Πουνέντες: Ο δυτικός άνεμος που μετέτρεψε σε στάχτη την Αττική

Ο ζέφυρος ο δροσερός δυτικός άνεμος που στην αρχαιότητα ήταν αδελφός του Βορέα και του Νότου στα ιταλικά ονομάστηκε πουνέντες, από τα λατινικά ponens + solis  που σημαίνει: η δύση του ήλιου ή με ελεύθερη μετάφραση ο άνεμους που έρχεται από την δύση του ηλίου. Είναι γνωστό ότι η συχνότητα πνοής του πουνέντε στον Ελληνικό χώρο είναι μικρή, όμως έχει ως κύρια χαρακτηριστικά του  την σημαντική ενίσχυσή του σε ορισμένες περιοχές όπως είναι ο Κορινθιακός κόλπος και το Κρητικό πέλαγος. 

Αυτός ο Δυτικός Βορειοδυτικός άνεμος χθες, λίγο μετά την πυρκαγιά στα Γεράνεια ενισχύθηκε σημαντικά και στην παραπάνω δορυφορική φωτογραφία φαίνεται καθαρά το ίχνος (plume) του καπνού που εξαπλώθηκε προς τον Σαρωνικό.

Κυριότερο όμως ενδιαφέρον για τους μετεωρολόγους παρουσίασε η γενική δορυφορική φωτογραφία της Ελλάδος , όπου στην περιοχή Α λόγω των ενισχυμένων δυτικών καταβατικών ανέμων από την οροσειρά της Πίνδου τα σύννεφα που δημιουργήθηκαν έμοιαζαν σαν να είναι κομμένα, ενώ στην περιοχή δυτικά της  Κρήτης υπήρχε ένας “παράξενος” σχηματισμός νεφών. Εάν κάνουμε ζουμ στη περιοχή, διαθέτοντας από την Nasa αυτήν φωτογραφία σε υψηλή ανάλυση θα δούμε το παρακάτω αποτέλεσμα.

Αυτά τα σύννεφα σαν “ψαροκόκαλα” στην Μετεωρολογική ορολογία καλούνται Lee Waves και η ύπαρξή τους θα άμεσα θα δικαιολογείτο εάν είχαμε ισχυρούς ανατολικούς ανέμους . Αν οι άνεμοι πέρναγαν πχ. από τα Λευκά όρη, τότε κάτω από κατάλληλες συνθήκες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν, νέφη αυτού του τύπου όπως φαίνεται στο επόμενο χάρτη όπου έχουμε ενισχυμένους ανέμους στην προσήνεμη πλευρά και στα υπήνεμα δημιουργούνται νέφη λόγω στροβιλισμών.

Στην χθεσινή περίπτωση όμως κάθε άλλο παρά Ανατολικούς ανέμους είχαμε στη περιοχή. Στην ανώτερη ατμόσφαιρα έπνεαν πολύ ισχυροί Δυτικοί Βορειοδυτικοί άνεμοι με κλιμακούμενη όμως ένταση από τα χαμηλότερα προς τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Δηλαδή από την μία στάθμη της ατμόσφαιρας στην άλλη υπήρχε μεγάλη διαφορά στην έντασή τους ( Wind Shear).

Έτσι όταν αυτοί οι ενισχυμένοι άνεμοι από το Νότιο Ιόνιο πέρασαν από την Μεσσηνία και τα νότια τμήματα της Λακωνίας, λόγω αυτής της διαφορετικής στρωμάτωσης της έντασής τους καθ’ ύψος, δημιούργησαν αρχικά μια μικροδιαταραχή  (έναν πρώτο στροβιλισμό ) στα Κύθηρα και αργότερα την κύρια διαταραχή δυτικά της Κρήτης . Παράλληλα η δομή της ατμόσφαιρας διέθετε τις κατάλληλες συνθήκες υγρασίας, οι οποίες προκάλεσαν αυτόν τον παράξενο νεφικό σχηματισμό .  Εάν τύχει πάντως να υπάρχει παράλληλα και κάποιο μεγάλο βουνό κοντά, τότε μπορούν να δημιουργηθούν τα ακόμη πιο παράξενα φακοειδή σύννεφα (Lenticularis) τα οποία μοιάζουν με UFO!