδα, αναφέρει χαρακτηριστικά για το Ρίο: «Μιλάμε για μια πολύ μεγάλη πόλη, η οποία θέλει προσοχή. Στο τουριστικό της κομμάτι, βέβαια, που είναι οι τρεις με τέσσερις λεωφόροι από την παραλιακή, υπάρχει πολύ έντονη παρουσία της αστυνομίας. Εκεί άμεσος κίνδυνος δεν υπάρχει. Αν, όμως, κάποιος ξεφύγει από τη ζώνη αυτή και πάει προς τις φαβέλες, χωρίς συνοδεία, χωρίς κάποιον να ξέρει τη γλώσσα, η κατάσταση θα είναι περίεργη. Είναι σαν να είσαι στη Νέα Υόρκη, να ξεφύγεις και να πας μόνος σου στο Μπρονξ. Είναι επικίνδυνο να πάει ένας τουρίστας εκεί». Σημειώνει, μάλιστα, ότι οι τουρίστες που θα επισκεφθούν το Ρίο για τους Ολυμπιακούς, θα πρέπει να παραμένουν στα τουριστικά σημεία της πόλης και να αποφεύγουν τα επικίνδυνα μέρη όπου η εγκληματικότητα, η πορνεία και τα ναρκωτικά κυριαρχούν. «Οι ζώνες όπου είναι οι φαβέλες, είναι επικίνδυνες. Συνιστούμε στους τουρίστες να μην πάνε για καλό και για κακό. Και γενικά σε μια χώρα όπου υπάρχουν τέτοιου είδους ανισότητες, καλό είναι να μην προκαλείς με ασημένια και χρυσά ρολόγια, με αλυσίδες και διάφορα άλλα που φορούν οι τουρίστες. Καλό είναι να προσαρμόζεσαι με το περιβάλλον των ντόπιων».

Την ίδια άποψη έχει και η αντιπρόεδρος του συλλόγου, Ιβανύ Μοράϊς Ντε Μέλο, η οποία τονίζει στο WE: «Το περίεργο της υπόθεσης είναι να μην πλησιάσεις τις φαβέλες. Τι θέλει να πάει ο τουρίστας στις φαβέλες; Η φαβέλα δεν είναι τουριστική. Εκεί μένει κόσμος αρκετά φτωχός και δεν θέλει ξένους να τον κοιτούν περίεργα. Οι επισκέπτες της Βραζιλίας να παραμείνουν στα τουριστικά μέρη και να σκεφθούν ότι η φαβέλα είναι τόπος κατοικίας πολύ φτωχών ανθρώπων ενώ σε άλλες υπάρχουν και τα καρτέλ ναρκωτικών».

Η Ιβανύ πηγαίνει στη χώρα της μια φορά στα δύο χρόνια και φέτος σκέφτεται να την επισκεφθεί για να παρακολουθήσει τους Ολυμπιακούς. «Καλό είναι οι τουρίστες να πάνε στη Βραζιλία. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ο Ριβάλντο έκανε αυτές τις δηλώσεις τη στιγμή που δε μένει συνέχεια στη Βραζιλία. Οι τουρίστες πρέπει να ξέρουν ότι μπορούν να επισκεφθούν τη χώρα μου αλλά να περιοριστούν στα τουριστικά και όχι σε τόπους κατοικίας των ανθρώπων που είναι αρκετά φτωχοί. Επίσης, να αποφεύγουν τα κοσμήματα και τα χρυσαφικά. Τουρισμό κάνουν και όχι επίδειξη των υπαρχόντων τους».

Αναφέρθηκε ακόμη και στο τι συνέβη όταν το Μουντιάλ του 2014, που παρακολούθησε, διεξήχθη στη χώρα: «Πριν το Μουντιάλ υπήρχαν πάρα πολλοί άστεγοι. Κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου όλοι αυτοί οι άνθρωποι πήγαν σε ειδικά μέρη για να μην κοιμούνται στα παγκάκια και τους βλέπουν οι τουρίστες. Μόλις τα φώτα έπεσαν, γύρισαν στο δρόμο».

