Ταχυδακτυλουργοί, δημοσκοπήσεις και διλήμματα

“ Έχετε κι εσείς την εντύπωση ότι ο μόνος λόγος που γίνονται εκλογές είναι για να διαπιστωθεί αν οι δημοσκοπήσεις είναι σωστές;”. Το απόφθεγμα αποδίδεται στον Αμερικανό ταχυδακτυλουργό Robert Orben, ο οποίος έγινε ιδιαίτερα γνωστός για τα βιβλία του με ανέκδοτα που χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον από δημοφιλείς stand-up κωμικούς στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και ως συγγραφέας ομιλιών του προέδρου Τζέραλντ Φορντ, στις αρχές της δεκαετίας του ‘70.

Η αλήθεια είναι πως η φράση ταιριάζει γάντι στην προεκλογική αντιπαράθεση των ημερών και, αναμφίβολα, ένας ταχυδακτυλουργός είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για να εξηγήσει την απροσδιοριστία των δημοσκοπήσεων που δημοσιεύονται αυτές τις ημέρες.

Με τις μετρήσεις κοινής γνώμης να καταγράφουν σχεδόν όλη την γκάμα των πιθανών “διαφορών” μεταξύ Ν.Δ και ΣΥΡΙΖΑ (από λίγο πάνω από 3 μονάδες, έως και πάνω από 7 μονάδες), και να αφήνουν ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα (χωρίς προσώρας να αμφισβητούν το προβάδισμα), είναι βέβαιο πως το βράδυ της Κυριακής δεν θα κριθούν μόνο τα κομματικά και επικοινωνιακά επιτελεία αλλά και η επιστημονική επάρκεια των δημοσκοπικών εργαλείων.

Και επειδή έχουν προηγηθεί όσα συνέβησαν στο δημοψήφισμα του Ιουλίου και στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, αυτή τη φορά οι δημοσκοπικές εταιρείες είτε θα πάρουν παράταση ζωής και “αξιοπιστίας”, είτε θα πρέπει να επιδιώξουν την ανασύστασή τους και την εξεύρεση νέων μεθόδων.

Πριν “δικάσουμε”, ή “συγχωρήσουμε”, ωστόσο, τους δημοσκόπους, ας δούμε ποιες στρατηγικές και ποια διλήμματα κρίνονται στην μάχη της Κυριακής και, εξ αυτών, ποια εκλογικά “κοινά” θα προσδιορίσουν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα και το εύρος της όποιας διαφοράς.

1.Ο Αλέξης Τσίπρας έχει κατορθώσει με αρκετά μεγάλη επιτυχία να ταυτοποιήσει την θετική ψήφο στον ΣΥΡΙΖΑ με τα μέτρα υπέρ συνταξιούχων και άλλων κοινωνικών ομάδων. Η “13η σύνταξη”, οι προσλήψεις στο Δημόσιο (με αναλογία 1:1 έναντι του 1:5 της Ν.Δ), η μείωση της ανεργίας κ.ά, έχουν αποκτήσει πρόσημο και πρόσωπο. Η Ν.Δ προσπάθησε τις τελευταίες ημέρες να εξαφανίσει το μειονέκτημα φραστικών λαθών και θολής ρητορικής σχετικά με τα θέματα αυτά, δεν είναι βέβαιο, όμως, ότι το κατόρθωσε.

2.Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατάφερε από την πλευρά του να ταυτισθεί με το “αντι-Σύριζα ρεύμα”. Στο αίτημα “να φύγει ο Τσίπρας”, η απάντηση είναι εκ των πραγμάτων “Μητσοτάκης”. Το γεγονός, δε, πως τα τελευταία 24ωρα  η Ν.Δ ενοχοποιεί ως “χαμένη ψήφο” την στήριξη σε ΚΙΝ.ΑΛ και Ποτάμι, αποδεικνύει πως το εκλογικό επιτελείο της αξιωματικής αντιπολίτευσης “παίζει τα ρέστα του” για να κερδίζει μια διαφορά που θα επιτρέψει την “απονομιμοποίηση” της συνέχισης της κυβερνητικής θητείας και θα φέρει πιο κοντά τον στόχο για αυτοδυναμία στις βουλευτικές εκλογές. Παραμένει, ωστόσο, αβέβαιο εάν ο κ. Μητσοτάκης θα μονοπωλήσει την αντι-Σύριζα ψήφο ή θα αλιεύσουν από την ίδια δεξαμενή και μικρότερα κόμματα κατορθώνοντας να υπερβούν το ποσοστό του 3%.

