Παντοπωλείο… Το Εκσυγχρονισμένο Υπουργείο Παιδείας

Η κυβέρνηση εξειδικεύεται  στον κανιβαλισμό μεταξύ των εργαζομένων  αγνοώντας την ανθρώπινη συνθήκη. Το ίδιο ΑΝΗΘΙΚΟ κράτος που δεν τολμά να πει στην Μέρκελ να φέρει τις λίστες Χριστοφοράκου, που αναγκάζει όμως τις τράπεζες να «κουρευτούν» για να αποδείξουν τον πατριωτισμό τους, που ληστεύει τα ταμεία των εργαζομένων, για την πατρίδα φυσικά, είναι που βαφτίζει την καταστροφή της Παιδείας «εκσυγχρονισμό», «μεταρρύθμιση», «αξιολόγηση», «Σχέδιο Αθηνά».  Ταυτόχρονα, οι φωστήρες των ΜΜΕ αποκαλούν ανεγκέφαλους τους φοιτητές που αγωνίζονται για τη διατήρηση του δημοκρατικού Πανεπιστημίου, ενώ οι ίδιοι γράφουν στις οθόνες το Μετσόβιο ως Μετσόβειο!

Είναι φανερό ότι η νοοτροπία που διορίζει (ακόμα και σήμερα) συνδικαλίστρια νοσοκόμα σε θέση Διοικήτριας Νοσοκομείου οδήγησε στο χώρο της Παιδείας σε πληθώρα υπαρκτών και ανύπαρκτων τμημάτων και σχολών, με υπαρκτές και ανύπαρκτες εγκαταστάσεις με υπαρκτούς και ανύπαρκτους καθηγητές, και με υπαρκτά και ανύπαρκτα επιστημονικά αντικείμενα.

Ο πληθωρισμός αυτός υποκατέστησε βέβαια και την έλλειψη άλλων τρόπων ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών (λόγω της μεγάλης έλλειψης δημιουργικής φαντασίας  που παρατηρείται στον τόπο μας ,παρά τα αντίθετα ξύλινα λόγια των δήθεν κυβερνώντων ,κεντρικών τε και τοπικών) οδήγησε όμως και σε Τμήματα χωρίς φοιτητές και σε βάσεις εισαγωγής γύρω στο τρία. εισαγωγής γύρω στο τρία.

Πέραν, βέβαια, από τις  αντικειμενικές αυτές διαπιστώσεις, υπάρχει και η ουσία για  την οποία ο υπογράφων μιλούσε  από τότε που ιδρύθηκαν όλα  αυτά τα ιδρύματα: για ποιο λόγο η  θριαμβολογία του εξορθολογισμού του ακαδημαϊκού χάρτη δια του κλεισίματος Τμημάτων κλπ, δεν συνοδεύεται από λογοδοσία όσων τα δημιούργησαν, οι οποίοι ζουν ανενόχλητοι και ρητορεύουν δήθεν για τη σωτηρία της πατρίδας από αυτά και από όσα άλλα προβλήματα δημιούργησαν με την -στην καλύτερη περίπτωση- ανικανότητά τους; Πώς μπορεί μια εξουσία που διαφημίζει τη λογοδοσία των πανεπιστημίων, να αρνείται η ίδια να λογοδοτήσει; Η απάντηση δεν δίνεται, διότι το ερώτημα δεν τίθεται από τους κατ’ ευφημισμόν δημοσιογράφους. Το γιατί δεν τίθεται, απαντάται εξαιρετικά σε σύνθημα που είδα πρόσφατα σε τοίχο: “Το μόνο πράγμα που δεν θα σου στερήσουν ποτέ, είναι η τηλεόραση. Υπάρχει λόγος.”

Χιουμοριστικά θυμάμαι το φίλο αντιπρύτανή μου να ονοματίζει τα διάφορα Μίκυ – Μάους Πανεπιστήμια που φύτρωναν με ονόματα συγκεκριμένων  «αναρριχόμενων» ατόμων, τα οποία μάλιστα ω του θαύματος, εντάχθηκαν αργότερα σε αυτά.