Ένας απλός Έλληνας εργαζόμενος μοιάζει φραγκάτος

Ο Πάνος είναι ένας από τους Έλληνες που ζουν στη Βραζιλία. Έχει ταξιδέψει αρκετές φορές από το Σάο Πάολο στο Ρίο και γι’ αυτό μας περιγράφει τι συμβαίνει: «Υπάρχουν περιοχές που δεν είναι απαραίτητα φαβέλες, με μεγάλη εγκληματικότητα. Πρέπει να καταλάβεις πως σε αυτές τις περιοχές η φτώχεια είναι τέτοια που ένας απλός εργαζόμενος από την Ελλάδα μοιάζει με φραγκάτο. Περπατώντας, λοιπόν, σε μια τέτοια συνοικία, είσαι σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Δεν είναι ότι θα υπάρχουν παντού κλέφτες και εγκληματίες, αλλά αν υπάρχει έστω κι ένας, αυτός θα σε προσέξει. Δεν είναι ότι θα συμβεί κάτι άλλο από το να σε ληστέψουν, αλλά αυτό θα συμβεί συνήθως με όπλο. Γενικά, η φάση είναι πως αν δεν αντισταθείς, σχεδόν ποτέ δεν θα αντιμετωπίσεις κίνδυνο για τη ζωή σου, αν όμως αντισταθείς είναι πολύ πιθανό να σε πυροβολήσουν». Επισημαίνει, μάλιστα, ότι όταν οι ντόπιοι κλέφτες δουν ρολόγια, smart phones και διάφορα άλλα αντικείμενα, είναι πολύ πιθανό να σε κλέψουν.

Περιγράφει το μισό Ρίο ως ό,τι χειρότερο έχει δει. Τον ρωτάμε τι εννοεί και μας απαντά: «Αν πας οδικώς στο Ρίο για να φτάσεις στις μαγευτικές παραλίες της πόλης, πρέπει να διασχίσεις την Avenida Brazil. Η λεωφόρος αυτή περνάει ανάμεσα από μία ατελείωτη φαβέλα και πολλές φτωχογειτονιές. Άσχημες, αποκομμένες από κάθε εικόνα που έχουμε για το Ρίο, με μεγάλη εγκληματικότητα. Δεν μπορεί ένας γκρίνγκο, όπως μας αποκαλούν, να τριγυρνάει εκεί. Στο Ρίο υπάρχουν φαβέλες που δεν πλησιάζεις, γιατί θα σε σκοτώσουν. Πέρυσι, ένα ζευγάρι μπήκε κατά λάθος σε μία από αυτές γιατί τους έβγαλε εκεί το gps, δέχθηκαν πυροβολισμούς και η γυναίκα κατέληξε στο νοσοκομείο». Ο Πάνος, επίσης, μας μιλά για τη διαφορετική αντιμετώπιση της αστυνομίας. Και λέει χαρακτηριστικά: «Η αστυνομία σε αντιμετωπίζει διαφορετικά, ανάλογα με την περιοχή που σε βρίσκει και το χρώμα σου. Αν είσαι, δηλαδή, λευκός και σχετικά καλά ντυμένος και βρίσκεσαι στην Ιπανέμα, ο αστυνομικός δεν πρόκειται να σου κάνει έλεγχο και αν τον χρειαστείς, θα είναι ευγενικός. Αν είσαι σε φτωχογειτονιά, μπατίρης και μαύρος, θα σε σταματήσει με οπλισμένο το όπλο και θα σε ψάξει από την κορυφή ως τα νύχια».

Είναι χαρακτηριστικό, πάντως, ότι η αστυνομία σε μια προσπάθειά της να περιορίσει τις αντιδράσεις, έχει αυξήσει τη χρήση βίας. Το 2013 καταγράφηκαν 1.890 θάνατοι από αστυνομική βία στη Βραζιλία με περισσότερους από τους 1.300 να σημειώνονται σε τρεις μόλις πολιτείες: το Ρίο, το Σάο Πάολο και τη Μπαΐα. Η επίσημη αιτιολογία για τον λόγο που οδήγησε στο θάνατό τους ήταν «αντίσταση κατά τη σύλληψη». Το πρώτο εννεάμηνο του 2015, επίσης, σημειώθηκαν 517 θάνατοι από αστυνομικά πυρά μόνο στο Ρίο με αποτέλεσμα να αντικατασταθεί ο αρχηγός της λεγόμενης στρατιωτικής αστυνομίας (Policia Militar), ή αλλιώς των μονάδων «ΜΑΤ» της περιφέρειας του Ρίο ντε Τζανέιρο, τον περασμένο Ιανουάριο.

