Μπορούμε τελικά να γίνουμε Φινλανδία;

Ή μάλλον, γιατί δεν μπορούμε να γίνουμε Φινλανδία.

Η φινλανδική κυβέρνηση εγκατέλειψε τον στόχο να σταματήσει η αύξηση του χρέους της χώρας το επόμενο έτος όπως μετέδωσε πρόσφατα το πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg.

Ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας Γίρκι Κατάινεν, έστειλε, μετά την υπουργό Οικονομικών Γιούτα Ουρπιλάινεν, το μήνυμα ότι η κυβέρνησή του δεν μπορεί πλέον να δεσμευθεί για την εκπλήρωση του δεύτερου από τους δύο στόχους που είχε υπερασπισθεί προηγουμένως απέναντι στους επικριτές του για τις πολιτικές λιτότητας.

Βασική λεπτομέρεια. Ο 42χρονος Γίρκι Κατάινεν είναι επικεφαλής της κυβέρνησης συνασπισμού έξι κομμάτων.

Τι σημαίνει αυτή η αλλαγή θέσης;

Η κυβέρνηση του Ελσίνκι πρόκειται να επεκτείνει τα μέτρα ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ για τον έλεγχο του κρατικού προϋπολογισμού σε αρκετά χρόνια, επιτρέποντας την αύξηση του χρέους.

Η σκανδιναβική χώρα πλήττεται (και αυτή) τα δύο τελευταία χρόνια από ύφεση κι έχει χάσει ανταγωνιστικότητα έναντι των εμπορικών εταίρων της.

Η Φινλανδία αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Γιατί; Η ύφεση έχει να κάνει λίγο πολύ με την κατάρρευση της βιομηχανίας των ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών ειδών. Πρόκειται στην ουσία για τα μεγάλα προβλήματα της Nokia που δεν μπορεί ακόμα να ακολουθήσει τους ανταγωνιστές της σε παγκόσμιο επίπεδο.

Την κάτω βόλτα έχει πάρει και η βιομηχανία βασικών μετάλλων της χώρας λόγω ανταγωνιστικότητας τιμών όπως και η ναυτιλία που βρίσκεται σε κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα παραπάνω ισχύουν και με την “αγορά των δασών”. Η ζήτηση για χαρτί έχει πέσει λόγω της ψηφιοποίησης.

Την ίδια ώρα ο πληθυσμός της χώρας “γερνάει” και τα ενεργά άτομα στον χώρο της εργασίας μειώνονται.

Σίγουρα βέβαια, οι Σκανδιναβοί δεν αντιμετωπίζουν ακόμα τα δικά μας προβλήματα.

Το δημόσιο χρέος παραμένει σχετικά χαμηλό στο 59% του ΑΕΠ, ενώ το έλλειμμα συνεχίζει να είναι υπό έλεγχο στο 2,4% του ΑΕΠ και η ανεργία στο 8,1%. Νούμερα που δεν συγκρίνονται με τα αντίστοιχα αστρονομικά δικά μας.

Η Ελλάδα πέρασε άλλωστε το 2013 το έκτο συναπτό έτος ύφεσης, με την οικονομία της να συρρικνώνεται κατά 20% το διάστημα 2008-2012, και μία αναιμική ή και καθόλου ανάπτυξη να είναι η πρόβλεψη για φέτος. Η ανεργία υπερτριπλασιάστηκε, από 7,7% το 2008 σε 24,3% το 2012 και η μακροχρόνια ανεργία έφτασε το 14,4%.

Η οικονομική κρίση έχει υποσκάψει λοιπόν τα δημόσια οικονομικά της χώρας Φινλανδίας, αλλά ο πρωθυπουργός Κατάινεν είχε υποστηρίξει μέχρι πρότινος τις πολιτικές λιτότητας για να προστατεύσει το αξιόχρεο της χώρας (ΑΑΑ) και να αποτρέψει την αύξηση του κόστους δανεισμού.

Πλέον τα μέτρα λιτότητας 3 δισ. ευρώ που είχε εξαγγείλει θα εφαρμοστούν σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα, ώστε να αμβλυνθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία.

Στην ουσία, η κυβέρνηση συνασπισμού αφήνει “ελεύθερη” την αύξηση του δημόσιου χρέους μέχρι τη λήξη της θητείας της το 2015 την οποία και αναμένεται να εξαντλήσει, την ώρα που ο ΟΟΣΑ κάνει λόγο για ανάγκη περαιτέρω ανάπτυξης στη χώρα για να αποφευχθούν φαινόμενα του “Νότου”.

Τι μπορούμε να κρατήσουμε από τα παραπάνω και μερικές χρήσιμες παρατηρήσεις:

-Άλφα. Η κυβέρνηση λειτουργεί με σωστά αντανακλαστικά και προς όφελος της ανάπτυξης, ή μάλλον προς όφελος της μη περαιτέρω συρρίκνωσης της οικονομίας, χωρίς να πιέζει το εργατικό δυναμικό στα άκρα. Με ορίζοντα διετίας τουλάχιστον και προγραμματισμό. Πίστωση χρόνου και μελέτη, στοιχεία που απουσιάζουν από την ελληνική πραγματικότητα. Θα έλεγε κανείς ότι λειτουργεί προληπτικά. Τον Νοέμβριο εξαγγέλθηκαν περικοπές στις κοινωνικές παροχές με αποτέλεσμα την αντίδραση της κοινής γνώμης. Η οποία και εισακούστηκε.

