Πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις για “φρένο” στην ανάπτυξη – Οι “νάρκες” επιτοκίων και πληθωρισμού

Πληθωρισμός, απειλές ύφεσης στην ευρωζώνη, αλλά και οι εξελίξεις από τα μέτωπα των επιτοκίων, της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου, είναι αυτές που θα κρίνουν τον τελικό “λογαριασμό” για την πορεία του ΑΕΠ την επόμενη χρονιά. Ωστόσο, ήδη, πληθαίνουν οι φωνές από πολλές πλευρές που “φωτογραφίζουν” επιδείνωση της πορείας της Ευρωπαϊκής οικονομίας αλλά και της Ελληνικής, αν και το πέρασμα σε ύφεση της Ελλάδας, προς ώρας, δεν προκρίνεται ως το βασικό σενάριο. Όπως τονίζεται η πιθανότητα της σημαντικής επιβράδυνσης είναι η πιο ισχυρή.

Χαρακτηριστικές οι αναφορές, πριν δυο μέρες, της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ στο φόντο της απόφασης της Fed για αύξηση των επιτοκίων αλλά και μόλις μια εβδομάδα μετά τη δεύτερη συνεχόμενη αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ κατά 75 μονάδες βάσης. Συγκεκριμένα, με αρκετή αφοπλιστική “ειλικρίνεια” η Λαγκάρντ είπε ότι “δεν πιστεύουμε ότι αυτή η ύφεση θα είναι ικανή να τιθασεύσει τον πληθωρισμό”.

Η Λαγκάρντ είπε επίσης ότι οι αξιωματούχοι πρέπει να είναι προσεκτικοί σχετικά με τις επιπτώσεις των ραγδαίων αυξήσεων των επιτοκίων που θεσπίζει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. “Πρέπει να προσέχουμε ο ένας τον άλλον και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όσον αφορά τον αντίκτυπο, κάτι που νομίζω ότι προσέχει και η Fed”, είπε σε συνέδριο στη Ρίγα της Λετονίας, “Καθένας από εμάς, όπως και η ΕΚΤ, έχει τον σκοπό του, και ενώ πρέπει να λάβουμε υπόψη στοιχεία όπως οι αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της Fed και το διεθνές οικονομικό περιβάλλον που θα μας βοηθήσουν να καθορίσουμε την βέλτιστη νομισματική πολιτική, εμείς δεν είμαστε ίδιοι και δεν μπορούμε να προχωρήσουμε με τον ίδιο ρυθμό και την ίδια διάγνωση των οικονομιών μας”.

Αν και η συρρίκνωση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ δεν είναι το «βασικό» σενάριo, ο Λετονός συνάδελφος της Λαγκάρντ, Μάρτινς Καζάκς, είπε ότι περιμένει κάτι τέτοιο να συμβεί τους επόμενους μήνες. Εν τω μεταξύ, το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ Φάμπιο Πανέτα προειδοποίησε για τους οικονομικούς κινδύνους από ραγδαίες αυξήσεις επιτοκίων.

Μεγάλοι οίκοι

Βέβαια “καμπανάκια κινδύνου” ήδη ηχούν κι από μεγάλους χρηματοοικονομικούς οίκους. Συγκεκριμένα, με βάση ανάλυση της Deutsche Bank η παγκόσμια οικονομία που κινείται σε στασιμοπληθωριστική κατεύθυνση θα αναπτυχθεί με ρυθμό μόλις 2,2% το 2023, πολύ κάτω δηλαδή από τη μακροπρόθεσμη τάση (+3,5%), εκτιμά η Deutsche Bank. Ειδικά για την Ευρωζώνη η Γερμανική τράπεζα σημειώνει ότι το 2023 βαθιά ύφεση (-2,2%), με βαθύτερη στη Γερμανία (-3,5%) ενώ αναφέρει ότι οι οι ΗΠΑ θα εισέλθουν σε ύφεση στο β΄ εξάμηνο του επόμενου χρόνου για να κλείνουν τη χρονιά με ανάπτυξη μόλις 0,6%.

