Η επέλαση των emoji: Πες το με ένα εικονίδιο (ή και παραπάνω)

Όλοι όσοι λίγο έως πολύ ασχολείστε με τα κοινωνικά δίκτυα- και όχι μόνο- δε γίνεται να μη γνωρίζετε αυτά τα κίτρινα εικονίδια-φατσούλες τις οποίες χρησιμοποιούμε κατά κόρον στο chat. Πρόκειται για τα λεγόμενα emoji, που στα ιαπωνικά σημαίνει “χαρακτήρας συναισθήματος”.

Τα εν λόγω εικονίδια που κατακλύζουν τις εφαρμογές chat όπως το WhatsApp, αλλά και τα κοινωνικά δίκτυα, δεν λείπουν από τα παραδοσιακά μηνύματα SMS στα κινητά μας τηλέφωνα, αφού από εκεί πρωτοεμφανίστηκαν άλλωστε. Τα emoji μπήκαν στη ζωή μας το 2011 όταν η Apple παρείχε ένα σχετικό ενσωματωμένο πληκτρολόγιο στο λειτουργικό της, το iOS 5 για τα iPhone, αν και το πρώτο emoji δημιουργήθηκε από τον Shigetaka Kurita το 1998 -1999.

Μάλιστα, υπολογίζεται ότι είκοσι εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν πλέον τα εν λόγω emoticons, προκειμένου να συμπυκνώσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους.

Εκ πρώτης όψεως, είναι εύκολο να απαξιώσει κανείς τα emoji, τα οποία αρχικά μπορεί να φαντάζουν γελοία. Αυτά τα κίτρινα ανθρωπάκια- και όχι μόνο- τείνουν ωστόσο να αντικαταστήσουν σιγά σιγά την διαδικτυακή γραφή. Όπως φαίνεται όλο και περισσότεροι χρήστες προτιμούν να εκφραστούν πληκτρολογώντας ψηφιακά σύμβολα και όχι πλήρεις προτάσεις. Μια εκ των οποίων, ω ναι, είμαι και εγώ, το ομολογώ. Μπορεί να μου έχει στείλει η κολλητή μου ένα κατεβατό στο Facebook και εγώ να αρκεστώ στο να στείλω μια αγκαλιά για συμπαράσταση. Όχι δεν είναι πως βαριέμαι, απλά πολλές φορές θεωρώ πως δε χρειάζονται πολλά λόγια, ένα ή δύο εικονίδια μπορούν να εκφράσουν το τι θέλω να πω ή αισθάνομαι. Γενικά, πάντα υποστήριζα ένθερμα ότι το “λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν”, ακόμα και στο διαδίκτυο.

Μάλιστα, για να δει κανείς το πόσο έχουν αρχίσει τα emoji να κυριεύουν τον ψηφιακό μας λόγο, πλέον στα smartphones διατίθενται ως μια προαιρετική γραπτή γλώσσα, ακριβώς όπως κάθε παγκόσμια γλώσσα! Μπορεί δηλαδή κανείς να επιλέξει τα emoji, όπως θα επέλεγε πχ. τα Ιταλικά. Μάλιστα, υπάρχει μέχρι και ανάλογο πληκτρολόγιο, ονόματι Emojimo, το οποίο μετατρέπει άμεσα μια πρόταση σε ψηφιακά σύμβολα!

Προς το παρόν το ενσωματωμένο πληκτρολόγιο emoji για τα iPhone έχουν όριο τα 722 σύμβολα, ενώ αναμένονται μέχρι το καλοκαίρι να εισαχθούν άλλα 250, όπως έχει ανακοινώσει η Unicode, η οποία θέτει τα διεθνή πρότυπα για το κείμενο και τους χαρακτήρες σε όλες τις πλατφόρμες λογισμικού.

Παράλληλα, σύντομα ο χρήστης θα μπορεί να επιλέξει το χρώμα της επιδερμίδας στα emoji για να μην υπάρχει καμία φυλετική διάκριση! Η Unicode ελπίζει να δημιουργήσει μια παλέτα τόνων του δέρματος που θα επιτρέπουν στους χρήστες να επιλέξουν μεταξύ πέντε διαφορετικών αποχρώσεων του δέρματος για τα emoji τους -εκτός από το πρότυπο κίτρινο που υπάρχει τώρα. Οι αποχρώσεις είναι επιλεγμένες με βάση την κλίμακα Fitzpatrick, ένα αναγνωρισμένο σύστημα ταξινόμησης για τα ανθρώπινα χρώματα του δέρματος που χρησιμοποιούνται στη δερματολογία. 

