Ο Οτσαλάν χαιρετίζει τη διάλυση του PKK – Τι ζητούν οι Κούρδοι

Ο ιδρυτής και ιστορικός ηγέτης του Εργατικού Κόμματος της Κουρδιστάν (PKK), Αμπντουλάχ Οτσαλάν, “χαιρέτισε” τη διάλυση της κουρδικής ένοπλης οργάνωσης.

“Χαιρετίζω με ταπεινότητα τις αποφάσεις που ελήφθησαν στο ιστορικό 12ο Συνέδριο”, έγραψε ο Οτσαλάν σε μήνυμά του που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, με το οποίο αναφερόταν στο συνέδριο του ΡΚΚ που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα, στο τέλος του οποίου η ένοπλη οργάνωση πήρε την ιστορική απόφαση να καταθέσει τα όπλα έπειτα από περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες ανταρτοπολέμου εναντίον του τουρκικού κράτους.

Ο 76χρονος Οτσαλάν έχει περάσει ένα τέταρτο του αιώνα στη φυλακή αφού ηγήθηκε του ένοπλου αγώνα του κινήματός του κατά του τουρκικού κράτους με στόχο ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος. Τον Φεβρουάριο έκανε μια ιστορική έκκληση για ειρήνη. Συγκεκριμένα, απηύθυνε κάλεσμα προς το PKK να διεξάγει συνέδριο με σκοπό τη διάλυσή του και την κατάθεση των όπλων, ανταποκρινόμενος σε πρόταση του Ντεβλέτ Μπαχτσελί για πιθανή αναστολή της ποινής του με περιοριστικούς όρους, υπό την προϋπόθεση ότι το PKK θα αποκηρύξει τη βία και θα διαλυθεί.

“Ο αγώνας έκανε τον κύκλο του”, είπε, ζητώντας από το PKK να καταθέσει τα όπλα και χθες η ένοπλη οργάνωση υπάκουσε στην έκκλησή του. Ο Οτσαλάν προωθεί ένα νέο μοντέλο δημοκρατικού συνομοσπονδισμού, οικολογικού και φεμινιστικού χαρακτήρα, και ζητά την απελευθέρωσή του “για να συμβάλει στην ειρηνευτική διαδικασία”.

Υπενθυμίζεται πως ο Κούρδος ηγέτης βρίσκεται φυλακισμένος από το 1999 στο νησί-φυλακή Ιμραλί, στη Θάλασσα του Μαρμαρά, νότια της Κωνσταντινούπολης. Καταδικάστηκε αρχικά σε θάνατο για προδοσία, ποινή που αργότερα μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη.

Η τελευταία επιβεβαιωμένη επίσκεψη στον Οτσαλάν πραγματοποιήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2024 από τον ανιψιό του, Ομέρ Οτσαλάν, βουλευτή του φιλοκουρδικού κόμματος DEM. Ήταν η πρώτη επίσκεψη που του επετράπη μετά από 3,5 χρόνια, καθώς οι τουρκικές αρχές επιβάλλουν αυστηρούς περιορισμούς στην επικοινωνία του με τον έξω κόσμο.

Εκτιμάται πως η διάλυση του PKK θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποκλιμάκωση των εχθροπραξιών μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης και Κούρδων ανταρτών, ειδικά στα νοτιοανατολικά της χώρας. Θα μπορούσε επίσης να ανοίξει ο δρόμος για πολιτικές συνομιλίες μεταξύ του τουρκικού κράτους και των νόμιμων κουρδικών πολιτικών δυνάμεων, όπως το κόμμα DEM.

Μην ξεχνάμε πως ο Ερντογάν ίσως να αποσκοπεί στην συναίνεση του DEM για να προχωρήσει σε νέες συνταγματικές αλλαγές που θα του επιτρέψουν να παραμείνει στην εξουσία πέραν του 2028.

Η επόμενη μέρα

Η διαδικασία αφοπλισμού του PKK αναμένεται να διαρκέσει 3 έως 4 μήνες, με τη συγκέντρωση των όπλων να πραγματοποιείται σε καθορισμένα σημεία στο βόρειο Ιράκ, υπό επίσημη επίβλεψη. Περίπου 2.000 έως 4.000 μαχητές του PKK ενδέχεται να επιστρέψουν στην Τουρκία ή να μετεγκατασταθούν σε τρίτες χώρες. Η επανένταξη των χαμηλόβαθμων μελών θα μπορούσε να διευκολυνθεί μέσω νομικών μεταρρυθμίσεων.

Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει υποσχεθεί αυξημένη πολιτική συμμετοχή και δικαιώματα τοπικής διακυβέρνησης για τους Κούρδους, κάτι που μένει να δούμε αν θα τηρηθεί.

Η Τουρκία επιθυμεί η απόφαση του PKK να επηρεάσει και άλλες κουρδικές οργανώσεις, όπως οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), οι οποίες, ωστόσο, έχουν δηλώσει ότι η απόφαση του PKK δεν τις αφορά.

Οι περισσότεροι Κούρδοι στην Τουρκία ζουν στο νοτιοανατολικό και ανατολικό τμήμα της χώρας, σε επαρχίες που συνορεύουν με τη Συρία, το Ιράκ και το Ιράν. Ωστόσο, λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης και του εκτοπισμού από συγκρούσεις, μεγάλοι αριθμοί Κούρδων ζουν πλέον και σε μεγάλες τουρκικές πόλεις, ενώ στην Κωνσταντινούπολη υπολογίζεται πως ζουν 2 με 3 εκ. Κούρδοι. Το Ντιγιάρμπακιρ (Diyarbakır) θεωρείται ανεπίσημα η “πρωτεύουσα” των Κούρδων στην Τουρκία.

Δεν υπάρχει κουρδική διοικητική περιφέρεια ή επίσημη αναγνώριση της κουρδικής ταυτότητας στο Σύνταγμα της χώρας, ενώ και η κουρδική γλώσσα δεν είναι επίσημη. Η χρήση της κουρδικής σε ΜΜΕ και εκπαίδευση έχει επιτραπεί σε πολύ περιορισμένο πλαίσιο από τη δεκαετία του 2000 και μετά, αλλά με πολλούς περιορισμούς.

Παιδιά Κούρδων φοιτούν σε τουρκικά σχολεία όπου η μόνη γλώσσα διδασκαλίας είναι η τουρκική. Στα αιτήματα των Κούρδων είναι η πολιτική αποκέντρωση και δυνατότητα τοπικής αυτοδιοίκησης, αναγνώριση της κουρδικής ταυτότητας και γλώσσας και τερματισμός των πολιτικών διώξεων κατά κουρδικών κινημάτων και κομμάτων.

Όλα τα παραπάνω, παραμένουν υπό αίρεση. Η διάλυση του PKK ανοίγει έναν ιστορικό δρόμο για επανεξέταση του κουρδικού ζητήματος στην Τουρκία, αλλά η ικανοποίηση των βασικών αιτημάτων των Κούρδων δεν είναι καθόλου εγγυημένη. Κάποια μορφή αυξημένων εξουσιών στις τοπικές αυτοδιοικήσεις ενδέχεται να μπει στην ατζέντα, ειδικά αν υπάρξει διεθνής πίεση.

Το φιλοκουρδικό κόμμα DEM ζητά από την κυβέρνηση την αποφυλάκιση πολιτικών κρατουμένων

Την ίδια ώρα το φιλοκουρδικό κόμμα DEM ζήτησε από την τουρκική κυβέρνηση να εφαρμόσει “μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης” πριν από τη μουσουλμανική γιορτή του Εΐντ αλ Άντχα, στις αρχές Ιουνίου, μετά την ανακοίνωση της αυτοδιάλυσης του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), τη Δευτέρα.

“Αναμένουμε από την κυβέρνηση να αναλάβει τα καθήκοντα και τις ευθύνες της», είπε ο συμπρόεδρος του DEM, ο Τουντζέρ Μπακιρχάν, ζητώντας “συγκεκριμένα και ανθρωπιστικά” μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης “χωρίς να περιμένουμε το τέλος του Εϊντ”.

Το Εϊντ αλ Άντχα (η “Γιορτή των Θυσιών”) θα γινόταν διπλή γιορτή”, πρόσθεσε μιλώντας στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του.

Η απελευθέρωση των άρρωστων πολιτικών κρατουμένων και η βελτίωση των συνθηκών κράτησης του ιδρυτή και ιστορικού ηγέτη του PKK, του Αμπντουλάχ Οτσαλάν, θα πρέπει να είναι κάποια από τα πρώτα μέτρα, είπε ο Μπακιρχάν στους δημοσιογράφους. 

“Ξέρουμε όλοι πολύ καλά τι περιμένει πραγματικά η κοινωνία. Τα αιτήματα που διατυπώνονται συχνότερα (…) αφορούν τους ασθενείς κρατούμενους και τους εκατοντάδες χιλιάδες κρατούμενους. Ορισμένα πράγματα μπορούν να επιτευχθούν με νομικά μέσα. Για παράδειγμα, οι συνθήκες (κράτησης) του Οτσαλάν. Πιστεύω ότι η εξουσία μπορεί να λάβει ορισμένα μέτρα ώστε η κοινωνία, που έχει αμφιβολίες και ανησυχίες, να πιστέψει πραγματικά αυτήν τη διαδικασία”, πρόσθεσε.

Μια κουρδική πηγή, προσκείμενη στο PKK, από το βόρειο Ιράκ όπου έχουν υποχωρήσει οι μαχητές του κινήματος, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι αναμένουν από τις τουρκικές αρχές “συγκεκριμένα μέτρα”, όπως τη χορήγηση αμνηστίας στους μαχητές και την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων, όπως του Κούρδου ηγέτη Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ο οποίος παραμένει στη φυλακή από το 2016. “Οι μαχητές δεν θα εγκαταλείψουν τα βουνά και δεν θα αφοπλιστούν αμέσως”, πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι το PKK θα επιθυμούσε επίσης μια τροποποίηση του τουρκικού Συντάγματος, ώστε να εγγυάται συγκεκριμένα δικαιώματα στους Κούρδους.