Με το δίπολο πρόοδος-συντήρηση μέχρι το Πάσχα του 2019

Πόσο μπορεί να κρατήσει μια προεκλογική περίοδος; «Όσο περισσότερο, τόσο καλύτερα», πιστεύουν στην κυβέρνηση και με δηλώσεις τους τα κορυφαία στελέχη κηρύσσουν σιγά-σιγά την έναρξη. Ο Νίκος Βούτσης μιλώντας στο Ραδιόφωνο 24/7, στους 88,6, κατέβασε το χρόνο μερικούς μήνες μπροστά, εκτιμώντας πως το σενάριο διπλών εκλογών –μαζί με τις ευρωεκλογές- είναι πιθανό, ενώ και ο Πρωθυπουργός από το περιφερειακό συνέδριο στη Θεσσαλονίκη για πρώτη φορά προχώρησε σε ευθεία αναφορά στις κάλπες.

Ο Αλέξης Τσίπρας επεσήμανε τον κίνδυνο «πισωγυρίσματος», καθώς όπως είπε «η επιστροφή στην κανονικότητα δεν είναι μονόδρομος» όσο καραδοκεί ένα ακραία νεοφιλελεύθερο και διαπλεκόμενο σύστημα με χαρακτηριστικά «κοινωνικού δαρβινισμού». Στην κυβέρνηση όμως αντιμετωπίζουν ένα εγγενές πρόβλημα, καθώς φαίνεται ότι θα ολοκληρώσουν μια γεμάτη θητεία δίχως να αναγνωρίζουν την ιδιοκτησία πολύ μεγάλου ποσοστού του έργου που παρήγαγαν.

Έτσι εκτός από τον κίνδυνο παλινόρθωσης που θέτει ο Πρωθυπουργός και αγγίζει ένα ακροατήριο, αναζητείται ένα νέο αφήγημα που θα κάνει «για όλες τις χρήσεις» και θα αντικαταστήσει το δίπολο μνημόνιο-αντιμνημόνιο των προηγούμενων ετών. Στο ΣΥΡΙΖΑ διαβάζοντας και τις δημοσκοπήσεις γνωρίζουν ότι η Νέα Δημοκρατία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν δημιούργησαν κάποιο ιδιαίτερο ρεύμα και έτσι η φθορά της κυβέρνησης περιορίστηκε στην αναμενόμενη, έπειτα από 4 χρόνια στην εξουσία. Μια ανάλογη κατάσταση ισχύει και στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς ισχυρό μπλοκ μετά το καλοκαίρι του 2015 δεν συγκροτήθηκε ποτέ, με τον Αλέξη Τσίπρα να είναι ο πρώτος Πρωθυπουργός που εφαρμόζει μνημόνιο, χωρίς ισχυρή αντιμνημονιακή αντιπολίτευση.

Με αυτά τα δεδομένα η «επιστροφή στα βασικά» με την επαναφορά του αρχέγονου πολιτικά δίπολου πρόοδος-συντήρηση προκύπτει ως επιλογή σχεδόν αυτόματα, ενώ και τα ανοιχτά ζητήματα της επόμενης περιόδου συγκροτούν μια βολική ατζέντα.

Αν οι διαπραγματεύσεις για το Μακεδονικό καταλήξουν σε μια συγκεκριμένη πρόταση κοντά στην εθνική γραμμή του Βουκουρεστίου, τα κόμματα θα κληθούν να αποφασίσουν αν θέλουν γενικά να λυθεί το ζήτημα με τους γείτονες ή όχι. Όποια δικαιολογία και αν χρησιμοποιηθεί, όσοι ταχθούν απέναντι στη λύση θα ταυτιστούν με τους ακραίους που βρέθηκαν απέναντι στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και τον Κώστα Καραμανλή στο παρελθόν, ενώ οι διαφοροποιήσεις σε ενδεχόμενη ψηφοφορία είναι δεδομένες σχεδόν σε όλα τα κόμματα.

Στην οικονομία η κυβέρνηση «πουλάει» την έξοδο από τα προγράμματα και την προοπτική δημοσιονομικής χαλαρότητας, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίζεται ο πραγματικός ιδιοκτήτης των μνημονίων και εγγυάται τη συνέχιση των πολιτικών. Σκεφτείτε τις απαντήσεις που θα δίνουν τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, όταν προεκλογικά θα ερωτούνται για επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων και αύξηση του κατώτατου μισθού.

Όποια και αν είναι η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ, οι κυβερνήσεις της περιόδου 2010-2014 παραμένουν εξαιρετικά αντιδημοφιλείς στην κοινή γνώμη και μάλλον δεν αποκομίζει οφέλη όποιος πλασάρεται ως φυσική συνέχεια τους.

Εξαιρετικό πεδίο ιδεολογικής αντιπαράθεσης ανοίγεται όμως και με την συνταγματική αναθεώρηση, που ευνοεί τη συζήτηση για προοδευτικές συμμαχίες, αλλά προκαλεί ταυτόχρονα τριγμούς σε ΝΔ και ΚΙΝΑΛ. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ το επιθυμεί μπορεί να προσδώσει στις εκλογές δημοψηφισματικό χαρακτήρα για εμβληματικά άρθρα του συντάγματος –άρθρο 16-, που θα καταδείξουν την ύπαρξη δύο μεγάλων μπλοκ, με το ΣΥΡΙΖΑ να βρίσκεται μόνος εναντίον όλων πλην ΚΚΕ.

Ανάλογη συνθήκη δημιουργούν και οι ανοιχτές υποθέσεις σκανδάλων, με τη «συντήρηση» να ταυτίζεται με ένα σύστημα διαφθοράς, που ακόμη και αν αποτύχει ο ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να «καθαρίσει». Η υπόθεση Novartis θα τραβήξει μήνες, ενώ οι απειλές των εμπλεκομένων για ειδικά δικαστήρια σε περίπτωση ανάληψης της εξουσίας οδηγούν στη λατινοαμερικανοποίηση της πολιτικής ζωής, με απρόβλεπτες αντιδράσεις στην κάλπη.

Με δεδομένο ότι τα συγκεκριμένα θέματα για αν ανοίξουν και να συζητηθούν απαιτείται χρόνος, στο ΣΥΡΙΖΑ θα επιδιώξουν να ξεκινήσουν τη συζήτηση νωρίς και να μετατρέψουν τον τελευταίο χρόνο διακυβέρνησης σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο. Αν δεν προκύψει «αστάθμιστος παράγοντας», που θα αλλάξει τα δεδομένα, τελικά όλα θα καθοριστούν από το πόσα καλά θα παίξει η κυβέρνηση το παιχνίδι της προόδου απέναντι στη συντήρηση.

*Ο Λευτέρης Αρβανίτης είναι δημοσιογράφος και υπεύθυνος του γραφείου της 24MEDIA στη Θεσσαλονίκη