Τα στατιστικά στοιχεία καταδεικνύουν τη σκληρή πραγματικότητα: Στο Σάο Πάολο, με πληθυσμό πάνω από 40 εκατομμύρια κατοίκους, η εγκληματικότητα το 2015, ήταν ελαφρά μικρότερη από το 2014, παρέμεινε όμως σε υψηλά επίπεδα: 3.757 ανθρωποκτονίες, 307.392 ληστείες, 78.659 κλοπές οχημάτων, 8.490 κλοπές φορτίων, 159 ληστείες τραπεζών. 

Στο Ρίο ντε Τζανέιρο, με περίπου 16 εκατομμύρια κατοίκους, τα νούμερα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Δημόσιας Ασφάλειας, τον περασμένο Φεβρουάριο καταγράφηκαν 16 δολοφονίες την ημέρα. Ο συνολικός αριθμός ανθρωποκτονιών από πρόθεση αυξήθηκε το α΄ τρίμηνο του 2016 σε 1.244 από 1.147 το αντίστοιχο τρίμηνο του 2015. Το ίδιο διάστημα, οι απόπειρες ανθρωποκτονίας έφτασαν τις 1.576, οι βίαιες επιθέσεις έφτασαν τις 19.256 (μείωση κατά 2.043) και οι βιασμοί τους 1.115 (μείωση κατά 155). Οι ληστείες σε περαστικούς εκτοξεύθηκαν στις 22.548 (αύξηση κατά 3.054), οι κλοπές οχημάτων έφτασαν τις 9.811 (αύξηση κατά 1.582) και οι ληστείες καταστημάτων ήταν 1.794 (μείωση κατά 43).

Και την ίδια ώρα που τα νούμερα εγκληματικότητας σκαρφαλώνουν στα ύψη, η πορνεία ακόμη και ανήλικων κοριτσιών που προσφέρουν αγοραίο έρωτα σε τουρίστες και όχι μόνο, για λίγα δολάρια, συνεχίζεται, παρά το ότι κάποιοι θέλουν να το κρύψουν. Ξένα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι κορίτσια ακόμη και 11 ετών, που έχουν χάσει τους γονείς τους από «αδέσποτες σφαίρες», θύματα των καρτέλ, κάνουν πιάτσα σε τουριστικά σημεία ακόμη και για 3 και 4 δολάρια ανά πελάτη. Αυτά, τουλάχιστον, τα χρήματα θα τους μείνουν στην τσέπη, γιατί οι βαρόνοι τις αναγκάζουν να βάφονται και να ντύνονται διαφορετικά για να τις… προσέξουν οι τουρίστες. Αυτή τη Βραζιλία, την πραγματική, θα θελήσουν και τώρα να κρύψουν οι ισχυροί της χώρας (μιας και δαπανήθηκαν 7,1 δισ. δολάρια για τους Ολυμπιακούς). Όμως, η αλήθεια είναι ότι πέρα από τη λάμψη και τα φώτα (που φυσικά τα αξίζει η χώρα για τις τόσες άλλες ομορφιές που έχει), οι πανέμορφες μουλάτες πάντα θα ελπίζουν να βρεθεί ένας ατζέντης που θα ανακαλύψει στο πρόσωπό τους μια νέα Ζιζέλ, μια νέα Αντιάνα ή μια νέα Ιζαμπέλ ενώ τα νεαρά αγόρια θα ονειρεύονται μια καριέρα όπως του Πελέ ή του άσου της Μπαρτσελόνα, Νεϊμάρ. Τουλάχιστον, αυτή η εικόνα του Ρίο της σάμπας, του μόντελινγκ και της μπάλας κρύβει την ασχήμια και την αδικία που υπάρχει στη χώρα της Λατινικής Αμερικής, στην οποία οι περισσότεροι Έλληνες ονειρευόμαστε να ταξιδέψουμε.