Ενίσχυση αρμοδιοτήτων του Προέδρου και ανοιχτό το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος για το Σύνταγμα

Ευρύ διάλογο για τη συνταγματική αναθεώρηση, ο οποίος στο τέλος δεν αποκλείεται να καταλήξει και σε δημοψήφισμα (όχι όμως για συγκεκριμένες διατάξεις ώστε να μην τεθεί ζήτημα λόγω του άρθρου 110, αλλά για ευρύτερα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα που θα προκύψουν κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης), προανήγγειλε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.

Ο πρωθυπουργός άφησε  ανοιχτό το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος για την αναθεώρηση, εξηγώντας ότι οι πολίτες πρέπει να έχουν λόγο στη διαμόρφωση του νέου συντάγματος και υποστηρίζοντας ότι αυτό δεν έρχεται σε αντίθεση με τα όσα ορίζει το άρθρο 110 για τη διαδικασία της αναθεώρησης.

Η ομιλία του άλλωστε ήταν διανθισμένη με αναφορές κατά της τεχνοκρατικής λογικής και υπέρ της λαϊκής νομιμοποίησης, αλλά και με αναφορές στην ανάγκη περισσότερης Δημοκρατίας 42 χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση.

Ο διάλογος για τη συνταγματική αναθεώρηση θα ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2017 (οπότε και ενδέχεται να προσφύγει και στην ετυμηγορία των πολιτών, πριν ξεκινήσει τις εργασίες της η επιτροπή της Βουλής το καλοκαίρι) και σύμφωνα με τον πρωθυπουργό θα αποτελέσει την ολοκλήρωση της σύγκρουσης με το παλιό και τη μετάβαση σε μία νέα Μεταπολίτευση.

Ο κ.Τσίπρας πρότεινε επίσης όχι  μόνο την αλλαγή του τρόπου εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, με τη δυνατότητα ανάδειξης από το λαό, εφόσον οι δύο πρώτες ψηφοφορίες στη Βουλή αποβούν άκαρπες, αλλά και την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του.

Επιπλέον πρότεινε, τη δυνατότητα διενέργειας δημοψηφισμάτων κατόπιν συλλογής υπογραφών των πολιτών, όχι όμως για τα δημοσιονομικά ζητήματα, συνταγματική κατοχύρωση της απλής αναλογικής, θητεία για τους βουλευτές, πρωθυπουργό μόνο εκλεγμένο βουλευτή, εποικοδομητική ψήφο δυσπιστίας, κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών, κατοχύρωση του δημοσίου ελέγχου για νερό και ενέργεια, αλλά και συνταγματική προστασία των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως του μοναδικού μέσου για τον προσδιορισμό του μισθού- το τελευταίο εν όψει και της δεύτερης αξιολόγησης το φθινόπωρο.

Δείτε το πρώτο μέρος των δηλώσεων:

Συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής πρότεινε ο Α. Τσίπρας

Μετά και την άκαρπη προσπάθεια συγκρότησης του ΕΣΡ, αλλά και καθώς διακήρυξε την αντίθεση του στην αποθέωση των ανεξάρτητων αρχών από τους τεχνοκράτες, ο κ.Τσίπρας προανήγγειλε αλλαγές και όσον αφορά στη συγκρότηση τους, αλλά και φρένο στην επέκταση τους.

Πρότεινε επίσης ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους, κλείνοντας όμως το μάτι στην Εκκλησία καθώς έκανε λόγο για διατήρηση της αναγνώρισης της Ορθοδοξίας ως κρατούσας θρησκείας.

Ο διάλογος για τη συνταγματική αναθεώρηση, θα ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2017 και σύμφωνα με τον πρωθυπουργό θα αποτελέσει την ολοκλήρωση της σύγκρουσης με το παλιό και τη μετάβαση σε μία νέα Μεταπολίτευση.

