Όρμπαν, Λεπέν και τώρα Μελόνι: Επέλαση των ακροδεξιών ή ανικανότητα των άλλων;

Όποιος κοιτάξει την πολιτική ιστορία της Ιταλίας των τελευταίων 100 ετών θα κάνει δύο διαπιστώσεις.

Η πρώτη: Η μοναδική φορά που η χώρα αυτή είχε στην κυβέρνησή της ακραιφνώς φασιστικό κόμμα ήταν την περίοδο 1922-1943 με πρωτεργάτη τον Μπενίτο Μουσολίνι.

Η δεύτερη: Έκτοτε την κυβέρνησαν κόμματα και πρωθυπουργοί όλων των αποχρώσεων. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ‘80 (σχεδόν επί τέσσερις δεκαετίες) κυβέρνησε η Χριστανοδημοκρατία, αλλιώς Κεντροδεξιά. Έκτοτε κυβέρνησαν σχεδόν όλοι: Σοσιαλιστές, Κεντροδεξιοί και Κεντροαριστεροί, με τις έννοιες αυτές να μην έχουν και πολλή σχέση με ό,τι εμείς εννοούμε όταν τις χρησιμοποιούμε. Εδώ και 20 μήνες κυβερνά ο επιφανής ευρωτραπεζίτης Μάριο Ντράγκι (εξωκοινοβουλευτικός).

Και τώρα όλοι, Ιταλοί και λοιποί Ευρωπαίοι, περιμένουν να δουν αν στην πρωθυπουργία θα ανέλθει η Τζόρτζια Μελόνι. Βεβαίως η Μελόνι δεν είναι Μουσολίνι, ώστε να δικαιολογούνται οι συνειρμοί του τύπου «εκατό χρόνια μετά οι φασίστες (θα) κυβερνούν ξανά την Ιταλία».

Η Μελόνι είναι άλλο ένα ακροδεξιό παράγωγο (ας την πούμε «λάιτ» νεοφασίστρια) του ιταλικού πολιτικού συστήματος και δεν είναι το μόνο πια στην Ευρώπη. Τέτοια παράγωγα κυβερνούν ήδη στην Ουγγαρία και στην Πολωνία, νίκησαν στις πρόσφατες εκλογές της Σουηδίας, η Γαλλία γλίτωσε παρά τρίχα από την Λεπέν. Και τώρα η Ιταλία είναι έτοιμη να πέσει στα χέρια της Μελόνι, του Σαλβίνι και του Μπερλουσκόνι, αν και οι δυο τελευταίοι δεν είναι «πρωτάρηδες».

Σε όλες αυτές τις χώρες οι αιτίες για την ακροδεξιά επέλαση δεν είναι ίδιες. Και γι’ αυτό θα ήταν άστοχο να βγάλουμε ένα, ενιαίο, συμπέρασμα. Όμως, είναι φανερό ότι κάτι δεν πάει καλά στην ευρωπαϊκή ήπειρο, από τα λίγα μέρη στον κόσμο που μπορούν να καυχηθούν ότι οι κάτοικοί της ζουν σε δημοκρατίες, με αγαθά όπως η ελευθερία, η ευημερία, το κράτος πρόνοιας, η δικαιοσύνη να τις χαρακτηρίζουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό και, πάντως, χωρίς να μπορεί να γίνει σύγκριση με άλλες περιοχές του κόσμου, στις οποίες κυριαρχούν ανελεύθερα καθεστώτα.

Έτσι το ερώτημα προβάλλει αμείλικτο: τι είναι αυτό που οδηγεί μεγάλα τμήματα ψηφοφόρων, ακόμα και την πλειοψηφία, να ψηφίζουν κόμματα που αμφισβητούν αυτές τις αξίες και να στρέφονται εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της μόνης υπερεθνικής οντότητας που κράτησε την Ευρώπη επί οκτώ δεκαετίες εν ειρήνη και με σχετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν είναι μονοσήμαντη. Οι ευρωπαϊκοί λαοί που αντιδρούν μπορεί να βλέπουν τις Βρυξέλλες ως ένα διευθυντήριο που δεν κατανοεί τις δικές τους ανησυχίες. Μπορεί οι θεωρούμενες ως mainstream πολιτικές δυνάμεις να αποδείχτηκαν ανίκανες να επιλύσουν βασικά προβλήματα κι έτσι οι ψηφοφόροι να στρέφονται προς εμφανιζόμενες ως «αντισυστημικές» δυνάμεις, όπως είναι η Λεπέν στη Γαλλία και τώρα η Μελόνι στην Ιταλία. Μπορεί να υπάρχουν και επιμέρους, ανά χώρα, αιτίες.

Ο κίνδυνος να γενικευθεί το φαινόμενο δεν μπορεί να αποκλειστεί, κάθε άλλο. Ειδικά τώρα που η ενεργειακή κρίση σαρώνει όλες τις χώρες, η ακρίβεια τρώει τα εισοδήματα πρωτίστως των πιο αδύναμων και ο χειμώνας δεν έχει αρχίσει ακόμη να δείχνει τα δόντια του.

Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν τον πόλεμο στην Ουκρανία και τώρα βρίσκονται αντιμέτωπες με τις επιπτώσεις του. Οι ευρωπαϊκές αξίες, όπως είναι η αλληλεγγύη σε μια χώρα που δέχεται εισβολή, θα δοκιμαστούν σκληρά τώρα που οι λαοί των ευρωπαϊκών χωρών θα δουν την καθημερινή ζωή τους να επιδεινώνεται. Και δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε ακόμη αν και άλλες χώρες θα δουν τους δικούς τους ακροδεξιούς να κερδίζουν τις εκλογές.

Τα σημάδια δεν είναι καλά. Και δείχνουν ότι, όταν οι «κανονικές» πολιτικές δυνάμεις αδυνατούν να δώσουν λύσεις στα προβλήματά τους, οι ψηφοφόροι θα τις αναζητούν στους Όρμπαν, Λεπέν και Μελόνι…

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις