Η Ευρώπη ξαποστέλνει το 2014

Θα μπορούσε να είναι και το σύνθημα της χρονιάς: «Οποιος θέλει την Ευρώπη να παραμείνει ως έχει, αυτός δεν την θέλει καθόλου». Μπορεί κανείς να μην το διατύπωσε ακριβώς έτσι, ακόμα και πάνω στη φούρια των ευρωεκλογών που παρέσυρε κάποιους σε μεγάλες κουβέντες, αλλά η ουσία όλων των συζητήσεων ήταν αυτή. Οποιος πιστεύει στην ευρωπαϊκή ιδέα, όπως τουλάχιστον την είχαν σκιαγραφήσει κάποτε μεγάλοι οραματιστές σαν τον Αλτιέρο Σπινέλλι, συμφωνεί ότι το πράγμα δεν πάει άλλο.

Μια Νομισματική Ενωση με κακή αρχιτεκτονική, δυσλειτουργικοί θεσμοί, που  παραμερίστηκαν για χατίρι του διακυβερνητισμού, βερμπαλιστικοί όροι για ενότητα και αληλλεγγύη, που πνίγηκαν από επιδείξεις ισχύος και εθνικούς εγωισμούς των «μεγάλων» και μια παρωδία «άμεσης εκλογής» ενός προέδρου, που αποδείχτηκε στο τέλος αιχμάλωτος του ίδιου του παρελθόντος του.

Όλα αυτά δεν είναι ασφαλώς οι καλύτερες προδιαγραφές, για να προβλέψει κανείς ότι το 2014 θα γραφτεί με χρυσά γράμματα στα βιβλία της ευρωπαϊκής ιστορίας. Κάθε άλλο. Ηταν μια χρονιά ευρωεκλογών με ακόμα χαμηλότερη συμμετοχή και ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση των ακροδεξιών εκφραστών καταπιεσμένων ενστίκτων. Ηταν μια χρονιά που η γερμανική ηγεμονία ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο και ως επακόλουθο ενίσχυσε όχι μόνο τον αντιγερμανισμό αλλά και τον αντιευρωπαϊσμό, ως τελευταία ελπίδα απαγκίστρωσης από τη «μονοκουλτούρα της λιτότητας». Ηταν μια χρονιά, που εκατομμύρια νέοι άνθρωποι ειδικά στο «Νότο» βγήκαν από σχολές και πανεπιστήμια για να αντιμετωπίσουν το μεγάλο δίλημμα, πώς μπορούν να γεμίσουν τον άπλετο ελεύθερο χρόνο που τους χαρίζει η μακροχρόνια ανεργία. Μια χρονιά που ακόμα και οι σύνοδοι κορυφής δεν είχαν να στείλουν κανένα αισιόδοξο μήνυμα, αφού όλοι οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών και οι μέντορές τους ήταν πρωτίστως απασχολημένοι με το ξαναμοίρασμα των ιδιαίτερα επικερδών θέσεων και «πόστων», όπως συμβαίνει άλλωστε κάθε πέντε χρόνια στην πρωτεύουσα της Ευρώπης.

Η Ευρώπη ετοιμαζόταν λες εδώ και εβδομάδες να ξαποστείλει το 2014 στη λήθη, στον αγύριστο… «Η χρονιά, που η πολιτική ξαναγύρισε στην Ευρώπη» είπε ο Ντόναλντ Τουσκ, ο «γερμανόφωνος» Πολωνός Πρόεδρος του νέου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ηταν τουλάχιστον βαρύγδουπο και προκάλεσε πολλές ειρωνείες.  Η πολιτική όπως την καταλαβαίνουν ορισμένοι παραμένει «έγκλειστη» σε κάποια σαλόνια με πρόσβαση σε πολύ λίγους, την ώρα που οι πολίτες μοιάζουν ολοένα και περισσότερο να της γυρίζουν την πλάτη και να ψάχνουν για ατομικές λύσεις και σωτηρίες.

Ναι η Σκωτία δεν αποχωρίστηκε από τη Βρετανία, η Καταλωνία παραμένει έστω και με γκρίνιες μέρος της Ισπανίας, το ευρώ παραμένει «ισχυρό νόμισμα», το Βερολίνο δεν έβγαλε «εντελώς στη σέντρα» τους Γάλλους και Ιταλούς, οι Λιθουανοί (κυβερνήτες) αποφάσισαν να μπουν από αύριο στην παρέα της ευρωζώνης. Παραμένουμε μια «ωραία ατμόσφαιρα» όπως έλεγε και η παλιά ελληνική ταινία. Η αμηχανία όμως είναι διάχυτη, όπως και το συναίσθημα ότι το 2015 τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο. Γιατί απλά η στρατηγική των αναβολών, των ματαιώσεων, των μεταθέσεων των επίπονων αποφάσεων δε μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον. Γιατί βολεύει λίγους και έχει κουράσει πολλούς.

*Ο Κώστας Αργυρός είναι δημοσιογράφος κι έχει βραβευτεί για το δημοσιογραφικό του έργο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ίδρυμα Μπότση και την Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε με το τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ, αναδεικνύοντας κυρίως ευρωπαϊκά θέματα.