ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ 1000 ΛΕΞΕΙΣ: Ο ΕΒΡΑΙΟΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑ
Η καθημερινή καταπίεση και εξευτελισμοί των Παλαιστινιών όπως καταγράφηκε από τον φακό μίας Εβραίας φωτογράφου
Η δύναμη της φωτογραφίας είναι η αποτύπωση της στιγμής. Και η Ρίνα Καστελνουόβο πέτυχε πραγματικά να ανοίξει το φωτοφράκτη της μηχανή της το κλάσμα δευτερολέπτου που θα έδινε το μέγιστο της δύναμης στην εικόνα που έκανε τον γύρω του κόσμου το 2009 και βραβεύτηκε ως μια από τις καλύτερες φωτογραφίες της χρονιάς στα World Press Photo Contest. Θα είχε την ίδια δύναμη η φωτογραφία αν την τραβούσε ένα δευτερόλεπτο πριν ή μετά; Λίγο νωρίτερα ή αργότερα από την στιγμή που ο νεαρός Εβραίος αδειάσει το ποτήρι με το κρασί στην Παλαιστίνια που περπατούσε σε ένα δρόμο της Χεβρώνας.
Την δύναμη αυτή της φωτογραφίας εκτίμησε και ο Πάτρικ Γουίτι, ο άνθρωπος που είναι υπεύθυνος για την κεντρική φωτογραφία που θα φιλοξενήσουν οι The New York Times στο εξώφυλλο τους κάθε ημέρα για να την επιλέξει και να γίνει το θέμα συζήτησης και αναπαραγωγής για εβδομάδες.
Με αφορμή τα βραβεία World Press Photo θα έλεγε τον Φεβρουάριο του 2010: “ Είναι μία δυνατή φωτογραφία που δεν ξεχνιέται εύκολα. Το κόκκινο τόξο παίρνει απειλητικά το σχήμα δρεπανιού”.
Για την Καστελνουόβο η οποία φωτογραφίζει στο Ισραήλ και στα παλαιστινιακά εδάφη για περισσότερα από 35 χρόνια από τα από οποία τα τελευταία 20 συνεργάζεται με τους New York Times ήταν μία ανέλπιστη στιγμή που εξελίχθηκε μπροστά στα μάτια της στην οδό Σχουχάντα της Χεβρώνας:
“Οι δρόμοι ήταν σχεδόν έρημοι. Σταμάτησα να πάρω μερικές λήψεις από έποικους που συμμετείχαν στην εβραϊκή γιορτή Πουρίμ. Περιφέρονταν με ένα μπουκάλι κρασί και αντάλλασσαν ευχές, τίποτα πέρα από το συνηθισμένο. Παρατήρησα μία Παλαιστίνια ή οποία περπατούσε στο πεζοδρόμιο μπροστά από τα κλειστά καταστήματα. Μία ομάδα εποίκων περπατούσε στη μέση του δρόμου προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ενστικτωδώς σήκωσα την κάμερα.
(σ.σ. Στην κίνηση του νεαρού) εκείνη ούτε ούρλιαξε, ούτε σταμάτησε. Επιτάχυνε και απομακρύνθηκε μέχρι που χάθηκε πίσω από την γωνία. Εγώ έμεινα εκεί εξοργισμένη και λυπημένη, σα να είχε ρίξει το κρασί πάνω σε εμένα”.
Μεγαλωμένη στο Τελ Αβίβ σαν παιδί δεν είχε κανένα ενδιαφέρον για την φωτογραφία. Δεν είχε καν κρατήσει φωτογραφική μηχανή στα χέρια της μέχρι τα 16. Οι σπουδές της στην Ιταλία ήταν αυτές που την έκαναν να την αγαπήσει και να συνεργαστεί με κορυφαία έντυπα του πλανήτη όπως το Time, το Newsweek και το People και το γερμανικό Stern. Ήταν μπροστά στην εκτέλεση του Τσαουσέσκου και της συζύγου του μετά την πτώση του κομουνιστικού καθεστώτος στην Ρουμανία, στον πόλεμο του Ιράκ το 1991 και στους δύο πιο πρόσφατους πολέμους που γνώρισε ο Λίβανος. Η ίδια πάντως κρατάει τον εαυτό της μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και δεν υπάρχει ούτε μία δημοσιευμένη φωτογραφία της καθώς όπως παραδέχεται επιθυμεί να διατηρεί την “ανωνυμία” της.
Πέρα από τις σπουδές και τις αποστολές τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής της τα πέρασε στο Ισραήλ όπου φωτογραφίζει μανιωδώς. “Μου αρέσει να δουλεύω εδώ. Δεν ξέρω πόσα χρόνια καλύπτω τώρα τα γεγονότα, δεν έχει σημασία, είμαι το ίδιο παθιασμένη όπως στην αρχή. Πριν από μία δεκαετία πίστεψα ότι τελικά θα βρεθεί ένα σχέδιο ειρήνης οπότε έκανα σχέδια να σταματήσω και να κάνω κάτι άλλο στην ζωή μου. Όμως αυτό δεν έγινε και εγώ είμαι ακόμη εδώ. Δεν παίρνω καν άδεια καθώς φοβάμαι ότι όταν λείπω μπορεί να χάσω κάποιο σημαντικό γεγονός”.
Αγαπημένος της τόπος για φωτογραφίσεις η Χεβρώνα, την παλαιστινιακή πόλη στην Δυτική Όχθη στα βουνά της Ιουδαίας. Στην πόλη που συνυπάρχουν – όχι και τόσο ειρηνικά – οι 165.000 Παλαιστίνιοι και οι 500 Εβραίοι σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2007. Μία πόλη που είναι το ίδιο ιερή τόσο για τους Εβραίους όσο και για τους μουσουλμάνους. Για τους Εβραίους είναι η δεύτερη στην σειρά πίσω από την Ιερουσαλήμ καθώς είναι ο τόπος ταφής των βιβλικών πατριαρχών Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ . Για τους μουσουλμάνους επίσης θεωρείται μία από τις τέσσερις ιερές πόλεις του Ισλάμ. Έχοντας αλλάξει χέρια πολλές φορές μέσα στους αιώνες περιήλθε στο Ισραήλ μετά από τον πόλεμο των έξι ημερών.
Παρόλο ότι η φωτογραφίες της, τις περισσότερες φορές περνούν μία άλλη εικόνα, η ίδια αναφέρει ότι οι απλοί Εβραίοι και Παλαιστίνιοι συνυπάρχουν ειρηνικά “απλώς δεν το διατυμπανίζουμε”.