Ιδίου τύπου αναρριχόμενα άτομα ευρίσκονται σήμερα τόσο εντός των Συμβουλίων Διοίκησης των Πανεπιστημίων όσο και στα Διοικητικά Συμβούλια των ΔΕΚΟ, υποστηρίζουν μέχρι θανάτου τον Νόμο Διαμαντοπούλου – Αρβανιτόπουλου και κόπτονται θρασύτητα για την «αξιολόγηση», όταν αυτοί οι ίδιοι είναι επιστημονικά παγκοσμίως ανύπαρκτοι!  Ανήκουν γενικά στο χώρο που θα μπορούσε κανείς να ονομάσει μετα- εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ- ρετάλια της αριστεράς, για όσο τα ονόματα αυτά “πουλάνε” ακόμη, για το μετά υπάρχουν και οι μεταγραφές.

Ο υπογράφων είχε λοιπόν τότε αντιδράσει έντονα και επί μακρόν μαζί με πολλούς άλλους στην δημιουργία αυτών των τμημάτων και θα περίμενε κανείς να υποστηρίξει σήμερα το σχέδιο «Αθηνά».  Πράγματι  πιστεύω ότι απαιτείται  αναδιάρθρωση του χάρτη της παρεχόμενης Παιδείας, αλλά ξανά το Υπουργείο κατάφερε, για πολλοστή φορά τα τελευταία χρόνια , να μετατρέψει μια πραγματική εκπαιδευτική  ανάγκη τομής σε άσκηση προχειρότητας, αναλγησίας, αντι-επιστημονικότητας, αδικίας. Και ήταν τόσο απλό να λύσει το θέμα αν ακολουθούσε μερικές προφανείς αρχές:

1. Ένα τμήμα που δημιουργήθηκε και λειτουργεί ή έστω υπολειτουργεί δεν μπορεί να εξαφανισθεί ,ως δια μαγείας, άμεσα. Απαιτείται χρόνος 3-4 χρόνια στις πιο πολλές περιπτώσεις.
2. Δεν υπάρχει (και δεν πρέπει να υπάρχει ) λόγος για μείωση του συνολικού αριθμού εισακτέων φοιτητών.
3. Δεν πρέπει να υποβαθμιστεί κανείς κλάδος της επιστήμης (φυσικές, ιατρικές, νομικές, κοινωνικές, ψυχολογικές, ανθρωπιστικές, οικονομικές κτλ).  Στην εποχή που η γνώση παλιώνει κάθε πενταετία η εξειδίκευση είναι κακή συμβουλή προς την Νεολαία, ενώ στη χώρα μας η Τεχνική Εκπαίδευση χρήζει πρόσθετης προώθησης  μαζί με το ρόλο της μετά την αποφοίτηση των μαθητών της.
4. Δεν επιτρέπεται να επιβάλεις στον φοιτητή π.χ από την Καβάλα που σπουδάζει στην Πάτρα να μετακινηθεί στο Αγρίνιο, κ.ο.κ. Κατά μείζονα λόγο δεν μπορεί να ζητάς από τον Πατρινό φοιτητή που φοιτά στην Πάτρα, να πληρώσει τα έξοδα να φοιτήσει π.χ στο Αγρίνιο.
5. Δεν επιτρέπεται να καταργείς  ένα Τμήμα και να μη δίνεις στους φοιτητές του το δικαίωμα να εγγραφούν, άνευ εξετάσεων ,σε διατηρούμενο Τμήμα αντίστοιχου ή ευρύτερου γνωστικού αντικειμένου. Κακά είναι τα ψέματα,   όσα επαγγελματικά δικαιώματα και αν κατοχυρώσεις, το μέλλον των αποφοίτων των καταργούμενων Τμημάτων δεν μπορεί να είναι το ίδιο με εκείνο  όσων αποφοίτησαν από Τμήματα που διατηρούνται.  Αθέμιτος ανταγωνισμός, για τον οποίο δεν φταίει φυσικά ο φοιτητής που αδικείται.

