Βρετανία: Τι σημαίνει η απόφαση για τις τρανς γυναίκες – Οι αντιδράσεις και τα κενά

Η σημερινή απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με την οποία οι τρανς γυναίκες δεν αναγνωρίζονται νομικά ως γυναίκες, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα και ακτιβιστές, καθώς και από οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Διεθνής Αμνηστία ενώ ταυτόχρονα, προκύπτουν σημαντικά ερωτήματα για τις πρακτικές συνέπειες της απόφασης και τον αντίκτυπό της στην καθημερινότητα των τρανς ατόμων.

Υπενθυμίζεται ότι όπως δήλωσε ο αντιπρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου, Πάτρικ Χοτζ, “η ομόφωνη απόφαση του δικαστηρίου αυτού είναι ότι οι όροι ‘γυναίκα’ και ‘φύλο’ στον νόμο περί Ισότητας (Equality Act) του 2010 αναφέρονται σε μία βιολογική γυναίκα και σε ένα βιολογικό φύλο”.

Η απόφαση αφορά το αν μία τρανς γυναίκα που διαθέτει Πιστοποιητικό Αναγνώρισης Γένους (GRC) προστατεύεται από διακρίσεις λόγω φύλου, στο πλαίσιο του νόμου περί Ισότητας (Equality Act).

Συγκεκριμένα, η δικαστική απόφαση επικεντρώνεται στο εάν η νομική αναγνώριση ενός τρανς ατόμου με GRC ως γυναίκα τοποθετεί αυτή τη γυναίκα υπό την προστασία του νόμου που διασφαλίζει τις γυναίκες από διακρίσεις σε χώρους όπως τουαλέτες, δοκιμαστήρια, αποδυτήρια ή/και καταφύγια κακοποιημένων γυναικών.

Ορισμένοι, όπως η κυβέρνηση της Σκωτίας, υποστηρίζουν ότι μια τρανς γυναίκα με GRC πρέπει να απολαμβάνει την ίδια νομική προστασία με μια “βιολογική” γυναίκα, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι το φύλο, σύμφωνα με τον Νόμο για την Ισότητα, πρέπει να βασίζεται μόνο στο βιολογικό φύλο.

Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου υιοθέτησε τη δεύτερη άποψη.

6 σημεία της δικαστικής απόφασης:

Η 88σελιδη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου κατέληξε στα εξής:

1. Ένα άτομο με Πιστοποιητικό Αναγνώρισης Φύλου (GRC) στο γυναικείο φύλο «δεν εντάσσεται στον ορισμό της ‘γυναίκας’ σύμφωνα με τον Νόμο για την Ισότητα του 2010. Η καθοδήγηση των Σκοτσέζων υπουργών είναι λανθασμένη».
2. Η αλλαγή φύλου και το βιολογικό φύλο θεωρούνται “δύο διαφορετικοί λόγοι για διάκριση και ανισότητα”. Δηλαδή, ο επαναπροσδιορισμός του φύλου και το βιολογικό φύλο αντιμετωπίζονται ως δύο ξεχωριστές κατηγορίες, και αυτό σημαίνει ότι ο νόμος δεν συνδέει τις διακρίσεις με βάση την αλλαγή φύλου και τις διακρίσεις με βάση το βιολογικό φύλο με τον ίδιο τρόπο.
3. Ο ορισμός του φύλου στον Νόμο για την Ισότητα ξεκαθαρίζει ότι η έννοια του φύλου είναι δυαδική: «ένα άτομο είναι είτε γυναίκα είτε άντρας».
4. Η ερμηνεία του «φύλου» ως πιστοποιημένο φύλο «θα παρέκκλινε από τους ορισμούς των ‘άντρα’ και ‘γυναίκας’, προκαλώντας ασυμβατότητα με την προστατευόμενη χαρακτηριστική του φύλου».
5. Η βιολογική ερμηνεία του φύλου στον Νόμο θεωρείται η «μόνη σωστή» και δεν προκαλεί μειονεκτήματα για τα τρανς άτομα, είτε έχουν πιστοποιητικό αναγνώρισης φύλου είτε όχι.
6. Η απόφαση δεν αποσκοπεί στην αποτροπή του διορισμού τρανς ατόμων σε δημόσια συμβούλια, ούτε στη μείωση της σημασίας της αντιμετώπισης της υποεκπροσώπησης τους σε αυτά τα συμβούλια.

Ερωτηματικά για την πρακτική εφαρμογή της απόφασης

Όπως σημειώνει το BBC, η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου επιχείρησε να διασαφηνίσει ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα νομικά και κοινωνικά ίσως ζητήματα, ωστόσο δεν έχει ακόμα κάνει ξεκάθαρο πως θα επηρεάσει η νέα διάταξη την καθημερινή ζωή των τρανς ατόμων.

