ΝΤΕΙΒΙΝΤ ΚΡΟΝΕΝΜΠΕΡΓΚ: “ΣΥΧΝΑ ΒΛΕΠΩ ΤΑΙΝΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΩ ΝΕΚΡΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ. ΝΑ ΤΟΥΣ ΞΑΝΑΔΩ, ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΚΟΥΣΩ”

«Ποτέ δε μπορώ να φανταστώ πώς θα αντιδράσει ο κόσμος στις ταινίες μου», λέει ο αξεπέραστος Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ στον απόηχο της πρεμιέρας του νέου του φιλμ, Ο Κύριος των Νεκρών με τον Βενσάν Κασέλ.

Είναι περίεργο, συναρπαστικό αντικείμενο οι ταινίες της ύστερης περιόδου του Κρόνενμπεργκ. Και, ως εκ τούτου, εύκολα παρεξηγήσιμο.

Μακριά από την ορμή των πιο πρώιμων έργων του, που τον συνέδεσαν μια για πάντα με το είδος του body horror, αυτός ο ώριμος Κρόνενμπεργκ εμφανίζεται πιο ποιητικός, πιο στοχαστικός, πιο πένθιμος και πληγωμένος – αλλά δεν χωρά αμφιβολία. Η εμμονή με το σώμα είναι πάντα εκεί. Αλλιώς τι Κρόνενμπεργκ θα ήταν αυτός;

«Όλα καταλήγουν στο σώμα, όπως σε πολλές από τις ταινίες μου: “το σώμα είναι πραγματικότητα”», λέει.

Στο νέο του φιλμ Ο Κύριος των Νεκρών (που κυκλοφορεί την Πέμπτη 1η Μαϊου στις αίθουσες από την Tanweer), τα σώματα είναι πια άψυχα. Εξ ου και τα σάβανα του ορίτζιναλ αγγλικού τίτλου (The Shrouds), που τυλίγουν τα κορμιά.

Ο Καρς (Βενσάν Κασέλ) είναι ένας επιφανής επιχειρηματίας. Απαρηγόρητος μετά τον θάνατο της γυναίκας του (Νταϊάν Κρούγκερ), δημιουργεί την GraveTech: μια επαναστατική αλλά αμφιλεγόμενη τεχνολογία που επιτρέπει στους ζωντανούς να παρακολουθούν τους αγαπημένους τους νεκρούς μέσα στα σάβανά τους.

Μια νύχτα, πολλοί τάφοι – συμπεριλαμβανομένου κι εκείνου της γυναίκας του – βεβηλώνονται με άσχημο τρόπο. Ο Καρς ξεκινά για να εντοπίσει τους δράστες.

Η νοσηρότητα αυτής της ιδέας εντείνεται από ένα απόκοσμο τόνο και μια απεγνωσμένη συνωμοσιολογία, πράγματα που όλα τους εκφράζουν διαφορετικές πτυχές του θρήνου. Της αδυναμίας, όπως εξηγεί ο Κρόνενμπεργκ, του ανθρώπου να αποδεχτεί και να κατανοήσει τον θάνατο.

Πρόκειται εξάλλου για μια ταινία που γεννήθηκε μέσα από μια τέτοια διαδικασία, με τον Κρόνενμπεργκ να λέει πως το σενάριο γράφτηκε ενώ ο ίδιος πενθούσε για την απώλεια της συζύγου του, πριν λίγα χρόνια.

Το αποτέλεσμα, είναι ένα πένθιμο θρίλερ που δεν μοιάζει με τίποτα άλλο. Και γι’αυτό, το Magazine εξασφάλισε και μεταφέρει δηλώσεις του ίδιου του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ – πάνω στο πένθος, στα σώματα, στον τρόμο, στο σινεμά, και στο πώς όλα αυτά συνδέονται μέσα στο σύνολο του έργου του. Συναρπαστικές, ειλικρινείς σκέψεις από έναν δημιουργό σε ένα συναρπαστικό, αφοπλιστικής συναισθηματικής ειλικρίνειας στάδιο της καριέρας του.

Επιμέλεια: Θοδωρής Δημητρόπουλος

«ΕΓΡΑΦΑ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ ΕΝΩ ΒΙΩΝΑ ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ ΤΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΟΥ ΜΟΥ»

Στα αγγλικά, η λέξη σάβανο προσδιορίζει αυτό το ταφικό πέπλο, αλλά έχει και άλλες έννοιες. Μπορεί να σημαίνει «καλύπτω» και «κρύβω». Οι περισσότερες ταφικές τελετουργίες αποσκοπούν στην αποφυγή της πραγματικότητας του θανάτου και της διαδικασίας που συμβαίνει σε ένα σώμα.