Πιο αναλυτικά ο κ.Τσίπρας πρότεινε:

*Τη συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής

*Την εποικοδομητική ψήφος δυσπιστίας, την υποχρέωση δηλαδή η πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης, να συνοδεύεται και από πρόταση για νέο Πρωθυπουργό. Πράγμα που όποως είπε εξυπηρετεί το σκοπό της κυβερνητικής σταθερότητας

*Τη δυνατότητα εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από το κοινοβούλιο, μόνο αν εξασφαλίζεται η μέγιστη συναίνεση των δύο τρίτων της Βουλής στο πρόσωπό του σε δύο διαδοχικές ψηφοφορίες. Αν αποβούν άκαρπες, τότε η τρίτη ψηφοφορία θα ανήκει στο εκλογικό σώμα, που θα αποφασίζει την εκλογή του Προέδρου με καθολική ψηφοφορία που θα διεξάγεται ανάμεσα στους δύο πλειοψηφήσαντες υποψηφίους της τελευταίας ψηφοφορίας στο κοινοβούλιο.

Αύξηση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας

*Μια λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας, με στόχο όπως είπε “να ενισχύσουμε το ρυθμιστικό, σταθεροποιητικό και εγγυητικό του ρόλο αλλά και για να εμπλέξουμε όποτε είναι αναγκαίο, τον ίδιο το λαό στη διαδικασία της εκλογής του, χωρίς όμως να διακόπτεται η θητεία της κυβέρνησης και να διαλύεται η Βουλή.” Ο πρωθυπουργός εκτίμησε ότι η λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων μπορεί να ενισχύσει τον ρυθμιστικό ρόλο του Προέδρου χωρίς να αγγίζεται ο πυρήνας του Πολιτεύματος. Αναφέρθηκε μάλιστα σε συγκεκριμένες αρμοδιότητες που μπορεί να δοθούν στον ανώτατο πολιτειακό άρχοντα όπως για παράδειγμα: Το δικαίωμα του Προέδρου να απευθύνεται στη Βουλή για σπουδαίο λόγο, να συγκαλεί το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, αλλά και να παραπέμπει ψηφισμένο νόμο σε ειδικό γνωμοδοτικό όργανο, αποτελούμενο αποκλειστικά από δικαστες για να κρίνει επί της συνταγματικότητας του.

*Θεσμοθέτηση θητείας για τους Βουλευτές, έτσι ώστε κανένας Βουλευτής να μην μπορεί να εκλέγεται για πάνω από δύο συνεχόμενες κοινοβουλευτικές περιόδους ή για οκτώ συνεχόμενα έτη.

*Την υποχρέωση ο πρωθυπουργός, εκτός φυσικά των υπηρεσιακών, να ορίζεται αποκλειστικά αιρετός από το λαό, δηλαδή να μπορεί να είναι μόνο εν ενεργεία βουλευτής

Η διαβούλευση για το Σύνταγμα, που μπορεί να καταλήξει και σε δημοψήφισμα

Ο κ.Τσίπρας αναφερόμενος στη διαδικασία της διαβούλευσης για τη συνταγματική αναθεώρηση, επισήμανε ότι αυτή έχει ίσως και περισσότερη σημασία ακόμη και από το περιεχόμενο της.

“Ο συντηρητικός κόσμος, το παλιό πολιτικό σύστημα αλλά και η τεχνοκρατική ελίτ θέλει να περιορίσει την διαδικασία της αναθεώρησης στα στενά πλαίσια του Κοινοβουλίου”, υποστήριξε ο πρωθυπουργός. “Η συνταγματική αναθεώρηση μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το εργαστήριο για την διαμόρφωση της πολιτικής κρίσης των ίδιων των πολιτών που θα αντανακλάται στο περιεχόμενο των προτάσεων τους. Γιατί η σύνταξη της πολιτείας, η συγκρότηση της πολιτείας γίνεται από το λαό, για τον λαό και με τον λαό. Όχι ερήμην του”, πρόθεσε.

