Η Χορωδία της μνημονιακής ηθικής

Φέτος την Πρωτοχρονιά θα απολαύσουμε δύο μεγάλα μουσικά γεγονότα. Την παραδοσιακή συναυλία της Φιλαρμονικής της Βιέννης, από το “Σπίτι των φίλων της μουσικής” και την πρωτότυπη παράσταση από την Χορωδία της Ηθικής ένα νέο και ανοικτό σχήμα, από τον “Οίκο των φίλων του μνημονίου”. Την ώρα, που και οι τελευταίες ψευδαισθήσεις για την επιτυχία του προγράμματος “προσαρμογής”, που έχουν στο μεταξύ “αποκληρώσει” οι ίδιοι οι γονείς του κορυφώνονται διεθνώς (βλέπε δηλώσεις στελεχών ΔΝΤ), εδώ στην Ελλάδα συστάθηκε με συνοπτικές διαδικασίες αυτή η ετερόκλητη χορωδία, που πραγματικά μπορείς να την πεις και “των χρωμάτων”, αφού συγκεντρώνει μοναδικά ταλέντα από πολλούς και διάφορους χώρους. Το τραγούδι της πιο μονότονο και από τις διαφημίσεις των Jambo (αυτά τουλάχιστον έχουν και παραλλαγές): “χωρίς το μνημόνιο δεν πάμε πουθενά”.

Μερικά μόνο ενδεικτικά παραδείγματα για να φρεσκάρουμε τη μνήμη:

Πρώην υπουργοί και βουλευτές του δικομματισμού, που τους ξέβρασε η πολιτική την οποία ταλαιπώρησαν επί σειρά ετών, αλλά συνεχίζουν να σχολιάζουν τα πάντα.

Διαφημιστές του lifestyle, που απέκτησαν χλιδή και δόξα, αφού μας κατακρεούργησαν τον εγκέφαλο επί δεκαετίες με τις διαρκώς ανανεούμενες “εφευρέσεις” τους.

“Δημοσιογράφοι”, που έχτισαν καριέρες χάρις στην “υποκλιτική” τους ικανότητα μπροστά στην εξουσία ή χάρις στην παράδοση του νεοέλληνα “Θεού” που ακολουθεί το σίγουρο επάγγελμα του μπαμπά.

Τηλεστάρ, που τελειοποίησαν την ευκαμψία του “ανθρώπου χωρίς ιδιότητες” ή του “κοριτσιού-λάστιχο” και βρίσκονταν πάντα στην σωστή πλευρά τη σωστή στιγμή.

Συμβουλάτορες-Επικοινωνιολόγοι, που χαριεντίζονταν με πρωθυπουργούς και πολυεκατομμυριούχους διαπλεκόμενους επιχειρηματίες ταυτόχρονα.

Καθηγητές, που εκμεταλλεύτηκαν την “πασοκίλα” στο χώρο της Παιδείας και απέκτησαν έδρες, θαυμάστριες και κύρος.

Μεγαλοδικηγόροι, που ξέπλυναν ό,τι χειρότερο υπήρχε στην ελληνική κοινωνία, έχοντας πάντα πρόσφορο τηλεοπτικό βήμα να εξηγήσουν το γιατί.

“Συγγραφείς και διανοούμενοι” που αναρριχήθηκαν και ανακηρύχτηκαν μαϊντανοί-θεματοφύλακες της συνείδησης του έθνους, επειδή είπαν δύο εξυπνάδες που “ξέφευγαν” από τα τετριμμένα σε κάποιο κανάλι, κάποια βραδιά με υψηλή τηλεθέαση .

Ολα αυτά τα “ταλέντα”, που φυσικά δεν θίχτηκαν καθόλου ή ελάχιστα από τη συνταγή αντιμετώπισης της κρίσης ανακάλυψαν ξαφνικά την ομορφιά του ενάρετου βίου… για τους άλλους. Και έστησαν στα γρήγορα τη χορωδία, που λέγαμε για να μας ψέλνουν κάθε τόσο την ανάγκη να τα αλλάξουμε όλα, να κάνουμε μεταρρυθμίσεις, να ξεχάσουμε την ψεύτικη ευμάρεια, ναι να κάνουμε το μνημόνιο ευαγγέλιο.

Θα μπορούσα να δεχτώ την καλή πρόθεση τους και να την εκλάβω και σαν ένα είδος προσωπικής μετάνοιας. Ελα όμως που κανείς από αυτούς δεν έδειξε όλα αυτά τα χρόνια πρόθυμος να αλλάξει ζωή. Και ούτε τώρα δείχνει φυσικά. Εντάξει μπορεί να έχουν ρίξει λίγο το “κασέ” τους, αλλά την ίδια αλλαζονεία δείχνουν, με τον ίδιο τρόπο κινούνται, τις ίδιες παρέες κάνουν, τις ίδιες μεθόδους χρησιμοποιούν.

Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα όλοι αυτοί οι οπαδοί της επανεκκίνησης (restart) μας καλούν συχνά να μην “χαλάμε το κλίμα” ξύνοντας πληγές (σκάνδαλα και αρπαχτές εννοούν) του παρελθόντος. Αυτό συμβαίνει συνήθως, όταν τους απευθύνει κάποιος αφελής πολίτης το απλό ερώτημα: “Κι εσύ που ήσουν και τι έκανες όλα αυτά τα χρόνια;”. Οι πιο θρασείς φτάνουν μάλιστα να πουν “εγώ τα έλεγα αλλά κανείς δε με άκουγε”. Μερικές φορές φτάνεις να αναρωτιέσαι πώς γίνεται όλοι αυτοί οι “διαμορφωτές της κοινής γνώμης” να τα έλεγαν και πάλι όλοι να μην τα άκουγαν.

Εχουν βεβαίως και φιλόξενο βήμα να ηθικολογούν αλλά και εμπειρία δεκαετιών από σκηνική παρουσία. Εκεί που υστερούν είναι στη μελωδία. Γιατί είναι πραγματικά κακόηχη και προκλητική αυτή η τρομο-χορωδία για τους άνεργους επιστήμονες, την υπάλληλο γραφείου των 350 ευρώ, τους κατασυκοφαντημένους υπαλλήλους, τη γιαγιά, που δεν έχει να δώσει χαρτζιλίκι στα εγγόνια για τα κάλαντα. Είναι κακόγουστο, αυτοί που κάθονται ακόμα πάνω στα κεκτημένα και που δεν πειράχτηκαν καθόλου από τα μνημόνια να δαιμονοποιούν ως “λαϊκίζοντες” αυτούς, που έχουν χάσει σχεδόν τα πάντα και βλέπουν ότι τίποτα δεν αλλάζει επί της ουσίας. Αλλά βεβαίως όταν η “προσαρμογή” δεν σε αγγίζει γιατί να μην ξιφουλκείς εναντίον του “απροσάρμοστου λαουτζίκου”;

Θα υπήρχε βεβαίως μια περίπτωση να μας πείσουν για την αγνότητα των προθέσεων τους για την αλήθεια της μετανοίας τους, οι υμνητές των μνημονίων, αλλά μάλλον δεν “παίζει”.

Να μηδενίζαμε δηλαδή το κοντέρ, να τα “μοιράζαμε” πάλι από την αρχή όλα αυτά που “έβγαλαν” στα χρόνια της “πλαστής χλιδής”, αξιώματα, χρήμα, βίλες, σκάφη, τζιπ, καταθέσεις στο εξωτερικό, επιχειρήσεις, off shore και όλα τα παρελκόμενα. Πώς κάνεις στη Monopoly αν το παιχνίδι έχει κολλήσει; Τα μοιράζεις όλα από την αρχή και ξαναρχίζεις το παιχνίδι. Τη δόξα και τη φήμη δεν μπορούμε να τους την πάρουμε πίσω, αλλά ας την κρατήσουν ως δικαίωση των… σοφών προειδοποιήσεων τους. Γιατί είναι μάλλον απίθανο να τα απέκτησαν όλα αυτά, που δεν έχουν καμιά διάθεση να μοιραστούν, με τόσο αξιοκρατικό, ηθικό, “μνημονιακό” τρόπο, όλοι αυτοί που κατακεραυνώνουν την πλαστή ευμάρεια, τις στρεβλώσεις του παρελθόντος και όλα τα “ελληνικά κουσούρια” γενικώς.

Ας έδιναν λοιπόν το παράδειγμα για να ξαναμοιραστούν πράγματι τα “χαρτιά”. Ετσι θα είχαν και το πιο ακλόνητο επιχείρημα, που θα μας έκανε να τα υπογράφαμε όλοι μαζί τα μνημόνια της ηθικής και της αξιοκρατίας, που τόσο τους έχουν συγκινήσει… Αλλά είπαμε, τέτοια εξέλιξη δεν φαίνεται να “παίζει”.

Γιατί έτσι ήταν πάντα και έτσι θα είναι, όπως έλεγε και ο Μπρεχτ:

“Αυτοί που αρπάνε το φαΐ απ’ το τραπέζι

Κηρύχνουν τη λιτότητα

Αυτοί που παίρνουν όλα τα δοσήματα

Ζητάνε θυσίες

Οι χορτάτοι μιλάνε στους πεινασμένους

Για τις μεγάλες εποχές που θα’ρθουν

Αυτοί που τη χώρα σέρνουνε στην άβυσσο

Λες πως η τέχνη να κυβερνάς το λαό

Είναι πολύ δύσκολη για τους ανθρώπους του λαού”

*Ο Κώστας Αργυρός είναι δημοσιογράφος κι έχει βραβευτεί για το δημοσιογραφικό του έργο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ίδρυμα Μπότση και την Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε με το τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ, αναδεικνύοντας κυρίως ευρωπαϊκά θέματα.