-Βήτα. Η ανάγκη έκανε έξι πολιτικές δυνάμεις της χώρας να συσπειρωθούν σε κυβέρνηση συνασπισμού προς αποφυγή της πολιτικής αστάθειας. Πράγμα που είναι επίσης ουτοπικό και πολύ δυσκολότερο να υλοποιηθεί στην Ελλάδα λόγω κομματικών διαφορών ως προς το πρόγραμμα και την ιδεολογία. Αποδεικνύει όμως από την άλλη, πως στον αντίποδα της πόλωσης, η συσπείρωση “κοντινών” πολιτικών ομάδων μπορεί να οδηγήσει σε λύσεις και αν μη τι άλλο, να συγκεντρώσει την προτίμηση του εκλογικού σώματος.

Για την ιστορία η κυβέρνηση συνασπισμού των Φινλανδών, συναποτελείται από τα εξής 6 κόμματα: Κόμμα Εθνικού Συνασπισμού, Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, Πράσινοι, Χριστιανοδημοκράτες, Σουηδικό Λαϊκό Κόμμα και Αριστερή Συμμαχία.

Όλα τα πολιτικά κόμματα υποστηρίζουν το κράτος πρόνοιας και την υψηλή φορολογία που το καθιστά εφικτό. Μία πρόνοια που αποτελεί και εθνικό σχεδιασμό των Φινλανδών από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και μετά.

-Γάμα. Το ότι η Φινλανδία εγκαταλείπει σταδιακά την πολιτική λιτότητας, αποτελεί μεγάλο πλήγμα για τον οικονομικό σχεδιασμό της Μέρκελ μιας και χάνει έναν σύμμαχο στον Βορρά. Ή μάλλον, χάνει ένα πούλι της στη μάχη του οικονομικού ελέγχου της Γηραιάς Ηπείρου.

-Δέλτα. Η χώρα του Aki Kaurismaki και του Kimi Raikkonen, εντάχθηκε στην ΕΟΚ το 1995, όντας μία “αγροτική” και ναυτιλιακή χώρα. Μέχρι τότε ήταν εξαρτημένη, και αυτή, από τη Ρωσική αρκούδα. Η νεοενταχθείσα τότε Φινλανδία, αμέσως μετά την προσχώρησή της στην ΕΟΚ, άλλαξε άρδην ολόκληρη την κοινωνική και οικονομική της δομή. Έριξε όλο το βάρος της πολιτικής της στην εκπαίδευση και την τεχνολογία (τις νανο- και μικρο-τεχνολογίες) και μακροπρόθεσμα απέφυγε τις στρατιές ανέργων που χαρακτηρίζουν τις χώρες του Νότου.

Η Φινλανδία είναι αυτή τη στιγμή μια από τις τρεις πιο ανεπτυγμένες τεχνολογικά περιοχές του κόσμου, μαζί με τη Σίλικον Βάλεϊ και τη Σιγκαπούρη.

Το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα αποπνέει άλλωστε ισότητα. Όλοι οι μαθητές παραμένουν μαζί εννέα χρόνια στο ίδιο σχολείο, ανεξάρτητα από τις ικανότητες καθενός. Μόνο στο Λύκειο γίνεται ο διαχωρισμός ανάμεσα σε εκείνους που θέλουν να ακολουθήσουν ακαδημαϊκή και εκείνους που θέλουν να ακολουθήσουν επαγγελματική κατεύθυνση. Σύμφωνα με τον Μανουέλ Καστέλς, κοινωνιολόγο που γράφει για τη Φινλανδία εδώ και δέκα χρόνια, το φινλανδικό μοντέλο οφείλει την επιτυχία του στο κράτος πρόνοιας το οποίο κάνει τους Φινλανδούς να νιώθουν ασφαλείς.

Το περίφημο “Φινλανδικό μοντέλο ανάπτυξης” με τις κοινωνικές παροχές και την άρτια εκπαιδευτική οργάνωση, υιοθετήθηκε πρόσφατα στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ. Μόνο που το ΠΑΣΟΚ δεν μας είπε το πώς και το αν διατίθεται να πατάξει τη διαφθορά και το πελατειακό Κράτος που είναι ανέκδοτο στη χώρα του Κατάινεν και από την άλλη, παγιώθηκε από το ίδιο το Σοσιαλιστικό Κίνημα με τις προγενέστερες πολιτικές του στην Ελλάδα.

*Ο Χρήστος Δεμέτης είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου και ολοκλήρωσε το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, “Πολιτισμικές Σπουδές και Ανθρώπινη Επικοινωνία”. Εργάστηκε στον Όμιλο του Πηγάσου. Από τον Μάιο του 2012 βρίσκεται στην 24 Media και αρθρογραφεί στο NEWS247.