Προς μια Προοδευτική Πρόταση Εξουσίας

Προς μια Προοδευτική Πρόταση Εξουσίας
Δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου του Ποταμιού το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2016. (EUROKINISSI/ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ) Eurokinissi

Το Συνέδριο του Ποταμιού, αντί να προκαλέσει συγκλίσεις και διεύρυνση, οδήγησε σε νέες δημόσιες αποχωρήσεις πολύτιμων στελεχών. Μια συνένωση δυνάμεων είναι εφικτή, μόνο αν γίνει σε σωστές βάσεις κι όχι με άνευ όρων συγκόλληση

Δύο εβδομάδες έχουν περάσει από την ημέρα που ο Σταύρος Θεοδωράκης πρότεινε το «κοινοβούλιο του κέντρου». Στην ομιλία του στο Συνέδριο είχε πει ότι θα είναι «μια μεγάλη συνάντηση όλων αυτών που έχουν τις ίδιες αγωνίες», και ότι στην συνάντηση δεν θα συμμετάσχουν «οι ηγεσίες». Στις δύο εβδομάδες που έχουν περάσει ο κ. Θεοδωράκης δεν έχει ακόμα εξηγήσει τι σκοπό θα έχει η συνάντηση αυτή, ούτε και την μέθοδό της. Θα είναι προάγγελος συνένωσης των Κοινοβουλευτικών Ομάδων; Θα είναι προσπάθεια συγγραφής ενός ενιαίου κυβερνητικού προγράμματος; Θα είναι πρώτο βήμα για την εκλογή νέας ηγεσίας; Ή θα είναι απλά χαλαρή κουβέντα χωρίς δομή;

Η πρόταση του Ποταμιού απαντούσε στην πρόσκληση της κυρίας Φώφης Γεννηματά για ένα ενιαίο κόμμα. Η πρόταση της κ. Γεννηματά ήταν θαρραλέα γιατί αναγνώρισε, όπως το αναγνώρισε και ο κ. Σημίτης, ότι το ΠαΣοΚ δεν μπορεί να συνεχίσει ως έχει. Tα βασικά χαρακτηριστικά του νέου κόμματος και ο βηματισμός ίδρυσής του, είχε πει η κ. Γεννηματά, θα αποφασιστούν σε μια ιδρυτική συνδιάσκεψη, ενώ η ηγεσία του θα προκύψει από μια ανοιχτή εκλογή από τη βάση με τη συμμετοχή όλων των σχετικών κομμάτων και κινήσεων. Η πρότασή της ήταν πολύ πιο ξεκάθαρη από την απάντηση του κ. Θεοδωράκη.  

Και όμως το εκλογικό κοινό του Ποταμιού – αλλά και όλοι οι φιλο-ευρωπαίοι, προοδευτικοί μεταρρυθμιστές – θέλουν να ξέρουν. Πρέπει να ξέρουν αν η πιο πειστική αντιπολίτευση σε μια μελλοντική κυβέρνηση Μητσοτάκη θα είναι μια ανανεωμένη, προοδευτική, μεταρρυθμιστική και φιλοευρωπαϊκή κεντροαριστερά, ή αν θα είναι ο εθνικιστικός και, όπως μάθαμε τελευταία, διαπλεκόμενος πελατειακός λαϊκισμός του Σύριζα. Η αμφίσημη απάντηση του κ. Θεοδωράκη έχει δώσει την εντύπωση ότι το Ποτάμι αρνείται να μπει σε αυτήν την ουσιαστική συζήτηση. 

Και όμως ο χρόνος περνά και το ερώτημα τίθεται αμείλικτα. Το ερώτημα ξεκινά από τη φθίνουσα πορεία των δύο κομμάτων: ενώ ο Σύριζα καταρρέει, τους τελευταίους έξι μήνες ούτε το Ποτάμι αλλά ούτε και το ΠαΣοΚ κερδίζουν σε εκλογική επιρροή. Το Ποτάμι, αν και δεν έχει τα βαρίδια του ΠαΣοΚ και για ένα διάστημα είχε συγκεντρώσει εξαιρετικά διακεκριμένες προσωπικότητες, δείχνει ότι δεν μπορεί – ή δεν θέλει – να αποτελέσει μια εναλλακτική πρόταση εξουσίας.