Κάτι τέτοιο είναι ένα σημαντικό νέο για τους απανταχού λάτρεις των emoji αλλά σύντομα και για όλους εμάς ως φαίνεται αφού, σύμφωνα με έρευνα της Pew το 2010, οι έφηβοι ανά τον κόσμο επικοινωνούν κατά βάση με μηνύματα, ενώ η face to face επικοινωνία έρχεται τρίτη. Οι περισσότεροι άνθρωποι, τείνουν να επικοινωνούν πίσω από οθόνες, είτε είναι οθόνες κινητών είτε υπολογιστή.

Τα emoji δε θα μπορούσαν να μην “εισβάλλουν” και στο Twitter, όπου περί 470 εκατ. χαρούμενες φατσούλες που γελάνε μέχρι δακρύων δίνουν και παίρνουν αυτή τη στιγμή στο εν λόγο κοινωνικό δίκτυο, οι οποίες είναι πρώτες και συναγωνίζονται τις καρδούλες.  Οι ερωτευμένοι φαίνεται πως πια δεν τα λένε με ένα φιλί αλλά με μια ψηφιακή κόκκινη καρδούλα, ενώ μέχρι και οι τζιχαντιστές απευθύνουν κάλεσμα σε φίλους μέσω των emoji! Μάλιστα, χρήστες έχουν “μεταφράσει” στη γλώσσα των emoji το “Drunk in Love” της Beyonce, ενώ κάποιος έδωσε τη δική του εκδοχή στο Moby Dick, μετατρέποντάς το σε… Emoji Dick.

Σαν μανιτάρια εμφανίζονται επίσης και αντίστοιχα κοινωνικά δίκτυα αποκλειστικά και μόνο με emoji.  Προς το παρόν υπάρχουν τρία:  το Emojicate, το Emoji.li, και κάποιο ονόματι  Steven. Υπάρχει βέβαια και η ιστοσελίδα  Emojinalysis η οποία βρίσκει το πιο πρόσφατο emoji που χρησιμοποίησες για να αναλύσει την συναισθηματική σου κατάσταση. Η φρενίτιδα των emoji δε σταματά εδώ καθώς έχουν αρχίσει και τα “χτυπάνε” μέχρι και τατουάζ! Ο λόγος για τον ράπερ Ντρέικ ο οποίος έκανε τατουάζ δύο χέρια ενωμένα που όπως διευκρίνισε είναι δύο χέρια που προσεύχονται και δεν κάνουν “κόλλα το”, όπως πίστευαν αρκετοί.

Kαι αυτή η “ελαστικότητα” της ερμηνείας τους είναι που τα καθιστούν σατανικά προτιμητέα. Είναι αναγνωρίσιμα ψηφιακά σύμβολα τα οποία δεν γνωρίζουν γλωσσικά εμπόδια και το γεγονός ότι έχουν και κρυφά νοήματα τα κάνουν περιζήτητα.

Ας πάρουμε για παράδειγμα, το εικονίδιο της μελιτζάνας που ναι μεν μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε με τη κυριολεκτική του σημασία, ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως φαλλικό σύμβολο.  Βάζοντας δίπλα και το εικονίδιο ενός ροδάκινου το περιεχόμενο της συζήτησης γίνεται αμέσως άκρως ακατάλληλο.

Όπως είπε και η Jenna Wortham των New York Times που έχει ασχοληθεί με το φαινόμενο των emoji, έχουν γίνει μια ολοένα εξελισσόμενη κρυπτογραφική γλώσσα, το νόημα της οποίας αλλάζει ανάλογα σε ποιον απευθυνόμαστε. Στην ουσία πρόκειται δηλαδή για ένα “μυστικό” κώδικα συμβόλων που ο καθένας τον καταλαβαίνει διαισθητικά ανάλογα με τον εκάστοτε συνομιλητή.

Δεν μπορεί δηλαδή να μην υπάρχει ένα εικονίδιο που να χρησιμοποιείται με διαφορετική έννοια από ό,τι η αρχική- κυριολεκτική του. Για παράδειγμα, όποτε στέλνω στη κολλητή μου στο Facebook  το εικονίδιο με τα δυο ανθρωπάκια που αγκαλιάζονται και το ένα σφίγγει το άλλο, δεν εννοώ –πάντα- την αγκαλιά αλλά πως θέλω να φορέσει εκείνη την απαλή ζακέτα που πήρε πρόσφατα και μου αρέσει. Κάνω πλάκα δηλαδή με το γεγονός ότι είναι τόσο απαλή η ζακέτα που θέλω να την αγγίζω συνέχεια (Ορίστε τώρα γνωρίζετε ένα μυστικό μου κώδικα επικοινωνίας).

Σύμφωνα με τον Tyler Schnoebelen, γλωσσολόγο στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, “έχουμε μάθει να μιλάμε, να γράφουμε, αλλά τώρα αρχίζουμε να μαθαίνουμε να γράφουμε στην ταχύτητα της ομιλίας, να στέλνουμε δηλαδή μηνύματα σε μεγάλο εύρος”.

“Τα emoji  προσφέρουν μία δική τους εκφραστική δυνατότητα, που μπορεί να δίνουν μία ιδιαίτερη νότα ή και να ανατρέπουν το συνολικό νόημα της επικοινωνίας”, τονίζει στην Deutsche Welle η ψυχολόγος Τίνα Γκάνστερ.

«Για παράδειγμα αν γράψεις “στο πάρτι μην ξεχάσεις να καλέσεις και τη μαμά σου” και βάλεις δίπλα μία ειρωνική γκριμάτσα, αυτό δίνει μία εντελώς διαφορετική απόχρωση στο μήνυμα που στέλνεις». Από αυτήν την άποψη, τα emoticons μας διευκολύνουν να δημιουργήσουμε συναισθηματικούς δεσμούς μέσω SMS ή chat, όπως ακριβώς θα κάναμε, με διαφορετικά μέσα, στην απευθείας συνομιλία, τονίζει η Γερμανίδα ψυχολόγος.

Σύμφωνα με τον Tyler Schnoebelen, τα emoji μαλακώνουν τη κουβέντα. Όπως υποστηρίζει ο εν λόγω γλωσσολόγος, ο κόσμος τα χρησιμοποιεί γιατί νιώθει πως προσδίδουν έναν πιο ελαφρύ-χαλαρό τόνο στη συζήτηση με τον άλλο. Στην ουσία δεν υπάρχουν αρνητικά  ή βίαια emoji. Ακόμα και η θυμωμένη φάτσα είναι γελοία, έχει μια δόση πλάκας, όσο και το χέρι με υψωμένο το μεσαίο δάχτυλο.  Σίγουρα υπάρχει και το εικονίδιο του πιστολιού αλλά φανταστείτε να το στείλετε μαζί με μια θυμωμένη φάτσα; Δεν νομίζω να το έπαιρνε κανείς στα σοβαρά. Αν με κάποιο τρόπο θέλετε να μαλακώσετε μια απειλή, τότε τα emoji είναι ό,τι πρέπει, υποστηρίζουν με χιούμορ οι ειδικοί.

Γενικά, μέσω των emoji θέλουμε να δείξουμε στον συνομιλητή μας, που κοιτάει μια ψυχρή οθόνη, το πώς νιώθουμε. Είμαστε χαρούμενοι; Κάνουμε πλάκα; Είμαστε μπερδεμένοι, αγχωμένοι; Μας λείπει; Και παρά το γεγονός ότι το πιο δημοφιλές emoji  είναι η χαμογελαστή κίτρινη φατσούλα, μέσω των emoji δεν θέλουμε προφανώς να δείξουμε μόνο τη χαρά μας αλλά και άλλα συναισθήματα που μας πλημμυρίζουν.

Έχουμε βρει ένα νέο τρόπο να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας, χρησιμοποιούμε ένα νέο λεξιλόγιο για να πούμε “γελάω”, “χαίρομαι”, “μπράβο”. Αυτός ο νέος τρόπος δεν θα αντικαταστήσει τον παλιό, αλλά μπορεί να μας βοηθήσει να τον εξελίξουμε. Αντί να “διαβάζουμε” το πρόσωπο του άλλου, εφόσον είναι μακριά μας, αποκρυπτογραφούμε αυτά τα ψηφιακά εικονίδια. Είναι απλά, είναι αστεία, αλλά προς το παρόν μας βολεύουν. Στέλνουμε φιλιά, χαμογελάμε με φατσούλες που έχουν καρδιές στα μάτια, κλαίμε από τα γέλια, λέμε σ’ αγαπώ με διάφορα εικονίδια και δημιουργούμε τους δικούς μας προσωπικούς κώδικες επικοινωνίας.

Τώρα το κατά πόσο εμπλουτίζουν ουσιαστικά την καθημερινή μας επικοινωνία ή την αποψιλώνουν θα το δείξει ο καιρός.

(Με πληροφορίες από: New York Times)