Θα έλεγα ότι στην ταινία μας αυτή είναι μια αντιστροφή της κανονικής λειτουργίας ενός σάβανου. Εδώ, πρόκειται να αποκαλύψει παρά να αποκρύψει.

Έγραφα αυτή την ταινία ενώ βίωνα το πένθος της απώλειας της συζύγου μου, η οποία πέθανε πριν από επτά χρόνια. Ήταν μια εξερεύνηση για μένα επειδή δεν ήταν απλώς μια τεχνική άσκηση, ήταν μια συναισθηματική άσκηση.

Κατά κάποιον τρόπο, τα σάβανα που έχει εφεύρει ο πρωταγωνιστής μου είναι κινηματογραφικά μέσα. Δημιουργούν τον δικό τους κινηματογράφο, έναν μεταθανάτιο κινηματογράφο, έναν κινηματογράφο της αποσύνθεσης.

Πριν γράψω το σενάριο, γνώριζα ότι υπήρχε μια κινηματογραφική πτυχή στα σάβανα, που δημιουργούσαν τον δικό τους παράξενο κινηματογράφο τάφου, έναν κινηματογράφο νεκροταφείου. Στην ταινία υπάρχει μια υπόνοια ότι ο Καρς καταλαβαίνει ότι υπάρχει μια κινηματογραφική τεχνολογία σε αυτό που δημιουργεί, κάτι πλούσιο και πολύπλοκο.

Είναι πολύ ενδιαφέρον, επειδή βλέπω συχνά ταινίες για να δω νεκρούς ανθρώπους. Θέλω να τους ξαναδώ, θέλω να τους ακούσω.

Έτσι, ο κινηματογράφος είναι κατά κάποιον τρόπο ένα είδος κεκαλυμμένης μεταθανάτιας μηχανής. Κατά κάποιον τρόπο ο κινηματογράφος είναι ένα νεκροταφείο.

«ΑΝ ΕΒΡΙΣΚΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ ΜΟΥ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΜΕ ΤΙΣ ΡΟΜΑΝΤΙΚΕΣ ΚΩΜΩΔΙΕΣ, ΑΥΤΟ ΘΑ ΜΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΣΕ ΠΟΛΥ»

Αν είστε θρησκευόμενος άνθρωπος, νομίζω ότι σκέφτεστε τη μεταθανάτια ζωή. Αν είσαι άθεος όπως ο Καρς και εγώ, αυτή η σχέση [σσ. όπως του Καρς με τη γυναίκα του] μπορεί να συνεχιστεί αλλά σε ένα πιο ρεαλιστικό πλαίσιο, με έναν πιο βιολογικό τρόπο- είναι μια άλλη μορφή σχέσης. Όπως λέει ο Καρς, δεν μπορεί να αντέξει το γεγονός ότι δεν ξέρει πραγματικά τι συμβαίνει στο σώμα της. Έτσι, αυτή η σχέση συνεχίζεται, αλλά όχι μέσω μιας ανταλλαγής λέξεων, μιας συζήτησης.

Είναι σίγουρα διεστραμμένο, νοσηρό, γκροτέσκο, αλλά για κάποιον που πενθεί όπως αυτός, στην πραγματικότητα δεν είναι. Είναι μάλλον υγιές στην πραγματικότητα, μια διέξοδος από την απελπισία, από τη θλίψη. Ο Καρς έχει κυριολεκτικά ποντάρει σε αυτό: έχει επενδύσει πολλά χρήματα και ενέργεια σε αυτό το νεκροταφείο υψηλής τεχνολογίας.

Όλα καταλήγουν στο σώμα, όπως σε πολλές από τις ταινίες μου: «το σώμα είναι πραγματικότητα», και αν το αποδεχτείς αυτό, το σώμα ενός νεκρού συνεχίζει να είναι ένα είδος πραγματικότητας. Εκεί ζει ο Καρς.

Νομίζω [ότι το όραμά μου είναι περιέργως αισιόδοξο]. Αν ήταν τόσο απελπιστικό, ο πρωταγωνιστής θα αυτοκτονούσε. Υπάρχει όμως και πολύ χιούμορ στην ταινία. Ακριβώς όπως και στη ζωή.

Ποτέ δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα αντιδράσει ο κόσμος στις ταινίες μου.

Αν βρισκόμουν σε ένα βιντεοκλάμπ και έβρισκα την ταινία μου στο τμήμα με τις ρομαντικές κωμωδίες, αυτό θα με ευχαριστούσε πολύ.

«ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΟΥΝ ΤΟ ΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΞΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ. ΛΕΣ ΚΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΑΤΙ.»

Οι φανταστικές υποθέσεις [που κάνει στην ταινία ο Καρς] είναι στην πραγματικότητα η παράνοια της θλίψης, του πόνου του πένθους.