Εν ολίγοις, ο μεν πρωθυπουργός συνομιλεί με τους πολίτες και επιχειρεί να πείσει πως μόνο μέσω αυτού θα συνεχιστεί η αποκατάσταση των αδικιών και ανισοτήτων των μνημονίων, ο δε αρχηγός της Ν.Δ ετεροπροσδιορίζεται (ήττα του αντιπάλου) και ζητά μηδενισμό του κοντέρ και επανεκκίνηση (πολιτική αλλαγή).

Ποια “κοινά” θα κρίνουν το αποτέλεσμα:

-Η Βόρεια Ελλάδα: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κλείνει τις προεκλογικές εμφανίσεις του στη Θεσσαλονίκη και χρησιμοποιεί το “χαρτί” του Μακεδονικού και της Συμφωνίας των Πρεσπών.Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πως θα αντιδράσουν οι θυμωμένοι ή πληγωμένοι ψηφοφόροι. Πιθανότατα θα είναι άλλης έντασης η αντίδραση στις πόλεις (π.χ Θεσσαλονίκη) και άλλης σε μικρότερες εκλογικές περιφέρειες συνοριακών νομών, όπου, ούτως ή άλλως, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει σημαντική επιρροή. Συνολικά, ωστόσο, τα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος στη Μακεδονία και τη Θράκη θα επηρεάσουν το εθνικό αποτέλεσμα.

-Οι νέοι ψηφοφόροι: Πάνω από μισό εκατομμύριο άτομα ηλικίας 17 έως και 21 ετών έχουν για πρώτη φορά δικαίωμα ψήφου. Θα το ασκήσουν; Και εάν το ασκήσουν θα κινηθούν δείχνοντας μεγαλύτερη κατ’  αναλογία προτίμηση στον ΣΥΡΙΖΑ, όπως αξιολογούν τα επιτελεία, ή θα έχουμε εκπλήξεις;

– Οι 55+ και οι 65+: Είναι εκείνο το τμήμα του εκλογικού ΄σώματος που επηρεάζονται θετικότερα απ΄ότι άλλα τμήματα από τα κοινωνικά μέτρα που ανακοίνωσε και εφαρμόζει η κυβέρνηση. Πρόκειται, ωστόσο, για ψηφοφόρους που είχαν προσεγγίσει τον ΣΥΡΙΖΑ από τις εκλογές του 2012 και συνδέθηκαν μαζί του στις αναμετρήσεις του 2015. Μένει να διαπιστωθεί εάν αυτή η σύνδεση εξακολουθεί να υφίσταται, μειωθεί ή ενισχυθεί. Θα κριθούν πολλά απ΄ αυτό.

-Η “μετέωρη ψήφος”: Πρόκειται για τους λεγόμενους αναποφάσιστους, οι οποίοι σε όλες τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών παραμένουν μεταξύ του 11% και του 13% του εκλογικού σώματος, παρότι μειώνεται η διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων και αυξάνεται (αργά) η συσπείρωση του ακροατηρίου του ΣΥΡΙΖΑ. Συντριπτικά οι περισσότεροι απ΄ αυτούς είχαν ψηφίσει το κυβερνών κόμμα το 2015. Εάν προσέλθουν να ψηφίσουν και κινηθούν προς τον κομματικό χώρο εκλογικής τους προέλευσης είναι πολύ πιθανό να αποτελέσουν το πλέον καθοριστικό στοιχείο διαμόρφωσης του τελικού αποτελέσματος.

-Η συμμετοχή (ή η αποχή): Στις ευρωεκλογές του 2009 η συμμετοχή είχε κινηθεί κοντά στο 50%, σε εκείνες του 2014 είχε πέσει στο 41%. Οι εκτιμήσεις θέλουν τη συμμετοχή να αυξάνεται την Κυριακή και λόγω της αναβάθμισης της κρισιμότητας της αναμέτρησης στη δημόσια πολιτική αντιπαράθεση αλλά, κυρίως, επειδή οι ψηφοφόροι θα σπεύσουν να επιλέξουν δημάρχους, κοινοτάρχες και δημοτικούς συμβούλους (ενίοτε φίλους ή συγγενείς τους). Η αύξηση της συμμετοχής, εφόσον επαληθευτεί, είναι πιθανό να ενισχύσει περισσότερο κάποια κόμματα από κάποια άλλα.