Η Γαλλία δείχνει το δρόμο στην Ευρώπη

Στις αρχές της δεκαετίας κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι θα ερχόταν η εποχή που η Ευρώπη θα δίχαζε τους Ευρωπαίους. Προφανώς μεσολάβησαν καταστάσεις και γεγονότα που σε μεγάλο βαθμό ριζοσπαστικοποίησαν τα μεσαία στρώματα της κοινωνίας, αλλά και έτσι όπως έχουν τα πράγματα η κρίση ταυτότητας που διέρχεται η Ευρώπη δεν δικαιολογεί την επιστροφή ιδεολογιών που τάσσονται κατά της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ευρώπη στερείται οράματος, μια και όσοι πήραν τη σκυτάλη από εκείνους που σχεδίασαν την προοπτική της με βάση το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, το κοινωνικό κράτος και τη δημοκρατία, επέλεξαν με διαφορετικά κριτήρια να φθάσουν στην ευρωπαϊκή ενοποίηση. Και μπορεί θεωρητικά να κρατούν ζωντανή αυτή την προοπτική, στην πράξη όμως είναι εμφανές ότι την υπονομεύουν. Ωστόσο η υπονόμευση που κατέληξε σε φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης-χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ελλάδα- μόνο ως άλλοθι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αύξηση του λαϊκισμού και την άνοδο των ακραίων ιδεολογιών.

Όσον αφορά στην Ελλάδα η άνοδος του λαϊκισμού είναι μικρότερη(επί του παρόντος τουλάχιστον) σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως στη Γαλλία, στην Ιταλία, στη Μ. Βρετανία, αλλά και σε αρκετές χώρες του ευρωπαϊκού βορρά. Το πλέον όμως ανησυχητικό είναι ότι όσο εντείνεται η κρίση τόσο γίνονται ευδιάκριτες οι ομοιότητες της ριζοσπαστικής Αριστεράς και της ριζοσπαστικής Δεξιάς. Και όσο αυτές οι ομοιότητες  καταλήγουν σε κοινούς εχθρούς, τόσο η σύγκλιση των δύο άκρων δεν αφήνουν χώρο έκφρασης στη μετριοπάθεια και στη λογική.

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η “ουδέτερη” στάση που κράτησε ο Μελανσόν- όπως και η πλειονότητα των ψηφοφόρων έναντι του Μακρόν- η οποία ουσιαστικά εξισώνει τον Μακρόν με τη Λε Πεν. Αναλόγου είδους συγκλίσεις παρατηρούνται στην Ιταλία, ενώ στην Ελλάδα γίναμε μάρτυρες του πειράματος σε κυβερνητικό επίπεδο. Προς επίρρωση όλων αυτών έρχεται η μελέτη του YouGov  που παραγγέλθηκε από το Ινστιτούτο TUI, το χρονικό διάστημα Φεβρουαρίου- Μαρτίου μεταξύ νέων από ευρωπαϊκές χώρες ηλικίας από 16 έως 26 ετών. Από τα πλέον ανησυχητικά ευρήματα είναι ότι, μόλις οι μισοί νέοι της Ευρώπης θεωρούν το δημοκρατικό πολίτευμα ως το καλύτερο για τις χώρες τους.

Η δημοκρατία είναι εμφανές ότι απειλείται. Οι δε ακραίοι που την απειλούν, εκμεταλλευόμενοι την αποστροφή της κοινής γνώμης για τους γραφειοκρατικούς μηχανισμούς των Βρυξελλών, στοχεύουν στη διάλυση της Ευρώπης ώστε στη συνέχεια να θέσουν σε εφαρμογή το τελικό σχέδιο για τη κατάλυση της δημοκρατίας και την επιστροφή στα κλειστά σύνορα. Μάλιστα για να στηρίξουν τα επιχειρήματά τους κατά της δημοκρατίας, εμφανίζουν την οικονομική κρίση ως αποτυχία του φιλελευθερισμού ώστε να οδηγήσουν τους απογοητευμένους να σκεφθούν ότι, αφού το πολιτικό σύστημα απέτυχε γιατί είναι διεφθαρμένο, όλοι είναι ίδιοι και η Ευρώπη δεν καλύπτει τις ανάγκες μας, γιατί να μη γυρίσουμε πίσω στα εθνικά κράτη;

Αυτό ακριβώς κρίνεται στη Γαλλία και από το αποτέλεσμα αυτής της κρίσιμης αναμέτρησης, ανάμεσα στη δημοκρατία και στον εθνολαϊκισμό, θα εξαρτηθεί κατά μείζονα λόγο το μέλλον της δημοκρατίας και της Ευρώπης. Της Ευρώπης που ασφαλώς και πρέπει να αλλάξει και να ανακτήσει τα κοινωνικά της χαρακτηριστικά, αλλά που επ’ ουδενί δεν πρέπει να αλλάξει για να υπηρετήσει τα σχέδια που απεργάζονται οι νοσταλγοί των εθνικών κρατών, του προστατευτισμού και του αυταρχισμού.   

*O Χάρης Παυλίδης είναι δημοσιογράφος.

(Φωτογραφία: AP Photo / Thibault Camus)