Κράτος, ιστορική μνήμη και τουρισμός

Η ορκωμοσία του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας συμπίπτει ατυχώς με την  κακοποίηση του εξωτερικού κιγκλιδώματος του Εθνικού Κήπου από την διοίκηση της Προεδρικής Φρουράς. Σε ένα κράτος που η οικονομία του βασίζεται στον Τουρισμό, η παρέμβαση αυτή επαναφέρει το ερώτημα για τη σχέση κρατικών φορέων και διατήρησης ιστορικής μνήμης.

Εδω και λίγες μέρες άρχισαν να τοποθετούνται κάμερες ασφαλείας κατά μήκος του στρατοπέδου της Προεδρικής Φρουράς επί της Λεωφορου Βασιλίσσης Σοφίας και της οδού Ηρωδου Αττικού. Το στρατόπεδο φιλοξενείται στην βόρειο-Ανατολική γωνία του Εθνικού Κήπου και περιβάλλεται από το ιστορικό κιγκλίδωμα που αποτελείται από σιδερένια κάγκελα στηριζόμενα σε μονοκόμματες μαρμάρινες κολώνες.

Ότι μεταλλικοί πάσσαλοι που συγκρατούν τις κάμερες βιδώθηκαν αυθαίρετα πάνω στις κολώνες του κιγκλιδώματος του Εθνικού Κήπου τραυματίζοντας τα μάρμαρα και αλλοιώνοντας για πρώτη φορά από το 1840 -έτος τοποθέτησής τους- την εξωτερική όψη του περιβάλλοντος χώρου. Αυτή η βίαια παρεμβολή καταδικάζεται σε κοινή επιστολή από την Εταιρεία Φίλων του Κήπου και τον εξωραϊστικό Σύλλογο “Ο Λυκαβηττος”, και ζητείται η επαναφορά της όψης, επισκευή των μαρμάρων και εύρεση μιας άλλης λύσης για τις κάμερες. Η επιστολή απευθύνεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με κοινοποιήσεις στους Υπουργό Εθνικής Άμυνας και Υπουργό Πολιτισμού και στον Δήμαρχο Αθήνας. Το κείμενο συνυπογράφεται από δεκάδες αγανακτισμένους πολίτες.

Ο Εθνικός Κήπος έχει χαρακτηριστεί “Ιστορικός Τόπος” βάσει Προεδρικού Διατάγματος  ενώ με την ιδιότητα του “Ιστορικού Κήπου” προστατεύεται από την Χάρτα της Φλωρεντίας του 1982.  Είναι από τα ελάχιστα κτίσματα της πρωτεύουσας όπου διατηρείται ακέραια η ιστορική μνήμη της πόλης.  Βασιλείς, πρωθυπουργοί, δικτάτορες, πρόεδροι της δημοκρατίας ήλθαν και παρήλθαν παρελαύνοντας μπροστά του. Το κιγκλίδωμα παρέμεινε ανέπαφο, σιωπηλός μάρτυρας της ιστορίας της Αθήνας σε παρελάσεις, εορτασμούς, διαδηλώσεις, και εξεγέρσεις.

Η Προεδρική Φρουρά υπάγεται στην Προεδρεία της Δημοκρατίας. Ο ρόλος του σώματος δεν είναι κατ’ αρχάς μάχιμος αλλά τελετουργικός. Περιορίζεται στη φύλαξη του Άγνωστου Στρατιώτη, του Προεδρικού Μεγάρου και στις παρελάσεις. Όμως διατηρώντας τα ιστορικά της χαρακτηριστικά, η Προεδρική Φρουρά συμβάλλει ουσιαστικά στον τουριστικό τομέα. Η στολή του τσολιά με τα κεντήματα και τις τετρακόσιες πιέτες που συμβολίζουν τα χρόνια της τουρκοκρατίας δημιουργεί από μόνη της μια ιστορική συνέχεια, φορεμένη από τους Κολοκοτρώνη,  Βύρωνα, Όθωνα και Σπύρο Λούη . Κάθε Κυριακή στις 10:45 η αλλαγή φρουράς ακολουθεί την ίδια διαδρομή κατά μήκος της Βασιλίσσης Σοφίας για τον Άγνωστο Στρατιώτη, αναλλοίωτη, με τον χορευτικό της βηματισμό, ακριβώς όπως την περιέγραψε ο Καραγάτσης πριν από 97 χρόνια απ το ίδιο σημείο. Αυτή η ιδιαίτερη ταυτότητα δίνει  στον τουρίστα το έναυσμα να σταθεί δίπλα στον ακίνητο τσολιά για την πολυπόθητη φωτογραφία, τεκμήριο της παραμονής του στην Αθήνα, ενώ τσολιαδάκια, κομπολόγια, μικρογραφίες του Παρθενώνα και cd του Ζορμπά αποτελούν τα πλέον δημοφιλή σουβενίρ που αποφέρουν το αναγκαίο για τη χώρα συνάλλαγμα στην τουριστική αγορά.

Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, είναι ακατανόητο για κάποιον που θεωρείται θεματοφύλακας μίας ιστορικής μνήμης, να τραυματίζει τον περιβάλλοντα χώρο αυτής της μνήμης και μάλιστα σε ένα από τα πλέον εμβληματικά και τουριστικά σημεία στην Αθήνα.

Αρκετοί πολίτες ταυτίζουν αυτή την παρεμβολή με την κάλυψη της πρόσοψης του κτηρίου του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου με ασπρόμαυρο γκράφιτι. Και οι δυο περιπτώσεις αντικατοπτρίζουν την ίδια πτυχή του προβλήματος : την ημιμάθεια.   Όμως η σημαντική διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι ενώ στην περίπτωση του Πολυτεχνείου η κάλυψη έγινε από αγνώστους σε αυτή του κιγκλιδώματος υπαίτιος είναι ένας Δημόσιος Υπάλληλος σε διοικητική θέση, ο οποίος μισθοδοτείται από το Ελληνικό Δημόσιο δηλαδή από την φορολογία του καθενός από εμάς!!

Εφόσον αποφασισθεί η επαναφορά από τους αρμόδιους φορείς, μήπως έφτασε η ώρα,αντί για την επιβολή συμβολικής ποινής, που ισοδυναμεί με τίποτα, να απαιτείται πειθαρχική τιμωρία με παρακράτηση μισθού μέχρι εξόφλησης της επαναφοράς της βλάβης. Μήπως μιά τέτοια αντιμετώπιση από πλευράς της Πολιτείας θα καταστήσει τους κρατώντες σκεπτόμενους; Μήπως αν ξεκινήσουμε από κάτι τόσο μικρό δεν θα ξαναφτάσουμε στα σκάνδαλα των υποβρυχίων;

Την εποχή που η Αθήνα γιορτάζει τα 180 χρόνια από την ανακήρυξη της σε πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους μια τέτοια παρέμβαση καθίσταται απαράδεκτη. Το ότι συνέπεσε με την ορκωμοσία του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας την καθιστά πολιτικά ύποπτη.

*Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΟΥΣΣΟΥ είναι πρόεδρος του εξωραϊστικού συλλόγου ‘Ο Λυκαβηττός’ και ιδρυτικό μέλος του σωματείου  ‘Συμβίωση’ για την προάσπιση αστικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εχει επιτελέσει Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων.