Σεισμός στη Μιανμάρ: Χιλιάδες άστεγοι σε αστικό περιβάλλον

Στις 28 Μαρτίου, ένας σεισμός μεγέθους 7,7 βαθμών έπληξε το κεντρικό τμήμα της Μιανμάρ. Από το επίκεντρο στην πόλη Σαγκάινγκ, οι δονήσεις έγιναν αισθητές στην Ταϊλάνδη, το Μπανγκλαντές, την Κίνα και το Λάος. Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που βρίσκονταν ήδη στη χώρα κινητοποιήθηκαν αμέσως για να ταξιδέψουν στις πληγείσες περιοχές των πολιτειών Seguing, Mandalay, Naypyidaw και Νότιο Shan, ώστε να εκτιμήσουν τις αρχικές ανάγκες, ενώ οι ομάδες επειγουσών παρεμβάσεων ετοιμάστηκαν να φτάσουν στη Μιανμάρ το συντομότερο δυνατόν.

Η Jessa Pontevedra, συντονίστρια επειγουσών παρεμβάσεων με βάση τη Νοτιοανατολική Ασία, ήταν μία από αυτές. Μοιράζεται τις εμπειρίες της από την πρώτη εβδομάδα της έκτακτης επέμβασης στη Μιανμάρ.

Jessa Pontevedra, ιατρική συντονίστρια στη Μιανμάρ:

Αυτό που είδα στο Naypyidaw με επηρέασε βαθιά ως επαγγελματία δημόσιας υγείας, αλλά η καταστροφή στο Μανταλέι με συγκλόνισε ως ανθρωπίστρια.

Προσγειωθήκαμε στη Yangon τα μεσάνυχτα της 1ης Απριλίου και πήγαμε απευθείας στο γραφείο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για ενημέρωση. Ύστερα από λίγες ώρες ανάπαυσης, ξεκινήσαμε την επόμενη ημέρα για το Naypyitaw – μια διαδρομή 6,5 ωρών κυρίως μέσω του αυτοκινητοδρόμου, για να ενωθούμε με την ομάδα που είχε φτάσει εκεί από τις 30 Μαρτίου.

Περίπου 100 χιλιόμετρα πριν την πόλη αρχίσαμε να βλέπουμε τις επιπτώσεις του σεισμού – ρωγμές στον δρόμο, μια εμφανής υπενθύμιση της εμβέλειας της καταστροφής. Μπαίνοντας στην πρωτεύουσα της Μιανμάρ, βρεθήκαμε σε ένα ξενοδοχείο όπου είχαν βρει καταφύγιο και εκτοπισμένες οικογένειες που μπορούσαν να το αντέξουν οικονομικά.

Το βράδυ συναντήσαμε την υπόλοιπη ομάδα για να θέσουμε τους στόχους των επόμενων ημερών. Ως ιατρική συντονίστρια, ο ρόλος μου είναι να αξιολογήσω την υγειονομική κατάσταση: την κατάσταση των δομών υγείας και τις επείγουσες ανάγκες των πληγέντων.

Μαιευτική πτέρυγα σε μουσείο κοσμημάτων

Πριν από τον σεισμό, το Naypyitaw διέθετε σημαντικά ιατρικά ιδρύματα: ένα νοσοκομείο 1.000 κλινών, παιδιατρικό, ορθοπεδικό και μαιευτικό νοσοκομείο 500 κλινών το καθένα, και άλλα. Ωστόσο, όλες αυτές οι εξειδικευμένες μονάδες δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν πλήρως λόγω ζημιών στις υποδομές.

Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα προσαρμογής ήταν η μεταφορά του προσωπικού και του εξοπλισμού του μαιευτηρίου και παιδιατρικού νοσοκομείου σε ένα ιδιωτικό μουσείο κοσμημάτων που δεν είχε υποστεί ζημιές. Ο ιδιοκτήτης προσέφερε πρόθυμα το κτίριο ως καταφύγιο. Ο χώρος που είχε σχεδιαστεί ως τουριστικό αξιοθέατο, μετατράπηκε σε χώρο επείγουσας περίθαλψης.

Στην είσοδο, ο ανιχνευτής μετάλλων χρησιμοποιούνταν ως σημείο διαλογής, τα γραφεία είχαν γίνει αίθουσες προγεννητικής και μεταγεννητικής φροντίδας, ενώ σε άλλες αίθουσες πραγματοποιούνταν καισαρικές επεμβάσεις. Το προσωπικό –πολλοί από τους οποίους ήταν και οι ίδιοι εκτοπισμένοι– κοιμόταν σε σκηνές στον περίβολο μαζί με τις οικογένειες των ασθενών. Ένα κτίριο στο πίσω μέρος χρησίμευε ως διοικητικά γραφεία και κουζίνα.