Παράλληλα και άλλοι αναλυτές χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όπως η Morgan Stanley προβλέπουν υφεσιακή πορεία για την Ευρωπαϊκή οικονομία. Συγκεκριμένα, ύφεση 0,5% το 2023 προβλέπει για ευρωζώνη η Morgan Stanley, καθώς πολλά κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ δείχνουν ήδη σημάδια κάμψης στις οικονομίες τους.

Όλα αυτά βέβαια επηρεάζουν την Ελλάδα που έχει άμεση αναφορά, είτε για τις εξαγωγές της, είτε για τον τουρισμό της αυτές τις χώρες. Είναι ενδεικτικό ότι η ING προβλέπει για την ελληνική οικονομία, ότι έπειτα από ένα ισχυρό 2022 όπου η ανάπτυξη θα κυμανθεί στο 5,5% θα βρεθεί το 2023 σε τεχνική ύφεση (δύο συνεχόμενα τρίμηνα συρρίκνωσης του ΑΕΠ), με τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ να διαμορφώνεται τελικά στο σύνολο του έτους στο -0,2%.

Συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας κατά 0,7% το 2023 προβλέπει η DZ Bank καθώς η ύφεση στην Ευρώπη δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη τη χώρα μας. Οι αναλυτές του γερμανικού επενδυτικού οίκου χαρακτηρίζουν την τάση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας ως ανοδική και τονίζουν ότι η Αθήνα έχει ήδη επιτύχει σημαντικούς στόχους φέτος, όπως η πλήρης αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ, η αναβάθμιση σε BB+ από πιστοληπτικό οίκο, η επιτυχής ολοκλήρωση της ενισχυμένης εποπτείας και η έναρξη της αποπληρωμής των διμερών δανείων διάσωσης από το 2010.

H Fitch

Ακόμη και ο οίκος Fitch ενώ αναφέρει ότι η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε με έντονο ρυθμό το πρώτο εξάμηνο του έτους, με το πραγματικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 8,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους, τονίζει ότι οι μακροοικονομικές προοπτικές έχουν χειροτερέψει απότομα τους τελευταίους μήνες. Σημειώνει ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επιδεινώνει την άνοδο των τιμών ενέργειας και να επηρεάζει την εμπιστοσύνη, ενώ ο υψηλός πληθωρισμός πλήττει τα πραγματικά εισοδήματα και τη δυναμική της κατανάλωσης.

Ο οίκος πλέον υποθέτει πλήρη ή σχεδόν πλήρη διακοπή του ρωσικού αγωγού αερίου προς την Ευρώπη. Παρά την επιβράδυνση της δραστηριότητας το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ φέτος στην Ελλάδα θα είναι 5,5%.

Η οικονομική δραστηριότητα θα παραμείνει στάσιμη το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους, προτού επιταχυνθεί το δεύτερο εξάμηνο. Το ασθενές αποτέλεσμα μεταφοράς συνεπάγεται αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης για το ΑΕΠ το 2023 (-0,2%). Η ανάκαμψη αναμένεται να εδραιωθεί περισσότερο το 2024, με σταθερή ανάπτυξη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, υποδηλώνοντας ετήσια αύξηση 1,8%.

Υπενθυμίζεται ότι Ανάπτυξη 2,1% με πληθωρισμό 3% και πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ προβλέπει το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2023 που κατατέθηκε στη Βουλή. Ειδικότερα, για το 2022 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 5,3%, έναντι 4,5% που είχε προβλεφθεί στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022 και 3,1% που είχε εκτιμηθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2022,

Το ΚΕΠΕ

Στην καθ’ ημας εικόνα το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) στο δελτίο του «Οικονομικές Εξελίξεις» επικεντρώνεται στους τρεις παράγοντες οι οποίοι θα επηρεάσουν την πορεία της οικονομίας το 2023.

