Γιάνης Βαρουφάκης: Πώς έγινα ένας “ασταθής” Μαρξιστής

“Πριν μπει στην πολιτική, ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο ανατρεπτικός υπουργός Οικονομικών που βρίσκεται στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων στην Ευρωζώνη, έγραψε το άρθρο για τον αποπνικτικό ευρωπαϊκό καπιταλισμό και για το πώς η Αριστερά μπορεί να μάθει από τα λάθη του Μαρξ”.

Τα παραπάνω αναφέρει ο βρετανικός Guardian σε άρθρο-αφιέρωμα στον Έλληνα υπουργό Οικονομικών. 

Η εφημερίδα φιλοξενεί άρθρο του Γιάνη Βαρουφάκη, με τίτλο “Πως έγινα “ασταθής” Μαρξιστής” (How I became an erratic Marxist).

Εντύπωση προκαλεί η αναφορά του Γ. Βαρουφάκη στον πρώην πρωθυπουργό και πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Γιώργο Παπανδρέου με τον οποίο είχε συνεργαστεί στο παρελθόν πριν διακόψει την συνεργασία μαζί του λόγω πολιτικών διαφορών.

Ο κ. Βαρουφάκης κατηγορεί τον πρώην πρωθυπουργό για την “ξενοφοβική πολιτική” του ΠΑΣΟΚ την περίοδο της διακυβέρνησης του, με αποτέλεσμα, την γιγάντωση της ναζιστικής Χρυσής Αυγής στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό, όπως ισχυρίζεται ο ίδιος.

Ο κ. Βαρουφάκης αναφέρει ότι παραιτήθηκε από σύμβουλος του Γιώργου Παπανδρέου λίγο καιρό αργότερα όταν “μυρίστηκε” την επερχόμενη καταστροφή και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου αναφέρει χαρακτηριστικά πως οι φοιτητές έμεναν “συγκινητικά αδιάφοροι στην καταστροφή”, ενώ μιλώντας για την οικονομική κρίση και τον ρόλο που έπαιξε αναφέρει ότι όταν ξέσπασε το 2008, άρχισε να γράφει άρθρα και να κάνει εμφανίσεις σε “γνωστά και μη media, προβάλλοντας μια ατζέντα για το πως θα σωθεί ο καπιταλισμός από τον εαυτό του”, ενώ αναφέρεται και στη φυγή του από την Ελλάδα “όταν τα πράγματα έγιναν πολύ δύσκολα σε προσωπικό επίπεδο”.

“Μετά την επιστροφή μου στην Ελλάδα το 2000, συνεργάστηκα με τον τότε μελλοντικό πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου, με την ελπίδα να βοηθήσει να ανακοπεί η επιστροφή στην εξουσία της δεξιάς πτέρυγας που ήθελε να οδηγήσει την Ελλάδα προς την ξενοφοβία τόσο στο εσωτερικό όσο και στην εξωτερική της πολιτική. Όπως όλος ο κόσμος γνωρίζει, το κόμμα του Γ. Παπανδρέου, όχι μόνο απέτυχε σε αυτό με την πολιτική που τελικά ακολούθησε αλλά τελικά προκάλεσε την επιστροφή των Ναζί στους δρόμους της Αθήνας.

Ακόμα και όταν παραιτήθηκα από σύμβουλος του Παπανδρέου στις αρχές του 2006, ήμουν από τους πιο ένθερμους επικριτές της κυβέρνησής του κατά τη διάρκεια του κακού χειρισμού της μετά την ελληνική κατάρρευση το 2009, οι δημόσιες παρεμβάσεις μου σε συζητήσεις τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη δεν είχαν “άρωμα” Μαρξισμού.

Παρ’όλα αυτά, μπορεί κανείς να ακούσει να αυτοαποκαλούμαι Μαρξιστής. Στην πραγματικότητα, ο Καρλ Μαρξ ήταν υπεύθυνος για τη διαμόρφωση της άποψής μου για τον κόσμο στον οποίο ζούμε, από τα παιδικά μου χρόνια μέχρι σήμερα. Δεν το αρνούμαι. Είμαι όμως, με άλλα λόγια, ένας ασταθής Μαρξιστής”, γράφει ο Γιάνης Βαρουφάκης.

Σε ότι αφορά την σημερινή κρίση στην Ευρωζώνη, αναφέρει:

“Είναι αποτέλεσμα του δεύτερου μεγάλου κραχ του παγκόσμιου καπιταλισμού το 2008 που έχει οδηγήσει τις Ευρωπαϊκές οικονομίες σε μια καθοδική περιδίνηση”.

“Το τέλος αυτής της κρίσης θα είναι και το τέλος του καπιταλιστικού συστήματος ή αφετηρία μιας ανασύστασης του σε νέες βάσεις;”, διερωτάται.

“Το 2008, ο καπιταλισμός είχε τον δεύτερο παγκόσμιο σπασμό του. Η οικονομική κρίση ξεκίνησε μια αλυσιδωτή αντίδραση που ώθησε την Ευρώπη σε ένα καθοδικό σπιράλ που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα . Η παρούσα κατάσταση στην Ευρώπη δεν είναι απλώς μια απειλή για τους εργαζόμενους, για τους μη κατέχοντες, για τους τραπεζίτες, για τις κοινωνικές τάξεις ή ακόμα και για τα έθνη. Όχι, η σημερινή στάση της Ευρώπης δημιουργεί μια απειλή για τον πολιτισμό όπως τον ξέρουμε.

