Στις εκλογές, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά

Τα αποτελέσματα των πρώτων δημοσκοπήσεων ενόψει βουλευτικών εκλογών σόκαραν πολλούς. Θα έλεγα κακώς. Η ψήφιση του 3ου βαρύτατου Μνημονίου , η διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως η κατάρρευση της Ελληνικής Οικονομίας με την ανιστόρητηα νεύθυνη απόφαση για Δημοψήφισμα που έφερε το κλείσιμο των Τραπεζών και τα capital controls είχαν δημιουργήσει ένα νέο πολιτικό σκηνικό .Αυτό θα εκφραζόταν, θα απεικονιζόταν και στις πρώτες μετακαλοκαιρινές έρευνες ,είτε είχαμε είτε δεν είχαμε εκλογές. Απλά οι έρευνες αναδεικνύουν  συγκεκριμένους  αριθμούς και οι αριθμοί είναι πιο ωμοί , πιο κυνικοί .Όταν δε τα ίδια συμπεράσματα αναδεικνύονται ταυτόχρονα από πολλές έρευνες ,τότε δύσκολα αμφισβητούνται.

Με την παρατήρηση ότι είναι αναγκαίο να δούμε και την δεύτερη φουρνιά γκάλοπ για να αντιληφθούμε τις τάσεις που δημιουργούνται ,ορισμένα συμπεράσματα θα πρέπει να θεωρούνται ως δεδομένα τουλάχιστον για την αφετηρία της εκλογικής μάχης.

Ας τα δούμε:

ΠΡΩΤΟ: Τα ποσοστά που συγκεντρώνουν οι δύο βασικοί μονομάχοι βάζουν ταφόπλακα στο ενδεχόμενο της αυτοδυναμίας .Με άθροισμα ποσοστών ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ αυτή την στιγμή της τάξης του 50% αποτελεί πολιτική αστειότητα να αναφέρεται κάποιος σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η επιμονή του ΣΥΡΙΖΑ να θέτει ως στόχο την αυτοδυναμία και να απορρίπτει τυχόν συνεργασία με Ν.Δ,ΠΟΤΑΜΙ,ΠΑΣΟΚ δείχνει μάλλον αμηχανία ,στρατηγικό κενό και αποφυγή να πάρει θέση για τις μετεκλογικές συνεργασίες ,κάτι που μπορεί να τροφοδοτήσει νέες αποσκιρτήσεις ,νέα ένταση στο πρώην κυβερνόν κόμμα. Ωστόσο η 21η Σεπτεμβρίου δεν είναι μακριά …

Όποιος δεν παίρνει σαφή και ειλικρινή θέση για την διακυβέρνηση της χώρας στις επόμενες μέρες , θα χάνει. Όποιος δε σκέφτεται ότι μπορεί να υπάρχουν και δεύτερες εκλογές, θα αντιμετωπίσει την μήνι του λαού. Ήδη το 60% δηλώνει ,ότι οι εκλογές θα βλάψουν (έρευνα Πανεπιστημίου Μακεδονίας) .

ΔΕΥΤΕΡΟ: Αυτή την στιγμή δεν υπάρχει κυρίαρχο πολιτικό κόμμα στην χώρα ,άρα και αδιαμφισβήτητο φαβορί. Ο ΣΥΡΙΖΑ που ως εκφραστής μιας νέας ελπίδας θριάμβευσε στις εκλογές του Ιανουαρίου και στην συνέχεια κυριάρχησε ,βιώνει μια μεγάλη πτώση ποσοστών, ένα μνημονιακό σοκ και μια αποσταθεροποίηση δίχως τέλος .Τον Ιανουάριο συγκέντρωσε 36.34% και σύμφωνα με τις διαδοχικές έρευνες της marc η πορεία των ποσοστών του ήταν : 40.2% ( Μάριος)- 31.9% ( Ιούλιος ) – 25.3% (τελευταία έρευνα) Οι αριθμοί ομιλούν από μόνοι τους.Αποτέλεσμα αυτών των παράλληλων πορειών των δύο μεγάλων κομμάτων είναι η διαφορά από 19.2% πάντα κατά τις έρευνες της marc τον Μάρτιο, να είναι τώρα πια… 2.1% !

Είναι φανερό: Όσοι πήγαν να αιφνιδιάσουν , αιφνιδιάστηκαν .Το πολιτικό σκηνικό δείχνει πια κινούμενη άμμος, ο «υγιεινός περίπατος προς τις εκλογές» που κάποιοι ανέμεναν έχει πια μετατραπεί σε σκληρό ντέρμπυ.