Στον Νόμο για την Ισότητα, υπάρχουν ήδη οδηγίες, που επιτρέπουν την ύπαρξη χώρων μόνο για γυναίκες, όπως τουαλέτες, χώροι αλλαγής ρούχων, θάλαμοι νοσοκομείων «για λόγους ιδιωτικότητας, ευπρέπειας, για την αποφυγή τραύματος και για την εξασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας». Τώρα τι θα αλλάξει παραμένει άγνωστο.

Ωστόσο, ο επικεφαλής της οργάνωσης “Scottish Trans”, Vic Valentine, δήλωσε πως “η απόφαση αυτή φαίνεται να υπονοεί ότι θα υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα τρανς άτομα μπορεί να εξαιρούνται τόσο από τους χώρους των ανδρών όσο και από αυτούς των γυναικών, καθώς και από τις υπηρεσίες”.

“Είναι δύσκολο να καταλάβουμε πού θα πρέπει να πηγαίνουμε, ή πώς αυτή η απόφαση συμβαδίζει με μια κοινωνία που είναι δίκαιη και ίση για όλους”, πρόσθεσε.

Από την πλευρά τους οι δικαστές υπογράμμισαν ότι τα τρανς άτομα προστατεύονται ήδη από τον Νόμο για την Ισότητα ενώ εκείνοι που διαθέτουν Πιστοποιητικά Αναγνώρισης Φύλου απολαμβάνουν επιπλέον νομική προστασία. Όμως, όπως είναι λογικό, δεν έχουν καταφέρει να απαντήσουν στα εύλογα ερωτήματα που προκύπτουν και αφορούν τη διαβίωση των τρανς ατόμων.

Νομικοί και ειδικοί σε θέματα δημόσιας πολιτικής αναμένεται να επανέλθουν στο ζήτημα εντός των επόμενων ημερών.

“Τεράστιο πλήγμα” η απόφαση

Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, με την Διεθνής Αμνηστία να προειδοποιεί ότι ενδέχεται να αποτελέσει το πρώτο βήμα για την υπονόμευση άλλων δικαιωμάτων των τρανς ατόμων, αν ανατραπεί το νομικό τους φύλο. “Αν αυτό συμβεί, τα τρανς άτομα κινδυνεύουν να χάσουν τα δικαιώματά τους για ίση αμοιβή και προστασία από διακρίσεις λόγω φύλου” επεσήμανε σε ανακοίνωση, πριν την δημοσίευση της απόφασης.

Αν και η απόφαση δεν τροποποιεί άμεσα τον νόμο, επηρεάζει το κοινωνικό κλίμα γύρω από τα δικαιώματα των τρανς ατόμων, όπως αναφέρει, δημιουργώντας ενδεχομένως ένα εχθρικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα πολλά τρανς άτομα να αυτο-εξαιρούνται ήδη από δημόσιους χώρους.

Οι υποστηρικτές των τρανς δικαιωμάτων, όπως ήταν αναμενόμενο, καταδίκασαν τη δικαστική απόφαση. Η οργάνωση Scottish Trans δήλωσε ότι είναι «σοκαρισμένη και απογοητευμένη», εκτιμώντας ότι η απόφαση θα υπονομεύσει τις νομικές προστασίες που παρέχονται στα τρανς άτομα μέσω του Νόμου για την Αναγνώριση Φύλου του 2004.

Η Μάγκι Τσάπμαν, μέλος του Κόμματος των Πρασίνων στο Σκοτσέζικο Κοινοβούλιο, χαρακτήρισε την απόφαση «βαθιά ανησυχητική» για τα ανθρώπινα δικαιώματα, προσθέτοντας ότι αποτελεί «ένα τεράστιο πλήγμα για μερικούς από τους πιο περιθωριοποιημένους ανθρώπους στην κοινωνία μας».

Αντίθετα, η Βρετανική κυβέρνηση καλωσόρισε την απόφαση, δηλώνοντας ότι θα προσφέρει σαφήνεια και αυτοπεποίθηση για τις γυναίκες και ότι οι χώροι μόνο για γυναίκες θα παραμείνουν προστατευμένοι από το νόμο.

Η κυβέρνηση της Σκωτίας, αν και αποδέχτηκε την απόφαση, ανακοίνωσε ότι θα εξετάσει τις συνέπειες αυτής της απόφασης, με τον Υπουργό Τζον Σουίνι να τονίζει ότι «η προστασία των δικαιωμάτων όλων θα είναι το θεμέλιο των ενεργειών μας».