Αν πρόγνωση μου είναι σωστή και δεν αντιμετωπίζουμε απλώς μια άλλη κυκλική ύφεση που θα ξεπεραστεί σύντομα, το ερώτημα που τίθεται για τους ριζοσπάστες είναι: αν θα πρέπει να χαιρετίζουμε αυτή την κρίση του ευρωπαϊκού καπιταλισμού ως μια ευκαιρία για να τον αντικαταστήσουμε με ένα καλύτερο σύστημα; Ή θα έπρεπε να ανησυχήσουμε τόσο ώστε να ξεκινήσουμε μια εκστρατεία για τη σταθεροποίηση ευρωπαϊκού καπιταλισμού;

Για μένα, η απάντηση είναι σαφής. Η κρίση της Ευρώπης είναι πολύ λιγότερο πιθανό να γεννήσει μια καλύτερη εναλλακτική λύση στον καπιταλισμό από το να απελευθερώσει επικίνδυνα οπισθοδρομικές δυνάμεις που έχουν την ικανότητα να προκαλέσουν μια ανθρωπιστική λαίλαπα, ενώ σβήνουν την ελπίδα για προοδευτικές κινήσεις για τις επόμενες γενιές, που έρχονται.

Για την άποψη αυτή έχω κατηγορηθεί, από καλοπροαίρετες ριζοσπαστικές φωνές, ως “ηττοπαθής” που προσπαθεί να σώσει ένα αδικαιολόγητο Ευρωπαϊκό κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Αυτή η κριτική, οφείλω να ομολογήσω, πονάει. Και πονάει επειδή περιέχει ψήγματα αλήθειας”, γράφει συγκεκριμένα ο Έλληνας υπ. Οικ.

Και καταλήγει:

“Η έξοδος της Ελλάδας, της Πορτογαλίας ή της Ιταλίας από την Ευρωζώνη θα οδηγούσε σύντομα στον κατακερματισμό του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, προκαλώντας υφεσιακό πλεόνασμα στην περιοχή ανατολικά του Ρήνου και βόρεια των Άλπεων, ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη θα ήταν στο έλεος σκληρού στασιμοπληθωρισμού. Ποιοι νομίζετε ότι θα επωφελούνταν από μια τέτοια εξέλιξη; Μια προοδευτική αριστερά, που θα αναδυόταν όπως ο φοίνικας από τις στάχτες των δημόσιων οργανισμών της Ευρώπης; Ή η ναζιστική Χρυσή Αυγή Ναζί, ένα μείγμα από νεοφασίστες, ξενοφοβικούς και ρατσιστές. Δεν έχω καμία απολύτως αμφιβολία ως προς το ποιος θα επωφελούνταν από μια διάλυση της Ευρωζώνης”.

Απόσπασμα στα αγγλικά:

“Confessions of an Erratic Marxist: Keynote speech, Subversive Festival, Zagreb, Croatia – 14th May 2013”

When I chose my PhD thesis, I intentionally concentrated on a method within which Marx was not simply wrong, he was irrelevant. When I landed my first economics lectureship in Britain, the implicit contract between my university and me was that the sort of economics I would teach our students would be as far removed from Marxism as is humanly possible. When I moved to Australia in 1988, unbeknownst to me, I was recruited by the right wing of the Sydney University Economics Department in order to keep out of the Faculty another candidate whose former supervisor was thought of (quite rightly!) as a dangerous Marxist. Later I moved to Greece where I (foolishly) became, quite officially, an advisor of George Papandreou – the man whose government was to mediate Greece’s passage to Hell a few years later. While I resigned that position in 2006, having gotten whiff of the impending disaster, I carried on teaching, at the University of Athens, quaint (and admittedly vulgar bourgeois) subjects like Game Theory and Microeconomics to a large number of Greek undergraduates, who (unlike our brave and extremely well informed graduate students) remained touchingly oblivious to the catastrophe about to befall them. Back in 2002, well before the Global Crisis erupted, Joseph Halevi and I tried to sound a warning – but we failed to make an impact. Even though in 2006 I did my best to warn Greek society, and anyone who would listen, of the impending disaster, I shamefully remained part of Athens’ and Europe’s ‘polite society’, not once taking to the streets. When the Global Crisis erupted in 2008, and soon engulfed the Eurozone, I began writing articles and making frantic appearances in established and less mainstream media alike, promoting a fundamentally bourgeois agenda for saving capitalism from itself! When the going got really tough, at a personal level, in Greece, I migrated to the USA and took up an appointment at the University of Texas. To this day, I am struggling to impress the powers-that-be that they must urgently adopt specific bold policy recommendations in order to prevent an inevitable crisis from crushing capitalism. In summary, not one of my academic publications can be thought of as explicitly Marxist, while my energies are channeled into preventing capitalism’s collapse. Nonetheless, all along, from my student days in Britain to this very day, the only way I could make sense of the world we live in isthrough the methodological ‘eyes’ of Karl Marx. In itself, this ‘fact’ renders me a theoretical Marxist. Moreover, I feel Marxism in my bones every time I am engaged in any form of intellectual pursuit: from discussing the Arab Spring to debating the intricacies of Art with my artist partner. Furthermore, a democratic, libertarian, socialist future is the only future that I would be willing to fight for. A most peculiar Marxist no doubt, but a Marxist nevertheless.

Το παραπάνω απόσπασμα δημοσιεύεται από τον Guardian και είναι μέρος της ομιλίας του Γ. Βαρουφάκη στο Ζάγκρεμπ στο 6ο Subversive Festival το 2013.

Δείτε όλο το άρθρο εδώ

Η ομιλία του εδώ