Όλα πια είναι ανοικτά όσον αφορά στην πρώτη θέση …

ΤΡΙΤΟ: Η πτώση του ΣΥΡΙΖΑ δε οφείλεται κύρια στην διάσπασή του και την ίδρυση της Λαϊκής Ενότητας. Βεβαίως μια διάσπαση φέρνει αναστάτωση ,αλλά το νέο κόμμα συγκεντρώνει ποσοστά που δεν εξηγούν αυτή την ελεύθερη πτώση του ΣΥΡΙΖΑ. Περίπου το 9% των πρώην ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να έχει αποφασίσει να ψηφίσει Λαϊκή Ενότητα. Βρισκόμαστε ασφαλώς στην αρχή και σε κάθε περίπτωση είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η δυναμική ενός νέου Κόμματος και ειδικότερα η απήχησή του στην βάση του ΣΥΡΙΖΑ όπου θα απευθυνθεί εύλογα προνομιακά. Το « έργο » θα εξελιχτεί και θα το δούμε ολόκληρο.

Η τεράστια πτώση του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να είναι κυρίαρχα αποτέλεσμα της αμηχανίας, της απογοήτευσης των ψηφοφόρων του, της ιδεολογικής –πολιτικής σύγχυσης , της αποσυσπείρωσης σαν αποτέλεσμα της μνημονιακής μετάλλαξής του και του κενού στρατηγικής στην νέα φάση. Η συσπείρωση βρίσκεται σύμφωνα με όλες τις έρευνες στο 50%- 55%, ενώ της Ν.Δ κατά μέσο όρο στο 65%. Αυτό είναι και το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Διαθέτει βέβαια δεξαμενές ψήφων ,όχι όμως δεδομένους. Πολύ περισσότερο που υπάρχει δυσπιστία απέναντι σε όλα τα βασικά επιχειρήματα και σ΄όλες τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί από την ηγεσία του.

–  Η απόφαση Τσίπρα για εκλογές για παράδειγμα κρίνεται κατά 66% ως λάθος (Alco). To 50.7% θεωρεί ότι θα μπορούσε να σχηματιστεί  άλλη Κυβέρνηση από την διαλυθείσα πια Βουλή (Καπα Research).Το 60% κρίνουν ότι οι εκλογές θα βλάψουν (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας)

–  Αμφισβητείται ανοικτά και πλειοψηφικά ο τρόπος διαπραγμάτευσης. Το 57.5% κρίνει αρνητικά τον τρόπο διαπραγμάτευσης με τους δανειστές (Καπα Research) .To 61% θεωρεί λαθεμένη την Στρατηγική της διαπραγμάτευσης (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) .

–  Το Δημοψήφισμα έχει μπει πια στο «μικροσκόπιο« . Το 66.5% κρίνει πια ότι το Δημοψήφισμα έβλαψε! Πρόκειται για εντυπωσιακό εύρημα , όταν ενάμιση μήνα πριν το Δημοψήφισμα αποτέλεσε ευκαιρία επίδειξης «πατριωτισμού», «αγωνιστικότητας» και μιας νέας, πιο διευρυμένης συσπείρωσης.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν την πολιτική ζάλη στην οποία βρίσκεται το 40%-45% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ .Η συμπεριφορά τους θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα. Όποιος τους θεωρήσει όμως δεδομένους , θα οδηγηθεί σε μεγάλο σφάλμα εκτίμησης .Αυτή η εκλογική μάζα θα διαχυθεί και θα τροφοδοτήσει διάφορες επιλογές .Αν κάτι έχει αξία , είναι που θα κατευθυνθεί ο κύριος όγκος της. Το ίδιο σε μεγάλο βαθμό ισχύει και για για το 18-20% της συνολικής απροσδιόριστης ψήφου .

ΤΕΤΑΡΤΟ: Το ισχυρό χαρτί του ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή ο Α.Τσίπρας έχει « τσαλακωθεί ». Έχει πληγεί  καίρια η δημοφιλία του και η πολιτική του αξιοπιστία .Αμφισβητούνται οι κεντρικές επιλογές του. Η δημοφιλία του από 70% τον Μάρτιο, πήγε στο 55% τον Απρίλιο και εκεί άντεξε ως τα τέλη Ιουλίου και τώρα καταγράφεται στο 29.5 % σύμφωνα με τις διαδοχικές έρευνες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας .Το 79% δηλώνει πια ,ότι ο Α.Τσίπρας απογοήτευσε (έρευνα Alco)!

Aσφαλώς ο Α.Τσίπρας αποτελεί ακόμα ισχυρό χαρτί για τον ΣΥΡΙΖΑ .Αμφισβητείται όμως η ηγετική του ικανότητα και έχει πληγεί η δημοφιλία του. Η δημοφιλία του δεν απέχει πια πολύ από αυτή του Β.Μειμαράκη, αλλά ακόμα και άλλων πολιτικών αρχηγών.Δεν θα μπορέσει επομένως να δώσει εκείνο τον «αέρα» που κατέγραφαν οι έρευνες μέχρι τον Ιούλιο.Πολύ περισσότερο που θα βρίσκεται ανάμεσα σε συνεχή πυρά όλων .