Το Συνέδριο του Ποταμιού, αντί να προκαλέσει συγκλίσεις και διεύρυνση, οδήγησε σε νέες δημόσιες αποχωρήσεις διακεκριμένων και πολύτιμων στελεχών. Οδήγησε δε και σε ακόμα μεγαλύτερο συγκεντρωτισμό στο εσωτερικό του. Δημιούργησε, για παράδειγμα, ένα νέο ανώτατο όργανο, το «Πολιτικό Συμβούλιο» που ορίζεται στο σύνολό του από τον αρχηγό, με την έγκριση μόνο της « Μεγάλης Συνέλευσης των Αντιπροσώπων», χωρίς ατομικές υποψηφιότητες και εκλογή. Ο Σταύρος Θεοδωράκης – όσο γνωρίζω – δεν όρισε στο όργανο αυτό ούτε έναν εκπρόσωπο των εσωκομματικών επικριτών του.

Αλλά και το ΠαΣοκ περνάει κρίση αφού είναι καθηλώμένο στα ίδια ποσοστά που είχε πέρσι τον Ιανουάριο το ΠαΣοΚ μαζί με Κίνημα και ΔημΑρ. Η κ. Γεννηματά  απλά σταμάτησε την διολίσθηση. Η στασιμότητα είναι όμως πολύ κακός οιωνός και για τα δύο κόμματα.

Και όμως το Ποτάμι θα μπορούσε να έχει αξιοποιήσει αυτή τη συζήτηση για να προβάλει τις ιδέες του. Θα μπορούσε να αναδείξει ότι το ΠαΣοΚ δεν έχει ακριβώς ακόμα απαρνηθεί ούτε καν εξηγήσει το πελατειακό παρελθόν του. Θα μπορούσε  να έχει πει το εξής: «Ναι, βεβαίως να κάνουμε ένα μεγάλο ενιαίο κόμμα της προοδευτικής μεταρρύθμισης, αλλά με τρεις όρους».

Πρώτον, το καταστατικό θα ξεκινά από μια συγκεκριμένη καταστατική αρχή της ανιδιοτέλειας:

  • «Ανιδιοτέλεια – Όσοι κατέχουν ή αναζητούν δημόσια αξιώματα οφείλουν να το κάνουν μόνο για το δημόσιο συμφέρον και όχι για να κερδίσουν οικονομικά ή άλλα υλικά οφέλη για τους εαυτούς τους, τις οικογένειές τους, τους φίλους τους ή τις επαγγελματικές τους ομάδες».

Δεύτερον, το καταστατικό θα προέβλεπε συγκεκριμένο πειθαρχικό έλεγχο για κάθε πελατειακή πράξη διαφθοράς:

  • «Διαφθορά – Η χρησιμοποίηση της ιδιότητας του μέλους του κόμματος για τον προσπορισμό οικονομικού  ή άλλου οφέλους για τον ίδιο ή συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο, καθώς και η χρησιμοποίηση της ιδιότητας του μέλους για να διευκολυνθέι ο διορισμός του ιδίου ή συγγενικού ή φιλικού προσώπου  σε οποιαδήποτε θέση καθώς και κάθε άλλη πράξη ευνοιοκρατίας σε κάθε κρατική ή κομματική απόφαση, είναι σοβαρή παραβίαση των ιδρυτικων αρχών του κόμματος και επαρκής λόγος διαγραφής από το κόμμα». 

Τρίτον, το ενιαίο κόμμα θα δημοσιεύει κάθε Ιανουάριο έκθεση ορκωτών λογιστών για τα οικονομικά του κόμματος και λίστα με όλους τους αποσπασμένους και μετακλητούς υπαλλήλους του, καθώς και την συγγενική τους σχέση με την ηγετική ομάδα. Τις προτάσεις αυτές, σημειώνω, τις είχα διατυπώσει για πρώτη φορά το 2013.  Όλα αυτά θα μας έφερναν κοντύτερα στο ιδεώδες του μη πελατειακού, δημοκρατικού κόμματος, που δυστυχώς ποτέ δεν υπήρξε το ΠαΣοΚ.