Αλληλεγγύη και αφοσίωση

Εκεί, συνάντησα τη διευθύντρια του νοσοκομείου, η οποία, παρά τη δυσκολία, μας μίλησε χαμογελαστή. Το προσωπικό και οι οικογένειες των ασθενών μοιράζονταν τον χώρο, τα γεύματα, παρείχαν βοήθεια και στήριζαν ο ένας τον άλλον. Η κοινότητα λειτουργούσε ως μια μεγάλη οικογένεια.

Ένα παιδιατρικό νοσοκομείο 500 κλινών είχε μεταφερθεί σε άλλη περιοχή και λειτουργούσε τώρα ως νοσοκομείο 32 κλινών, χωρίς χειρουργείο. Οι ανάγκες παρέμεναν: οι γυναίκες γεννούν και τα παιδιά αρρωσταίνουν ακόμα και κατά τη διάρκεια φυσικών καταστροφών.

Η αφοσίωση των επαγγελματιών υγείας με άγγιξε βαθιά. Το πνεύμα κοινότητας ήταν παντού παρόν. Ως Νοτιοανατολικοασιάτισσα, αυτό το στοιχείο της κουλτούρας μας –να στηρίζουμε ο ένας τον άλλον– με άγγιξε ιδιαίτερα.

Άστεγοι σε αστικό περιβάλλον

Πέντε ημέρες αργότερα, έφυγα από το Naypyidaw μέσω του παλαιού αυτοκινητοδρόμου. Φτάνοντας στο Μανταλέι, είδαμε αυτοσχέδια καταλύματα από πλαστικά σε μια πλευρά του δρόμου, με περίπου 1.000 ανθρώπους. Στην άλλη πλευρά, κτίρια είχαν καταρρεύσει. Σε κάθε διαδρομή μας μέσα στην πόλη, βλέπαμε παρόμοια εικόνα.

Πολλοί παρέμεναν κοντά στα σπίτια τους, ακόμη κι αν αυτά είχαν καταστραφεί ή κινδύνευαν με κατάρρευση – μόνο και μόνο για να έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα ή άλλες βασικές ανάγκες. Τα νοσοκομεία λειτουργούσαν εν μέρει και περιέθαλπαν τραυματίες, μερικές φορές σε πρόχειρα υπόστεγα.

Κατά τις αξιολογήσεις μας, οι ομάδες μας παρείχαν ήδη βασική ιατρική φροντίδα, ψυχολογική υποστήριξη και μοίραζαν είδη πρώτης ανάγκης όπως κιτ υγιεινής, σε συνεργασία με τοπικές οργανώσεις. Οι ομάδες logistics αποκαθιστούσαν υποδομές ύδρευσης και υγιεινής, στήνοντας τουαλέτες σε μοναστήρια όπου φιλοξενούνταν εκτοπισμένοι.

Οι προκλήσεις συνεχίζονται

Με την εποχή των βροχών να πλησιάζει, οι δυσκολίες αυξάνονται. Χιλιάδες άστεγοι στις πόλεις κινδυνεύουν από επιδημίες και οι ανάγκες τους θα είναι δύσκολο να καλυφθούν.

Αυτό που είδα στο Naypyidaw με άγγιξε ως επαγγελματία υγείας, αλλά αυτό που αντίκρισα στο Μανταλέι με συγκλόνισε ως άνθρωπο.

Για την ώρα, οι κοινότητες προσπαθούν να στηρίξουν η μία την άλλη. Θυμάμαι ένα ζευγάρι που έμενε στο ίδιο ξενοδοχείο στο Naypyidaw. Ήταν τα γενέθλιά του, αλλά δεν υπήρχε διάθεση για γιορτή. «Χάσαμε και εμείς το σπίτι μας», είπε, «αλλά είμαστε λίγο πιο τυχεροί, οπότε θέλουμε να βοηθήσουμε». Και το έκαναν, μοιράζοντας τρόφιμα, νερό και είδη πρώτης ανάγκης σε μία από τις πιο πληγείσες περιοχές της πόλης.

Θυμάμαι επίσης έναν γιατρό από λιγότερο πληγείσα περιοχή, που μαζί με συναδέλφους του έστησαν δωρεάν μια κλινική. Άρχισαν να λαμβάνουν δωρεές από το εξωτερικό – τρόφιμα, είδη πρώτης ανάγκης κ.ά.

Το πνεύμα της κοινότητας στη Μιανμάρ είναι δυνατό, αλλά δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ: για πόσο ακόμα θα αντέξει;

Οι ομάδες μας συνεχίζουν να εργάζονται σχεδόν ασταμάτητα, αξιολογώντας και προσαρμόζοντας τη βοήθεια, υποστηρίζοντας τις προσπάθειες ανακούφισης μαζί με τις κοινότητες που δίνουν τα πάντα. Η ανάκαμψη από αυτόν τον καταστροφικό σεισμό θα είναι μακροχρόνια. Όπου κι αν ζουν οι πληγέντες, χρειάζονται πρόσβαση σε σωτήρια ανθρωπιστική βοήθεια.