Το ξέρω γιατί το έχω βιώσει ο ίδιος.

Παραδόξως, όταν κάποιος πεθαίνει, υπάρχει πάντα ένα στοιχείο συνωμοσίας που αναδύεται μέσα στον πόνο. Αναρωτιέσαι αν η ιατρική θεραπεία ήταν η καλύτερη, αν το προσωπικό φρόντισε πραγματικά καλά τον άρρωστο, αν η φαρμακευτική αγωγή ήταν η καταλληλότερη κ.ο.κ. Είναι λοιπόν αυτή η παράνοια με την οποία καταπιάνομαι στην ταινία. Αυτή η θεωρία συνωμοσίας που είναι σχεδόν αναπόφευκτη όταν πρόκειται για τη ζωή και τον θάνατο.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αντέχουν το γεγονός ότι δεν υπάρχει εξήγηση για το θάνατο. Λες και ο θάνατος πρέπει να σημαίνει κάτι.

Η ενοχή είναι τόσο μεγάλη που δεν μπορούμε να αντέξουμε την τύχη ή το ατύχημα. Πρέπει να υπάρχει κάποιος που να φταίει. Το γεγονός ότι ένας θάνατος μπορεί να μην έχει κανένα νόημα είναι τρομακτικό για τους ανθρώπους, σχεδόν περισσότερο από τον ίδιο τον θάνατο.

Αυτό είναι μέρος της υπαρξιακής εξήγησης της ανθρώπινης φύσης. Αν ο θάνατος δεν προέρχεται από τον Θεό ή από τους εξωγήινους, πρέπει αναγκαστικά να έχει προκληθεί από τους ανθρώπους. Και έτσι αν θάνατος του αγαπημένου προσώπου προκαλείται από μια συνωμοσία, τότε κατά έναν περίεργο τρόπο αυτός ο θάνατος έχει νόημα.

Είναι κάτι που εξετάζω στην ταινία, αυτός ο φόβος του “χωρίς νόημα”, αυτή η αναζήτηση αιτιότητας με κάθε κόστος, που είναι το σύνδρομο συνωμοσίας. Η συνωμοσία σου δίνει επίσης την εντύπωση ότι έχεις τον έλεγχο του κόσμου. Μπορεί να σου δώσει έναν τρόπο να νιώθεις ανώτερος από τους άλλους – επειδή το “καταλαβαίνεις”.

ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΚΡΟΝΕΝΜΠΕΡΓΚ: «ΔΕΝ ΦΟΒΑΜΑΙ, ΜΑΛΛΟΝ ΘΑΥΜΑΖΩ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ»

Στη δεύτερη ταινία μου, Rabid, εφηύρα μια τεχνολογία που έχει γίνει πλέον πραγματικότητα: τη θεραπεία με βλαστοκύτταρα.

Η τεχνολογία δεν είναι κάποιο τρομακτικό πράγμα από το διάστημα που μας απειλεί και θα μας καταστρέψει, αλλά στην πραγματικότητα είναι μέρος μας, είναι εμείς. Είναι ένας καθρέφτης του εαυτού μας. Είμαστε άγγελοι και διάβολοι, και με τον ίδιο τρόπο και η τεχνολογία έχει τη δυνατότητα να είναι ικανή τόσο για όμορφα πράγματα όσο και για άσχημα.

Για μένα, το να εξετάσουμε την ανθρώπινη κατάσταση σήμαινε αυτόματα την εξέταση της τεχνολογίας.

Οι άνθρωποι φοβούνται να αλλάξουν, αλλά αυτή τη στιγμή, σας κοιτάζω μέσα από ένα σύνολο πλαστικών φακών που έχουν εμφυτευτεί χειρουργικά, και σας ακούω μέσα από ακουστικά όργανα που είναι πολύ ισχυροί υπολογιστές.

Η καριέρα μου ως κινηματογραφιστής θα είχε τελειώσει εδώ και πολύ καιρό χωρίς αυτές τις εξαιρετικά εξελιγμένες προσθετικές συσκευές. Έτσι, είμαι κι εγώ βιονικός εδώ και αρκετό καιρό και ως εκ τούτου δεν φοβάμαι αλλά μάλλον θαυμάζω τη σύγχρονη τεχνολογία.

Αφήνοντας βέβαια στην άκρη όλους τους προβληματισμούς που μπορεί να γίνουν για τον καπιταλισμό και το πώς μπορεί κάποιος να επωφεληθεί από αυτές τις καινοτομίες.

Οι ταινίες μου είναι κατά κάποιον τρόπο έργα επιστημονικής φαντασίας, προφανώς. Αλλά πάνω απ’ όλα δίνουν προσοχή στην τεχνολογία ως έκφραση της ανθρώπινης δημιουργικότητας.