Θα συμφωνούσαν το ΠαΣοΚ η ΔημΑρ και το Κίνημα να γίνει ένα νέο ξεκίνημα με ένα μη πελατειακό προοδευτικό κόμμα με αυτές τις απλές αλλά ριζοσπαστικές λύσεις που, τουλάχιστον στην Δυτική Ευρώπη, προστατεύουν τα κόμματα από την διαφθορά; Δεν το γνωρίζω. Αν έλεγαν ναι, θα ξεκινούσε όμως μια συζήτηση σε σωστές βάσεις (και όχι με τον μοντέλο 4-2-1 στο οποίο εκείνοι έχουν συνηθίσει). Δεν υπάρχει όμως λόγος συνεργασίας άνευ όρων – είτε στο «κοινοβούλιο του κέντρου» είτε με άλλους τρόπους. Τι θα συζητήσουμε  με όσους δεν αναγνωρίζουν τον δηλητηριώδη ρόλο της διαφθοράς στην ελληνική πολιτική ζωή; Όσοι δεν το βλέπουν αυτό δεν έχουν ιδέα τι συνέβη στην Ελλάδα. Η ευκαιρία αυτή να βάλουμε τα θέματα αυτά στην δημόσια ζωή όμως πήγε μέχρι τώρα χαμένη.

Η αλήθεια είναι ότι οι προοπτικές συνεργασίες του Ποταμιού με το ΠαΣοΚ, τη ΔημΑρ και το ΚιΔηΣο είναι για πρώτη φορά υπαρκτές. Το πιο καθυστερημένο, πελατειακό κομμάτι του ΠαΣοΚ φαίνεται ότι βρίσκεται πλέον στον Σύριζα. Αν η συνεργασία γινόταν με ξεκάθαρη και αξιόπιστη στόχευση την δημιουργία ενός μη πελατειακού, προοδευτικού ρεύματος και το κτίσιμο μιας εναλλακτικής πρότασης εξουσίας με απόρριψη της διαφθοράς και του πελατειακού κράτους, τότε η ίδρυση ενός νέου, κοινού σχήματος, ίσως θα μπορούσε να γεννήσει μια νέα ελπίδα.

Οι μεταρρυθμιστικές ιδέες πάνω στις οποίες βασίστηκε το Ποτάμι κερδίζουν έδαφος. Η απήχησή τους είναι μεγαλύτερη από το εκλογικό ποσοστό του. Η εκλογική επιτυχία ίσως όμως απαιτεί τώρα την μετεξέλιξη του Ποταμιού σε κάτι μεγαλύτερο και σωστότερα οργανωμένο, μαζί με άλλους κομματικούς οργανισμούς, αν αυτοί συμφωνήσουν στην καταδίκη των πελατειακών πρακτικών του παρελθόντος. Για να γίνει αυτό, όμως, χρειάζεται προσήλωση στη μάχη κατά του πελατειακού κράτους, προσεκτική οργάνωση, προσοχή στη λεπτομέρεια και ανανέωση με αξιόπιστα πρόσωπα.

Δεν ξέρω αν μια τέτοια συνένωση δυνάμεων είναι εφικτή. Μόνο αν γίνει σε σωστές βάσεις θα πετύχει, με βάση τις πολιτικές μας προτεραιότητες και όχι με άνευ όρων συγκόλληση. Αν δεν συμφωνήσουν, τότε μόνο το Ποτάμι θα μείνει να εκφράζει την προοδευτική μεταρρύθμιση και την κοινωνική δικαιοσύνη. Έχουμε μάθει να παλεύουμε μόνοι μας και θα το ξανακάνουμε όποτε χρειαστεί. Η Ελλάδα χρειάζεται όμως σήμερα επειγόντως μια αξιόπιστη προοδευτική εναλλακτική πρόταση εξουσίας.    

* Ο κ. Παύλος Ελευθεριάδης ήταν υποψήφιος βουλευτής με το Ποτάμι στην Α’ Αθηνών και υποψήφιος επικεφαλής στο 2 Συνέδριο, όπου τον ψήφισε το 11.84% των συνέδρων. Η ιστοσελίδα του είναι: www.pavloseleftheriadis.com

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα