Οργώνει τις ελληνικές θάλασσες το Rainbow Warrior 3: Γεμάτη μικροπλαστικά η επιφάνεια

Ο ήλιος της δεύτερης ημέρας του ταξιδιού, βρήκε το πλήρωμα του Rainbow Warrior 3, του πλοίου της Greenpeace, πάνω στο κατάστρωμα, να ρυθμίζει τη φορά των πανιών. Η κίνηση του καραβιού γίνεται κυρίως με αυτά και λιγότερο με τις μηχανές. Γι’ αυτό άλλωστε το ταξίδι από τη Ζάκυνθο στο Ηράκλειο διαρκεί 44 ώρες.

Όλοι στο καράβι έχουν ξυπνήσει, καθώς ο «πολεμιστής» της Greenpeace, με τους φρουρούς του -τα δελφίνια που εμφανίζονται δεξιά και αριστερά του πλοίου κατά τη διάρκεια της διαδρομής- φτάνει στο πρώτο από τα τέσσερα σημεία που έχουν «σημαδευτεί» στον χάρτη για τη συλλογή νερού και μικροπλαστικών σωματιδίων.

Η Χριστίνα Ζέρη, χημικός – ωκεανογράφος του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), μαζί με τον Αλόνσο, μέλος του πληρώματος του Rainbow Warrior 3, πλένουν και προετοιμάζουν το ειδικό δίχτυ «Manta», με το οποίο πραγματοποιείται η έρευνα στα επιφανειακά νερά. Διαδικασία απαραίτητη ώστε να αφαιρεθεί οποιοδήποτε ξένο σώμα που μπορεί να βρίσκεται πάνω του και μπορεί να αλλοιώσει τα αποτελέσματα της έρευνας. Το «Manta» είναι μια κατασκευή από αλουμίνιο με δύο ξύλινα πτερύγια, που επιπλέει και τραβάει το δίχτυ στο οποίο γίνεται η συλλογή του νερού και των σωματιδίων.

Όταν πια το πλοίο βρίσκεται ακριβώς στις προκαθορισμένες συντεταγμένες, ο καπετάνιος, δίνει εντολή ώστε η μάτσα, το μέρος του καταρτιού από το οποίο έχει κρεμαστεί το δίχτυ, να γυρίσει προς την θάλασσα και να το αφήσει να επιπλέει στην επιφάνειά της.

Εκεί, θα παραμείνει για 15 λεπτά ακριβώς, συλλέγοντας οποιοδήποτε σωματίδιο βρίσκεται στο νερό, ενώ η ταχύτητα του πλοίου για αυτό το χρονικό διάστημα θα είναι 2 κόμβοι. Το ροόμετρο που βρίσκεται στην είσοδο του διχτυού καταγράφει τη ροή του νερού που περνάει από το δίχτυ, ώστε να γίνεται στατιστική εκτίμηση των μικροπλαστικών που υπάρχει ανά μονάδα όγκου του νερού.

Αφού περάσει το προβλεπόμενο χρονικό διάστημα, το «Manta» ανασύρεται από τη θάλασσα και επιστρέφει στο πλοίο, για να πλυθεί ξανά με θαλασσινό νερό από τη βρύση του Rainbow Warrior 3. Με αυτόν τον τρόπο, όλο το δείγμα θα πέσει στο πίσω μέρος του διχτυού και θα μεταφερθεί στο δοχείο συλλογής.

Η συλλογή του δείγματος επιβεβαιώνει με μια πρώτη ματιά πως η επιφάνεια της θάλασσας είναι γεμάτη με μικροπλαστικά. «Βλέπετε ήδη πόσο το πλαστικό μπορεί να επέμβει στο οικοσύστημα» μας λέει η κ. Ζέρη, δείχνοντας το δείγμα. Αρκετές ακανόνιστου σχήματος ίνες και πλαστικά φιλμ, αναμεμειγμένα με προνύμφες ψαριών και μικροοργανισμούς της θάλασσας βρίσκονται στο δίχτυ που ανασύρθηκε από το νερό. Το μικροπλαστικό που υπάρχει στη θάλασσα, μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να μην είναι ορατό επάνω στο νερό, αλλά όσο κι αν φαίνεται ακίνδυνο, είναι μάλλον περισσότερο επικίνδυνο. Επάνω στο πλαστικό επικάθονται μικροοργανισμοί της θάλασσας με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται το θαλάσσιο οικοσύστημα, ενώ όσο μικρότερο είναι το μέγεθος πλαστικού, τόσο πιο εύκολα καταλήγει στο στομάχι των ψαριών, καταλήγοντας κατ’ επέκταση στο τραπέζι μας.

Το δείγμα πλέον, αφού περάσει από κόσκινο, συλλέγεται στο δοχείο και στη συνέχεια μεταφέρεται στο ψυγείο του πλοίου, για να διατηρηθεί αναλλοίωτο, μέχρι την επιστροφή στην Αθήνα, όπου θα αναλυθεί στα εργαστήρια.

Η ίδια διαδικασία, επαναλαμβάνεται σε 5 διαφορετικά σημεία του ταξιδιού και συγκεκριμένα κάτω από το πρώτο και το δεύτερο πόδι της Πελοποννήσου, ανάμεσα στα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα και βόρεια της Κρήτης.

«Ό,τι μπορείτε να φανταστείτε βρίσκουμε στη θάλασσα» λέει η κ. Ζέρη, του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ., μιλώντας στο News 24/7. Τα δείγματα των μέχρι τώρα ερευνών είναι τουλάχιστον ανησυχητικά, καθώς δείχνουν ότι ένα μικροπλαστικό σωματίδιο βρίσκεται στον χώρο που καταλαμβάνουν δύο άνθρωποι ενώ κολυμπούν. Δηλαδή, σε αριθμούς, βρίσκονται περίπου τετρακόσιες χιλιάδες μικροπλαστικά ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο επιφάνειας της θάλασσας. Η Ελλάδα αποτελεί μέρος του παγκόσμιου προβλήματος των πλαστικών, την ώρα που η Μεσόγειος είναι χαρακτηρισμένη ως περιοχή αυξημένης συγκέντρωσης.

«Το πλαστικό ξεκίνησε να χρησιμοποιείται τη δεκαετία του 50 και άρχισε να καταναλώνεται εκτενώς, λόγω του ότι είναι ελαφρύ, εύκαμπτο και φθηνό» εξηγεί η κ. Ζέρη. «Επειδή είναι φθηνό όμως, όσο περισσότερο το χρησιμοποιούμε, τόσο λιγότερη σημασία δίνουμε στην απόρριψή του. Δεν μας ενδιαφέρει. Θεωρούμε ότι δεν είναι πολύτιμο. Αυτό έχει οδηγήσει στο να πετάμε πλαστικά παντού, τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα» συνεχίζει, ενώ εντοπίζει το κυριότερο πρόβλημα στο γεγονός πως «Παρά το γεγονός ότι βλέπουμε παντού γύρω μας πεταμένο πλαστικό, δεν το αναγνωρίζουμε σαν πρόβλημα. Το θεωρούμε φυσιολογικό».

Στις κατά καιρούς έρευνες στη θάλασσα, οι ερευνητές του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. έχουν βρει μεγάλα κομμάτια πλαστικού όπως ολόκληροuς κάδους σκουπιδιών, εκτυπωτές, ή και οικιακές συσκευές και φυσικά μεγάλες ποσότητες μικροπλαστικών τα οποία προκύπτουν από τη φωτοδιάσπαση των μεγαλύτερων. Επιπλέον, μικροπλαστιά μπορούν να έρθουν πρωτογενώς στο περιβάλλον καθώς βρίσκουν χρήση σε προϊόντα καθημερινής φροντίδας, όπως οδοντόκρεμες, απολεπιστικά σαπούνια ή σαμπουάν. Αν και υπάρχει η τάση στη βιομηχανία των καλλυντικών να αντικατασταθούν με άλλα υλικά, βιοδιασπώμενα, γίνονται για την ώρα πολύ μικρά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Το Rainbow Warrior 3, ολοκληρώνοντας τις 5 δειγματοληψίες, άνοιξε ξανά τα πανιά του και έβαλε πλέον πλώρη για το Ηράκλειο της Κρήτης. Το πλήρωμα και οι επιβάτες ανέλαβαν να καθαρίσουν το πλοίο και να τοποθετήσουν ξανά στο κατάστρωμά του τα ξύλινα καρεκλάκια, προκειμένου τη Δευτέρα και την Τρίτη να υποδεχτούν τους κατοίκους του νησιού και τους τουρίστες. Στο πλαίσιο της καμπάνιας ενάντια στο πλαστικό μιας χρήσης, τη Δευτέρα στην Πλατεία Ελευθερίας του Ηρακλείου, θα δημιουργηθεί ένα μωσαϊκό φτιαγμένο από πλαστικά ποτήρια μιας χρήσης, στο οποίο θα απεικονίζονται τα δελφίνια της Κνωσσού.

Δείτε την εντυπωσιακή υποβρύχια λήψη, από την κάμερα του Κωνσταντίνου Σταθιά για τη Greenpeace.