Ο συντηρητικός κόσμος, το παλιό πολιτικό σύστημα αλλά και η τεχνοκρατική ελίτ θέλει να περιορίσει την διαδικασία της αναθεώρησης στα στενά πλαίσια του Κοινοβουλίου

Στη συνέχεια εκτίμησε ότι “αυτή η επανάσταση δημοκρατίας, σε τίποτα δεν παραβιάζει, όπως κάποιοι ενδεχομένως θα σπεύσουν να πουν, το άρθρο 110 του Συντάγματος που ορίζει συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις για την αναθεωρητική διαδικασία. Αντίθετα, η αντίληψη αυτή κινούμενη απολύτως μέσα στο πνεύμα των συνταγματικών επιταγών, διευρύνει και εξασφαλίζει την λαϊκή νομιμοποίηση της”, τονίζοντας ότι: “Θέλουμε μια διαδικασία που θα εμπλέκει, θα οργανώνει, θα κινητοποιεί τους πολίτες. Μια διαδικασία ενεργού συμμετοχής των πολιτών και όχι μια διαδικασία περιορισμένη, στους τέσσερις τοίχους της Ολομέλειας της Βουλής.”

Δείτε το δεύτερο μέρος της ομιλίας του πρωθυπουργού:

Περιέγραψε τα επόμενα βήματα της διαδικασίας διαβούλευσης για την αναθεώρηση του Συντάγματος τα οποία είναι:

Το Σεπτέμβριο θα ανακοινωθεί η σύνθεση μιας οργανωτικής επιτροπής που θα αναλάβει την διεξαγωγή μιας πλατιάς, ανοιχτής διαδικασίας διαλόγου σε πανεθνική κλίμακα.

Σε πρώτη φάση: συζητήσεις για την αναθεώρηση σε όλους τους δήμους της χώρας με τη συμμετοχή επιστημονικών και κοινωνικών φορέων, κινήσεων πολιτών και συλλογικοτήτων αλλά και μεμονωμένων πολιτών. Και σε αυτή την προσπάθεια προσβλέπουμε στην βοήθεια και τη στήριξη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Σε δεύτερη φάση: τα συμπεράσματα από την δημόσια αυτή να συγκεντρωθούν με την διοργάνωση 13 συνελεύσεων σε κάθε περιφέρεια της χώρας.

Δημιουργία ειδικής ιστοσελίδας όπου όλοι οι πολίτες θα έχουν την δυνατότητα να καταθέσουν τις προτάσεις τους, τις συμφωνίες και τις αντιρρήσεις τους.

Μετά το τέλος της μεγάλης αυτής διαβούλευσης, την Άνοιξη του 2017, η Οργανωτική Επιτροπή θα συγκεντρώσει τα αποτελέσματα του διαλόγου και θα παραδώσει την έκθεσή της σε όλα τα πολιτικά κόμματα, που από κει και πέρα θα πάρουν την σκυτάλη για να εκκινήσει η κοινοβουλευτική διαδικασία, όπως ακριβώς ορίζεται από το άρθρο 110 του Συντάγματος και τον κανονισμό της Βουλής.

Κάλεσε όμως με νόημα άπαντες “να μη φοβηθούμε τα διλήμματα, να αφουγκραστούμε τις απαντήσεις των πολιτών”. Και κλείνοντας τόνισε ότι το Σύνταγμα δεν μπορεί να είναι υπόθεση μόνο των πολιτικών, αλλά και των πολιτών, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης να κληθούν να αποφασίσουν οι πολίτες, αλλά όχι για ειδικότερες διατάξεις ώστε να μην υπάρξει συνταγματικό ζήτημα.

Δημοψηφίσματα από το λαό – αλλά όχι για τα δημοσιονομικά

Ο δεύτερος άξονας των προτάσεων Τσίπρα για τη συνταγματική αναθεώρηση αφορά στην ενίσχυση των θεσμών της άμεσης δημοκρατίας. Συγκεκριμένα πρότεινε:

* Υποχρέωση κύρωσης με δημοψήφισμα, οποιασδήποτε συνθήκης μεταβιβάζει κυριαρχικές αρμοδιότητες του Κράτους.

*Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω των 500.000 υπογραφών για εθνικά θέματα.

*Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω του 1 εκατομμυρίου υπογραφών, για ψηφισμένο νόμο, με εξαίρεση νόμους που αφορούν τα δημοσιονομικά.

*Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω του 1 εκατομμυρίου υπογραφών για  νομοθετική πρωτοβουλία από τους ίδιους τους πολίτες.

Αντί συνταγματικού δικαστηρίου, ο πρωθυπουργός πρότεινε τη θεσμοθέτηση ενός ειδικού γνωμοδοτικού οργάνου, αποτελούμενου αποκλειστικά από δικαστές των Ανώτατων Δικαστηρίων που σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μετά από πρόταση του ΠτΔ ή της Κυβέρνησης ή 120 Βουλευτών θα γνωμοδοτεί επί ψηφισμένου νομοσχεδίου εντός συντομότατης μάλιστα προθεσμίας.

Κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών

Πρότεινε επίσης κατάργηση βουλευτικής ασυλίας, ίδια ποινική αντιμετώπηση με τους πολίτες, δυνατότητα εξαίρεσης μόνο με για σχετικές με την άσκηση των καθηκόντων κατηγορίες, προαναγγέλοντας ότι: “Θα τροποποιηθεί ριζικά η κατάπτυστη διάταξη που ρυθμίζει τα περί της ευθύνης των Υπουργών.” Άφησε μάλιστα αιχμές κατά του Ευάγγελου Βενιζέλου που ήταν ο συντάκτης του εν λόγω άρθρου στην αναθεώρηση του 2001, λέγοντας ότι ακόμη και αυτοί που έφτιαξαν αυτή τη διάταξη αναγνωρίζουν σήμερα το λάθος τους, αν ήταν λάθος.

Θέλουμε μια διαδικασία που θα εμπλέκει, θα οργανώνει, θα κινητοποιεί τους πολίτες. Μια διαδικασία ενεργού συμμετοχής των πολιτών και όχι μια διαδικασία περιορισμένη, στους τέσσερις τοίχους της Ολομέλειας της Βουλής.

Ο κ. Τσίπρας αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην αποτυχία συγκρότησης ΕΣΡ για να προτείνει τη συγκρότηση ανεξάρτητων αρχών με μικρότερες πλειοψηφίες σε περίπτωση που τα 4/5 δεν συγκεντρωθούν σε συγκεκριμένη προθεσμία.

Όσον αφορά στις σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας, ο πρωθυπουργός παραδέχθηκε: “Γνωρίζουμε όλοι καλά ότι πρόκειται για εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα” και πρότεινε ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του Κράτους με διατήρηση όμως για ιστορικούς και πρακτικούς λόγους της αναγνώρισης της Ορθοδοξίας ως κρατούσας θρησκείας.

Πρότεινε επίσης υποχρεωτικό πολιτικό όρκο των δημόσιων λειτουργών.

Τελευταίος και ιδιαίτερα ενδιαφέρον άξονας της πρότασης Τσίπρα για τη συνταγματική αναθεώρηση ήταν αυτός που αφορά στα κοινωνικά δικαιώματα.

Ο πρωθυπουργός πρότεινε σχετικά:

*Ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου των αγαθών του νερού και της ηλεκτρικής ενέργειας.

*Σαφή και αποτελεσματική κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως του μοναδικού μέσου για τον προσδιορισμό του μισθού.

*Συνταγματική κατοχύρωση της υποχρεωτικότητας της διαιτησίας.