Εμείς οι Έλληνες: άξιοι και για τιμές και για ντροπές!

Κάποιοι συγκρούονται με τα ΜΑΤ για να μην υπάρχει μετανάστης στο οπτικό τους πεδίο και κάποιοι βάζουν πλάτη για τους πρόσφυγες… Δύο κόσμοι ο ένας δίπλα στον άλλο: η Ελλάδα της προσφυγικής μνήμης και της ανθρωπιάς απέναντι στην Ελλάδα της περιχαράκωσης και του φόβου. Υπάρχουν και οι δύο. Και είναι ευθύνη όλων, πολιτικών, δημάρχων, διαμορφωτών της κοινής γνώμης, αυτούς τους δύο κόσμους  να τους φέρουν πιο κοντά. Να τους συμφιλιώσουν.

Ούτως ή άλλως, ο κίνδυνος στις μέρες μας, σε μέρες άνυδρες και σκληρές, είναι να βυθιστούμε στο πέλαγος του μίσους. Εκεί που επενδύουν οι θερμοκέφαλοι… Εκεί που ζεσταίνεται το αβγό του φιδιού και μεγαλώνει το τέρας που κρύβαμε χρόνια στις συλλογικές μας αυταπάτες, στις μαζικές ψευδαισθήσεις που έθρεψαν απλόχερα οι ωραιοποιήσεις της μεταπολίτευσης. Πράγματι. Οι Έλληνες δεν είμαστε, τελικά, ούτε ρατσιστές ούτε αντιρατσιστές. Ούτε ανοιχτοί  ούτε κλειστοφοβικοί. Αγαπάμε να αγαπάμε και αγαπάμε να μισούμε.  Είμαστε φτιαγμένοι για τα καλύτερα και έτοιμοι να κάνουμε τα χειρότερα. Αντιφατικοί, όπως όλοι οι λαοί.

Καθόλου περιούσιοι – το ίδιο ευάλωτοι στην πίεση, την ένδεια, τον καταναγκασμό, την ιδεοληψία. Με μια κουβέντα, είμαστε όπως όλοι:  άξιοι για το Νόμπελ,  άξιοι ταυτόχρονα για τον ψόγο και την  αποστροφή.

Ούτως ή άλλως, οι αγγελικά πλασμένες κοινωνίες είναι οι κοινωνίες του μύθου και της απόσπασης απ’ την πραγματικότητα. Είναι το υπόστρωμα της εκάστοτε εθνικής αυταπάτης, ο ναρκισσισμός μιας απατηλής  ταυτότητας. Το αντεστραμμένο είδωλο ενός λαού που δανείζεται από το ράφι των αξιών τα μεγάλα και τα υψιπετή, την ίδια ώρα που κρύβει τις φοβίες ή καταπιέζει τα συμπλέγματα.

Δεν πρωτοτυπούμε. Σε πείσμα όσων εξακολουθούν να νιώθουν παιδιά ενός ανώτερου Θεού, οι Έλληνες παραμένουμε όπως όλοι λαοί, έτοιμοι για τιμές και ντροπές, λαός που βγάζει στιγμές μεγάλες, όπως είναι η αλληλεγγύη που ξεχείλισε σε πολλά νησιά για τους απόκληρους των καιρών μας, αλλά και στιγμές που πρέπει γρήγορα να ξεχάσουμε, όπως προχθές, όπου δήμαρχοι έβγαλαν τα δημοτικά στους δρόμους για να μπλοκάρουν τα hot spots.

Δεν είναι δα η πρώτη φορά… Τα ίδια έγιναν και στο παρελθόν: στις χωματερές που κανείς δεν ήθελε στην πόρτα του, αλλά στην πόρτα του γείτονά του. Στον ΟΚΑΝΑ που κρίθηκε ανεπιθύμητος, επειδή  σκανδάλιζε τις τοπικές κοινωνίες. Στους Ρομά, που τέθηκαν πολλές φορές σε διωγμό… Η κόλαση είναι πάντα οι άλλοι. Οι διαφορετικοί.

Πότε οι ξένοι, πότε οι αντισυμβατικοί, πότε αυτοί που θρυμματίζουν την εικόνα μιας κοινωνίας περίκλειστης και φοβικής, που επιμένει να πουλάει αξίες με το τετραγωνικό, ακόμα και τώρα που κατέρρευσαν οι  τιμές των κυριλέ προαστίων.

Δεν πρωτοτυπούμε. Υπάρχουν και χειρότερα, θα πει κανείς… Σε μια Ευρώπη που βλέπει τον εφιάλτη των χειρότερων στιγμών της να ζωντανεύει στα σύνορα και ανέχεται την επιστροφή ολόκληρων κρατών  στα μονοπάτια του μίσους, η Ελλάδα της κρίσης, της ανεργίας και της ανέχειας βγάζει πολλές φορές στιγμές υπέρβασης, τιμητικές για τον ευρωπαϊκό  πολιτισμό.

Δεν είμαστε όμως μόνο αυτό… Όσο Ελλάδα είναι η Μυτιλήνη άλλο τόσο είναι και η Κως. Χρέος όλων – και κυρίως της πολιτικής εξουσίας – είναι να ενθαρρύνει την ιδέα μιας κοινωνίας ανοιχτής, που θα αντιμετωπίζει την πρόκληση της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών,  με ευθύνη, ανθρωπιά και πραγματισμό.

Ο φόβος φέρνει μόνο φόβο. Διχάζει και τρομάζει. Να τον εξαφανίσουμε, δεν είναι ρεαλιστικό. Ας τον περιορίσουμε. Όχι, φυσικά, για να αισθανθούμε ωραίοι (και ευαίσθητοι) ως Έλληνες, αλλά για να  αναμετρηθούμε με την πραγματικότητα που χτυπάει δυνατά την πόρτα μας.

*Ο Χρήστος Μαχαίρας είναι δημοσιογράφος

(Φωτογραφία Sooc.gr)