Κι αν στις 12 Νοέμβρη η κάλπη βγάλει πάλι Βενιζέλο;

Του Λευτέρη Αρβανίτη*

Σε όλα τα κεντροαριστερά κόμματα της Ευρώπης έχει εκτιμηθεί πως μοναδική απάντηση στο pasokification αποτελεί η -στα μέτρα τους- αριστερή στροφή και το κόψιμο κάθε δεσμού με τη Δεξιά.

Αυτό συνέβη γιατί τα κόμματα αυτά έκαναν συνέδρια, αποτίμησαν τις επιλογές των ηγεσιών τους, έψαξαν τις αιτίες της εκλογικής τους συντριβής, αφού πρώτα στο εσωτερικό τους συγκρούστηκαν διαφορετικές πολιτικές πλατφόρμες και τελικά επικράτησε η ανάγκη για αλλαγή πολιτικής και του πολιτικού προσωπικού που θα την εκφράσει.

Στην Πορτογαλία ο σοσιαλιστής Ζοζέ Σόκρατες θα μείνει στην Ιστορία ως ο πρωθυπουργός της μίζας, που αφού έβαλε τη χώρα στο μνημόνιο κατέληξε τελικά στη φυλακή. Τη δύσκολη κατάσταση ανέλαβε να διαχειριστεί ο σημερινός πρωθυπουργός της χώρας Αντόνιο Κόστα, επί τρεις τετραετίες δήμαρχος της Λισαβόνας και εκφραστής της αριστερής τάσης του κόμματος. Ο Κόστα διαμορφώνει μια ατζέντα που θυμίζει τα όσα έλεγε ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά με βασικό άξονα την έξοδο από τα μνημόνιο και το τέλος της λιτότητας. Στις εκλογές έρχεται δεύτερος, πίσω από το Λαϊκό Κόμμα και αφού αρνείται να συνδράμει σε έναν μεγάλο συνασπισμό εξουσίας, σχηματίζει κυβέρνηση με τα κόμματα της Αριστεράς. Πριν από μερικές ημέρες το Πορτογαλικό Σοσιαλιστικό κόμμα έζησε το δικό του απόλυτο succes story σαρώνοντας στις δημοτικές εκλογές και πετυχαίνοντας τη μεγαλύτερη του νίκη μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1975.

Στην Ισπανία που τα πράγματα είναι πάντα λίγο πιο περίεργα, ακολουθείται με καθυστερήσεις και πισωγυρίσματα ο ίδιος περίπου δρόμος. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα βρέθηκε στη δίνη σκανδάλων, στήριξε μνημόνια και κατέρρευσε εκλογικά. Επικράτησε εσωκομματική αναστάτωση, διασπάστηκε και έπειτα από πολύ συζήτηση και δύσκολες διαδικασίες επικράτησε ο Πέδρο Σάντσεζ. Απέναντι του στην εκλογική αναμέτρηση βρήκε τη Σουζάνα Ντιάζ, υπέρμαχο της συνεργασίας με τη συντηρητική παράταξη που αποκαλούσε τους podemos “άχρηστη Αριστερά”. Οι εσωκομματικές εκλογές ήταν και εκεί ταυτοτικές και στη βάση των συμμαχιών. Μετά την επικράτηση Σάντσεζ και παρά τον πολύ κακό χειρισμό στο θέμα της Καταλονίας το Σοσιαλιστικό Κόμμα τσιμπάει σε ποσοστά και έπειτα από χρόνια καταγράφεται και πάλι ως ισχυρή αντιπολίτευση.

Τελευταία και πιο ενδιαφέρουσα ίσως περίπτωση αυτή των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών, που είχαν εδώ και καιρό αποφασίσει να βάλουν ένα τέλος στο συνασπισμό εξουσίας με την Άνγκελα Μέρκελ και να πάρουν λίγο χρόνο να σκεφτούν…

Και είναι βέβαιο πως και στην περίπτωση της Γερμανίας, θα δούμε τουλάχιστον την ύπαρξη μιας αντιπολίτευσης που εκ των πραγμάτων θα παίρνει θέση απέναντι στις σκληρά νεοφιλελεύθερες πολιτικές της Μέρκελ και ίσως καταφέρει να συγκροτηθεί στη βάση ενός άλλου μείγματος πολιτικής.