Όπως,επισημαίνει ο Πρόεδρος του Δ.Σ. και Επιστημονικός Διευθυντής του ΚΕΠΕ, Παναγιώτης Λιαργκόβας το μέγεθος της επιβράδυνσης στην Ευρώπη, η συνέχιση του μετασχηματισμού της οικονομίας και η ενίσχυση των μεταρρυθμίσεων θα κρίνουν το τι τελικά θα συμβεί στην ελληνική οικονομία το 2023 εξαρτάται από τρεις παράγοντες:

“Το ότι η επιβράδυνση των ευρωπαϊκών οικονομιών θα επιδεινώσει και τις προοπτικές της δικής μας είναι δεδομένο” αναφέρει το ΚΕΠΕ και σημειώνει:. “Η ζήτηση από το εξωτερικό θα μειωθεί και προφανώς αυτό θα επηρεάσει αρνητικά τις εξαγωγές μας. Αλλά και οι επενδύσεις θα επιβραδυνθούν λόγω της αύξησης των επιτοκίων. Όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος της ύφεσης στην Ευρώπη, τόσο ισχυρότερες θα είναι οι αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία μας και τόσο πιθανότερη η ενδεχόμενη ύφεση και στην Ελλάδα το 2023.”

Παράλληλα αναφέρεται ότι “η άνοδος των επιτοκίων του ευρώ, η οποία βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την πορεία του πληθωρισμού, θα είναι ο υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνος το 2023 για το ενδεχόμενο ροκάνισμα της ανάπτυξης από το 2,1% που είναι η επίσημη πρόβλεψη του προσχεδίου του Προϋπολογισμού για το 2023. Η ανησυχία προκύπτει από το γεγονός ότι το περιθώριο για αύξηση των επιτοκίων είναι μεγάλο, καθώς ακόμα και μετά τις δύο αυξήσεις επιτοκίων (0,50% τον Ιούλιο και 0,75% τον Σεπτέμβριο) τα πραγματικά επιτόκια του ευρώ είναι αρνητικά, άρα η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ παραμένει επεκτατική.”

Πιο συγκεκριμένα, τονίζεται ότι “η ονομαστική αύξηση των επιτοκίων του ευρώ κατά 1,25% αντιστοιχεί σε πραγματικά επιτόκια -8,75% αν αφαιρεθεί ο πληθωρισμός, που έφτασε το 10,1% τον Σεπτέμβριο στην Ευρωζώνη. Συναφώς, αναμένονται σημαντικές αυξήσεις των επιτοκίων. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα πλήξει πρωταρχικά χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, οι οποίες θα δουν τις οικονομίες τους να επιβραδύνουν τη μεγέθυνσή τους ή να περνούν σε ύφεση, καθώς λειτουργούσαν μέχρι τώρα με χαμηλά επιτόκια δανεισμού και οριακά θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η επιβράδυνση της Ευρώπης δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη την Ελλάδα, αφού η Ε.Ε. είναι ο βασικός εμπορικός εταίρος της, απορροφώντας περίπου το 75% των συνολικών εξαγωγών.

Στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού η επίδραση αποτυπώνεται με τη σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των εξαγωγών από το 9%, που αναμένεται φέτος, στο 1,8% το 2023. Είναι σαφές ότι η αύξηση του 1,8% μπορεί να γίνει μηδενική ή να μετατραπεί σε μείωση ανάλογα με την ύφεση στην υπόλοιπη Ευρώπη, η οποία θα οφείλεται στην άνοδο των επιτοκίων. Αρνητική επίδραση από την ύφεση στην Ευρώπη θα έχει και ο τουρισμός, αφού μεγάλος αριθμός επισκεπτών προέρχεται από τη Γερμανία, την Αγγλία, τη Γαλλία και την Ιταλία.”

To IOBE

Επιπλέον, μετά τα στοιχεία της S&P Global που έδειξαν επιδείνωση του τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα τον Οκτώβριο και ο ΙΟΒΕ ανακοίνωσε ισχυρή επιδείνωση του οικονομικού κλίματος τον ίδιο μήνα (Οκτώβριο)

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος που εκπονεί το ΙΟΒΕ επιδεινώθηκε ισχυρά τον Οκτώβριο καθώς διαμορφώθηκε στις 98,3 μονάδες, σε σύγκριση με 104,9 τον Σεπτέμβριο και στη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 20 μηνών.

Η πτώση αυτή, συγκλίνει με τις αντίστοιχες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς ανάλογες πτωτικές τάσεις επικρατούν στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες. Η επίδοση αυτή είναι αποτέλεσμα της επιδείνωσης των προσδοκιών κυρίως στις Υπηρεσίες και δευτερευόντως στη Βιομηχανία, την υποχώρηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης αλλά και επιδείνωση του ελληνικού μεταποιητικού τομέα.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις