Ποιος φοβάται την απλή αναλογική στην Αυτοδιοίκηση;

Τον περασμένο Ιούνιο όταν η συζήτηση για την απλή αναλογική στις εθνικές εκλογές βρισκόταν στην κορύφωσή της ο υπογράφων είχε τοποθετηθεί με άρθρο στην παρούσα στήλη υπό τον τίτλο: «Ποιος φοβάται την απλή αναλογική;»

Τέσσερις μήνες μετά, η απλή αναλογική με την κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών αλλά και του ορίου εισόδου του 3% είναι πλέον νόμος του κράτους και θα εφαρμοστεί από τις μεθεπόμενες εκλογές, καθώς οι διατάξεις του δεν έλαβαν τα, προβλεπόμενα από το Σύνταγμα, δύο τρίτα των ψήφων του συνολικού αριθμού των βουλευτών, δηλαδή 200 θετικές ψήφους.

Με ψηφισμένη την απλή αναλογική για τις εθνικές εκλογές ήταν φυσικό η κυβέρνηση να ανοίξει αντίστοιχο θέμα και για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές που πραγματοποιούνται λίγους μήνες πριν την (συνταγματική) ημερομηνία των εθνικών, το Μάιο του 2019. Άλλωστε, η καθιέρωση της απλής αναλογικής ως (επικαιροποιημένη) θέση του ΣΥΡΙΖΑ αποτυπωνόταν σε, προγενέστερο της ψήφισης της από τη Βουλή για τις εθνικές εκλογές, κείμενο -πρόταση του Τμήματος Αυτοδιοίκησης του ΣΥΡΙΖΑ ( «θα εξεταστεί η απλή αναλογική, η έμμεση ή άμεση εκλογή δημάρχου και η εκλογή την 2η Κυριακή»)

Ήταν το κείμενο πάνω στο οποίο βασίστηκε η εισήγηση του προέδρου της Επιτροπής για την Αναθεώρηση του Θεσμικού Πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και γενικού γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών Κώστα Πουλάκη τον περασμένο Ιούλιο, σύμφωνα με την οποία «καθιερώνεται ως σύστημα εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων η απλή αναλογική».

Το θέμα επανήλθε τον περασμένο Σεπτέμβριο από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, όταν κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαίωσε ότι «μετά την καθιέρωση της απλής αναλογικής στις βουλευτικές εκλογές θα καθιερώσουμε σύστημα απλής αναλογικής και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση». Αλλά και, πάλι, από τον κ. Πουλάκη όταν πριν μερικές ημέρες στο θεματικό συνέδριο της ΚΕΔΕ στο Βόλο μίλησε για «αναλογική συγκρότηση δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων που θα δημιουργήσει κουλτούρα συνεργασιών στην Αυτοδιοίκηση και στις τοπικές κοινωνίες».

Ποια όμως είναι τα δεδομένα που έχουμε έως σήμερα από κυβερνητικής πλευράς σε σχέση με το νέο εκλογικό σύστημα στις αυτοδιοικητικές εκλογές; Το εξής ένα: Η εκλογή των δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων με βάση την απλή αναλογική που ανατρέπει άρδην το (απολύτως) πλειοψηφικό σύστημα του «Καλλικράτη». Τα υπόλοιπα είναι αδιευκρίνιστα: Θα είναι άμεση (όπως σήμερα) ή έμμεση η εκλογή δημάρχου και περιφερειάρχη; Θα έχουμε εκλογή τη 2 Κυριακή (όπως σήμερα);

Παρόλο (ή ακριβώς;) επειδή το τοπίο είναι θολό, οι αντιδράσεις, κυρίως από τους αιρετούς της ΝΔ, είναι σε υψηλούς τόνους, με το ίδιο πάντα επιχείρημα: Την ακυβερνησία. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, μάλιστα, μίλησε για μικροκομματικές σκοπιμότητες, ενώ ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ, για σύστημα που οδηγεί «στις συναλλαγές κάτω από το τραπέζι, στις αργυρώνητες θέσεις!» Ο, δε, Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος της ΝΔ Μάκης Βορίδης, επιβεβαιώνοντας την αγωνία των «γαλάζιων» αιρετών που, καθώς στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν απαιτούνται 200 ψήφοι παρά απλή πλειοψηφία, βλέπουν να αλλάζουν οι όροι του «παιχνιδιού» πιθανότατα εις βάρος τους από τις επόμενες και όχι από τις μεθεπόμενες εκλογές, έφτασε να προαναγγείλει κατάργηση ενός νόμου πριν ακόμη μάθουμε το περιεχόμενό του και, βεβαίως, πριν ακόμη ψηφισθεί!

Είναι, όμως, σε θετική κατεύθυνση η καθιέρωση της απλής αναλογικής στις αυτοδιοικητικές εκλογές;

Πρώτον, είναι βέβαιο ότι ο πολίτης, όπως και στις εθνικές εκλογές, θέλει να ξέρει πού πηγαίνει η ψήφος του. Δεν μπορεί για παράδειγμα να ψηφίζει τον α΄ συνδυασμό και η ψήφος του να πριμοδοτεί τον β΄.

Δεύτερον, και οι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης, όπως και τα κόμματα πρέπει να μάθουν να συνεργάζονται, δίνοντας το (καλό) παράδειγμα σε μια κοινωνία που, αν μη τι άλλο, της λείπει η κουλτούρα συνεργασίας.

Από την άλλη πλευρά οι δήμοι και οι περιφέρειες (όπως και η χώρα) πρέπει να κυβερνηθούν: Αυτός είναι ο ένας λόγος που η κυβέρνηση πρέπει το συντομότερο να φέρει την πρότασή της, που δεν μπορεί παρά να εμπεριέχει δικλίδες ασφαλείας ότι ένα αναλογικά εκλεγμένο δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο θα μπορεί με διαφανείς διαδικασίες να οδηγήσει σε σταθερές «τοπικές κυβερνήσεις».

Ο άλλος είναι για να αποκαλυφθεί ποιοι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης φοβούνται όχι την απλή αναλογική αλλά την ψήφο των ίδιων των πολιτών.

* Ο Χρίστος Βούζας έχει εργαστεί ως δημοσιογράφος σε όλο φάσμα των ΜΜΕ και είναι διευθυντής της βραβευμένης από το Ίδρυμα Μπότση ιστοσελίδας  aftodioikisi.gr, της οποίας είναι και ιδρυτής.