ΠΕΜΠΤΟ: Αν βγάλουμε από την μέση την διαπραγμάτευση και τα αποτελέσματά της , η παραιτηθείσα Κυβέρνηση έχει να παρουσιάσει ένα φτωχό Απολογισμό. Ουσιαστικά αναδεικνύεται μια γενικότερη πολιτική αδυναμία , ενώ αμφισβητείται έντονα η διαχειριστική ικανότητά της. Το 77% δηλώνουν μη ικανοποιημένοι από την απόδοση της Κυβέρνησης (Alco). Στην έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας η Κυβέρνηση βαθμολογείται στην κλίμακα από μηδέν έως δέκα, με… 2.9 ! Οι επιδόσεις της δε είναι απογοητευτικές και κάτω του πέντε , παντού ! Στην Υγεία 3 , στην Παιδεία 3.1 , στο Μεταναστευτικό 2.9, στην Δημόσια Διοίκηση 3.2. Στην ίδια έρευνα κρίνουν αρνητικά το έργο της Κυβέρνησης κατά 57%.

Αναφερόμαστε στις χαμηλότερες επιδόσεις Κυβέρνησης σε όση περίοδο γίνονται έρευνες. Πρόκειται για συνολική και εφ όλης της ύλης ήττα μιας Κυβέρνησης που εξέφρασε την ελπίδα, μόλις επτά μήνες πριν .

ΕΚΤΟ: Είναι κραυγαλέα η αδυναμία να εμφανιστεί ένας μεγάλος, υπολογίσιμος τρίτος πόλος στον χώρο του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς , αλλά και γενικότερα. Η ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ εμφανίζεται με οριακά αυξητικές τάσεις ευρισκόμενη σταθερά στην τρίτη θέση αν και το 11% των ψηφοφόρων της κατευθύνεται προς το ΣΥΡΙΖΑ! Δεν μπορεί να μην απασχολήσει αυτό το στοιχείο, με δεδομένη την αδράνειά της, το κόψιμο της κρατικής επιχορήγησης, την απουσία της από τα τηλεοπτικά πάνελ.

· ΠΟΤΑΜΙ, ΚΚΕ και ΠΑΣΟΚ θα δώσουν μάχη για την τρίτη-τέταρτη θέση, με το ΠΟΤΑΜΙ και ΠΑΣΟΚ να «τσιμπάνε» κάτι. Δεν πρέπει να υποτιμηθεί η πίεση που θα ασκηθεί και στα δύο αυτά κόμματα και από τον ΣΥΡΙΖΑ και από το ΠΑΣΟΚ, στην προσπάθεια τους να απευθυνθούν στον χώρο του Κέντρου. Το ΠΟΤΑΜΙ δείχνει να χάνει ήδη ένα 23.7% προς τον χώρο της Ν.Δ. και αυτό αποτελεί σημαντικό στοιχείο που μπορεί να καθορίσει την τελική εκλογική επίδοσή του «διαζυγίου» ΠΑΣΟΚ-ΚΙ.ΔΗ.ΣΟ. , όπως και η αντίθεση Κουβέλη στην απόφαση της ΔΗΜΑΡ να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ.

· Η έκπληξη μέχρι στιγμής είναι η «Ένωση Κεντρώων» που δείχνει ικανή να μπει στη Βουλή, ενώ οι Ανεξάρτητοι Έλληνες θα δώσουν μάχη επιβίωσης. Οι τελευταίοι έχουν αντίπαλο τον μέχρι χθες εταίρο τους, αφού κοντά στο 25% των ψηφοφόρων τους οδεύουν προς ΣΥΡΙΖΑ.

Σε κάθε περίπτωση η κατανομή δυνάμεων στα μικρότερα κόμματα θα κρίνει αρκετά. Θα κρίνει τον τύπο και την σύνθεση της αυριανής διακυβέρνησης, τον συσχετισμό δυνάμεων, το ειδικό βάρος του καθενός. Είναι η δεύτερη μάχη που θα δοθεί στην πορεία μέχρι τις εκλογές, με πρώτη βέβαια αυτή του νικητή.

Αυτά είναι κάποια αφετηριακά στοιχεία. Θα ακολουθήσουν σχεδόν τρεις βδομάδες μάχης, έντασης, αντιπαραθέσεων.

Εμείς ας μην ξεχνάμε…

Τα πάντα ρει.

* Ο Ζαχαρίας Ζούπης είναι πολιτικός Αναλυτής, στέλεχος της Εταιρείας δημοσκοπήσεων OPINION POLL. Έχει πλούσια αρθρογραφία για θέματα Αυτοδιοίκησης, Ανάπτυξης, ανανέωσης του πολιτικού συστήματος κ.λ.π. Είναι συγγραφέας δύο βιβλίων.