Το Υπουργείο  Παιδείας όχι μόνο καμία από τις  παραπάνω αρχές δε σεβάστηκε, ώστε να προδιαγράψει ένα λογικό σχέδιο εξορθολογισμού εντός π.χ πενταετίας, αλλά περιέπεσε και σε κορυφαίο παράπτωμα, όταν ανέθεσε το σχεδιασμό του «Αθηνά» σε Ιδιωτική εταιρεία (ΕΕΟ Group)  της οποίας ο Διευθύνων Σύμβουλος είναι  ο ιδιοκτήτης…ΙΕΚ και Κέντρου Μεταλυκειακής Κατάρτισης.  Υπάρχει δηλαδή προφανές ασυμβίβαστο, καθώς ο οποιοσδήποτε μπορεί να υποθέσει ότι κλείνοντας κάποια Τμήματα μπορεί να υπάρξει ροή των σπουδαστών τους στα ως άνω κέντρα.  Επιπλέον, η γεωγραφική κατανομή των προτάσεων δείχνει ξανά κομματική εξάρτηση ακόμα και σε καιρό βαθύτατης κρίσης που δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά και πολιτική και κοινωνική (συγκρίνατε  για παράδειγμα τη διατήρηση  Τμημάτων σε περιοχές της Μακεδονίας με αυτή της Κρήτης). Όσον αφορά στο διάλογο, η Πολιτική στη Χώρα μας παραδοσιακά δεν ευνοεί διαλόγους.  Το Υπουργείο Παιδείας ουδέποτε έκανε διάλογο από το 1990 και μετά ,περίοδο που γνωρίζω. Απλά πραγματοποιεί την μηχανική διαδικασία ώστε να την διαφημίζει κατάλληλα, εφ’ όσον οι καλούμενοι (ΠΑΝΤΟΤΕ) στο διάλογο είναι τα «δικά μας» παιδιά, ή οι ανταλλάζοντες απόψεις με «Θεσούλες»!. Το Υπουργείο Παιδείας ποτέ δεν λογοδότησε το ίδιο. Όπως ποτέ δεν λογοδότησε κανείς από όσους σχεδίασαν την κατασπατάληση δισεκατομμυρίων στα διάφορα “στρατηγικά, επιχειρησιακά, και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις” προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων ασφαλώς και εκείνων που χωρίς αιδώ τα αποκάλεσαν “επένδυση στην παιδεία”, “παιδεία για όλους” και άλλα τέτοια. Σήμερα, αντί αυτοί που έστησαν όλο αυτό το πανηγύρι να λογοδοτήσουν δημόσια και να τιμωρηθούν, αν μη τι άλλο στις πολιτικές συνειδήσεις, έρχονται ως “σιδηρές κυρίες” να επιβάλλουν με τα ίδια σάπια μικροπολιτικά κριτήρια, με την ίδια ανικανότητα και αναλγησία, μια δήθεν εξορθολογισμένη κατάσταση, που μόνο τέτοια δεν είναι.

Η αναδιάρθρωση του χάρτη της Ανώτατης εκπαίδευσης  είναι λοιπόν , κατά τη γνώμη μου, αναμφίβολα αναγκαία ,αλλά η παρούσα πρόταση του Υπουργείου ,παρά τις πομπώδεις διακηρύξεις ,έγινε με κριτήρια κάθε άλλο παρά Ακαδημαϊκά και φαίνεται να εξυπηρετεί άλλου είδους σκοπιμότητες , όπως εξάλλου πάντα γινόταν. Το μόνο που μένει σε εμένα είναι να ζητήσω συγνώμη από τα νέα παιδιά για την αναξιοκρατική, αναποτελεσματική, αφόρητα βαρετή και συντηρητική κοινωνία που συνέβαλα  να φτιαχτεί, τόσο γκρίζα που διώχνει το χαμόγελό και το χρώμα από τα μάγουλά τους.  Κατά τα άλλα, εμβριθείς  καλοπληρωμένοι αναλυτές στα ΜΜΕ θα εξακολουθούν να εκτοξεύουν ηλιθιότητες.  Δεν υπάρχει αντίδοτο στην ηλιθιότητα. Φυλαχθείτε, όσο μπορείτε.

*Ο Νίκος Μαρκάτος είναι Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ, πρώην Πρόεδρος Σχολής Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ,  πρώην Πρύτανης ΕΜΠ (1991-97), Senior Visitor στο Department of Applied Mathematics & Theoretical Physics του Πανεπιστημίου Cambridge και Fellow του Selwyn College του Πανεπιστημίου Cambridge (2002 – 2003), Visiting Professor University of Surrey (2001-2010).