Με όλες αυτές τις εξελίξεις διαφωνεί όμως ο Ευάγγελος Βενιζέλος, επικαλούμενος  …τον πατριωτισμό! Από τη Θεσσαλονίκη λοιπόν λίγες ημέρες μετά τις Γερμανικές εκλογές δήλωνε για τους Γερμανούς Σοσιαλδημοκράτες πως “το  σωστό για την Ευρώπη θα ήταν να μπουν οι Σοσιαλδημοκράτες στην κυβέρνηση. Το σωστό για την Ελλάδα θα ήταν να μπουν οι Σοσιαλδημοκράτες στην κυβέρνηση”, και καλούσε τον κόσμο να δει “τη διαφορά μεταξύ του ευρωπαϊκού και εθνικού πατριωτισμού και του κομματικού πατριωτισμού για να δείτε και τα καθ’ ημάς, τι σημαίνει, τι πατριώτης είσαι. Είσαι πατριώτης για το κόμμα σου ή είσαι πατριώτης για τον τόπο σου και για την Ευρώπη;”

Αυτή όμως ακριβώς η άποψη του Ευάγγελου Βενιζέλου ήταν, είναι και πιθανόν θα είναι και στο μέλλον η κυρίαρχη αντίληψη της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας. Αυτό το σχέδιο εφάρμοσε ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αδιαφορώντας για τα εκλογικά του ποσοστά, αλλά εξασφαλίζοντας πως το κόμμα του δεν θα πάρει τον κακό το δρόμο. Εξασφάλισε τη σύνδεση με την εξουσία μέσω της συμμαχίας με τη ΝΔ, ότι δεν θα πάει κανείς φυλακή για αμαρτίες του παρελθόντος και πως δεν θα προκύψει ένα νέο πολιτικό προσωπικό που θα αμφισβητήσει το προηγούμενο. Και επειδή η πολιτική εξάντλησε τα επιχειρήματα, βρέθηκε ο πατριωτισμός που σαρώνει τα πάντα.

Δεν υπάρχει ούτε ένας λοιπόν υποψήφιος για το νέο φορέα που να αμφισβητεί ουσιαστικά την αφήγηση Βενιζέλου, που αποτέλεσε μέχρι σήμερα και εφαρμοσμένη πολιτική. Κάτι ψέλλισε η Φώφη Γεννηματά στην διακήρυξη που έδωσε στη δημοσιότητα για εγκατάλειψη σε ευρωπαϊκό επίπεδο των συμμαχιών με τη συντηρητική παράταξη, αλλά αν δεν το έλεγε το επόμενο βήμα θα ήταν να γίνει μέλος στο ΕΛΚ. Ίδιας βαρύτητας και οι συνεχείς παρεμβάσεις Ραγκούση για το ενδεχόμενο συνεργασίας με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Εδώ δεν θέλουν  οι Καραμανλικοί να συνεργαστούν μαζί του, θα το επιθυμούσε υποψήφιος της κεντροαριστεράς;

Με τους υπόλοιπους υποψηφίους να ασχολούνται κυρίως με διαδικαστικά ζητήματα και την αστεία περίπτωση να προηγείται του συνεδρίου η εκλογή αρχηγού, βρισκόμαστε μπροστά στις πιο βαρετές και απολίτικες εσωκομματικές εκλογές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κανένα αποτέλεσμα δεν θα παραχθεί, γιατί τίποτα δεν έχει συζητηθεί. Καμία γραμμή δεν θα επικρατήσει, γιατί δεν υπάρχουν γραμμές. Και κανένας υποψήφιος δεν θα βγει τελικά αρχηγός, γιατί δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει φορέας και πολιτική να υπηρετήσει.

Θα αναλάμβανε τις τύχες της ελληνικής κεντροαριστεράς όποιος/α συγκρούονταν ανοιχτά με τις πολιτικές που ακολουθούσε ο χώρος την τελευταία δεκαετία. Αυτό όμως προϋποθέτει απόδοση ευθυνών στο προηγούμενο πολιτικό προσωπικό που φθάνει μέχρι την πόρτα της εξόδου. Προϋποθέτει αλλαγή στάσης στα μεγάλα ζητήματα και κοινωνικές συμμαχίες, που σίγουρα δεν περιλαμβάνουν το ηττημένο μέτωπο του ΝΑΙ. Προϋποθέτει την εναντίωση στα μνημόνια και τις πολιτικές λιτότητας. Και τέλος προϋποθέτει τον ορισμό του χώρου της κεντροαριστεράς, τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καλύψει -και όχι μόνο εκλογικά- το ζωτικό χώρο του ΠΑΣΟΚ.

Αυτά περίπου τα ερωτήματα είχαν να απαντήσουν και στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την υπόλοιπη Ευρώπη και σταδιακά αποφάσισαν να ακολουθήσουν μια άλλη πολιτική και με ηγέτες που μπορούν να την υπηρετήσουν. Στην περίπτωση της ελληνικής κεντροαριστεράς συγκροτημένο πολιτικό σχέδιο αποτελούν αυτά που σε κάθε ευκαιρία επαναλαμβάνει ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Και εφόσον δεν υπάρχει καμία άλλη εναλλακτική, οι κάλπες της 12η Νοεμβρίου θα βγάλουν και πάλι αρχηγό τον αρχιτέκτονα του σχεδίου αυτού, ακόμη και αν το ονοματεπώνυμο του απουσιάζει από τα ψηφοδέλτια.

*Ο Λευτέρης Αρβανίτης είναι δημοσιογράφος και υπεύθυνος του γραφείου της 24MEDIA στη Θεσσαλονίκη