1η AdvantAge Ημέρα Καριέρας: Μπορεί να αντιμετωπιστεί ο ηλικακός ρατισμός στην εργασία;

Το φαινόμενο του ηλικιακού ρατσισμού μαστίζει τους εργαζόμενους των 50 ετών και άνω, που βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρές προκλήσεις και επηρεάζει αρνητικά την επαγγελματική τους ζωη. Αν και είναι μια ηλικιακή ομάδα που διαθέτει πολύτιμη εμπειρία και σημαντικές δεξιότητες, συχνά αντιμετωπίζνται με προκαταλήψεις, ενώ πολλές φορές αντιμετωπίζονται ως λίγοτερο ικανοί και μη ευέλικτοι.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζονται οι ευκαιρίες πρόσληψης, εκπαίδευσης και επαγγελματικής εξέλιξης, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι άνω των 50 γίνονται οι πρώτοι που υφίστανται απολύσεις σε περιόδους οικονομικής κρίσης. Η κατάσταση αυτή όχι μόνο υπονομεύει την επαγγελματική αξιοπρέπεια και ασφάλεια αυτών των ατόμων, αλλά στερεί από την αγορά εργασίας πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο που θα μπορούσε να συνεισφέρει στην ανάπτυξη και την καινοτομία.

Στο πλαίσιο αυτό, η πρωτοβουλία “AdvantAge: Πλεονέκτημα σε κάθε ηλικία” είναι μια εμπνευσμένη κοινωνική δράση της KPMG στην Ελλάδα, που θέτει στο προσκήνιο ένα κρίσιμο και συχνά αποσιωπημένο ζήτημα: την ηλικιακή διάκριση στην αγορά εργασίας. Εντάσσεται στον πυλώνα «Κοινωνία» του πλαισίου Εταιρικής Υπευθυνότητας της KPMG και υλοποιείται σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού Ελλάδας (ΣΔΑΔΕ) και το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος. Πρόκειται για την πρώτη οργανωμένη παρέμβαση στον ελληνικό χώρο που εστιάζει στην απασχολησιμότητα επαγγελματιών άνω των 50 ετών – και το κάνει μέσα από μελέτες, δωρεάν επιμορφωτικά σεμινάρια, συμβουλευτικές δράσεις, αλλά και με την 1η AdvantAge Ημέρα Καριέρας, που πραγματοποιείται φέτος.

Με αφορμή αυτή την πρωτοβουλία, ο κ. Αλκιβιάδης Σιαράβας, Marketing, Communications & Corporate Citizenship Manager, KPMG στην Ελλάδα, εξηγεί πως «αυτή η Ημέρα Καριέρας αποτελεί το επιστέγασμα της πρωτοβουλίας και φιλοδοξεί να αποτελέσει γέφυρα ανάμεσα σε ανθρώπους με πολύτιμη εμπειρία και σε επιχειρήσεις που αναζητούν ποιοτικά στελέχη. Πάνω από 20 εταιρείες από διάφορους κλάδους συμμετέχουν, προσφέροντας πραγματικές ευκαιρίες για συνεντεύξεις και δικτύωση στους συμμετέχοντες. Είναι μια ανοιχτή, δωρεάν εκδήλωση, που προάγει την ισότητα και αποκαθιστά την εμπιστοσύνη ενός σημαντικού μέρους του εργατικού δυναμικού στο εργασιακό τους μέλλον».

Πως μπορεί να επιτευχθεί μια δίκαιη αγορά εργασίας για τους επαγγελματίες μεγαλύτερων ηλικιών;

Η δικαιοσύνη στην αγορά εργασίας δεν είναι απλώς θέμα ηθικής. Όπως υπογραμμίζει ο κ. Σιαράβας «πρόκειται για υπόθεση βιωσιμότητας και κοινωνικής συνοχής. Η ένταξη των επαγγελματιών μεγαλύτερης ηλικίας πρέπει να πάψει να αποτελεί εξαίρεση και να γίνει κανόνας».

Η έρευνα που διενέργηε η KPMG σε 166 εργοδότες και 588 εργαζόμενους, ανέδειξε ένα σκληρό δεδομένο: το 41% των εργοδοτών έχει απορρίψει υποψηφίους άνω των 50 ετών από το πρώτο στάδιο επιλογής, απλώς λόγω ηλικίας.

«Η πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν οι άνω των 50 δεν είναι μόνο μία. Είναι ένα πλέγμα αποκλεισμών, στερεοτύπων και πρακτικών» εξηγεί ο κ. Σιαράβας. «Πρώτον, οι τεχνολογικές εξελίξεις δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι η καινοτομία ανήκει στους νέους. Έτσι, παραγνωρίζεται η αξία της εμπειρίας, ενώ το 83% των εργοδοτών αναγνωρίζει ότι η εξειδίκευση και η εμπειρία ενισχύονται με την ηλικία.

Δεύτερον, υπάρχει έλλειψη συνεχούς εκπαίδευσης. Το 86% των εργοδοτών δηλώνει ότι δεν παρέχει ενισχυτική εκπαίδευση στους εργαζόμενους 50+, με αποτέλεσμα αυτοί να μένουν εκτός εξελίξεων.

Τρίτον, υπάρχουν στερεοτυπικές αντιλήψεις εντός των εταιρειών, όπως ότι οι μεγαλύτεροι δεν έχουν «ψηφιακές δεξιότητες» ή δεν μπορούν να «δουλέψουν με νεότερους». Αυτό οδηγεί στον αποκλεισμό από το talent pool, την αποχή από εκπαιδεύσεις, ακόμα και στη μη προαγωγή εργαζομένων λόγω ηλικίας.

Τέλος, υπάρχει και η σιωπηλή απομάκρυνση. Είτε με πρόωρη συνταξιοδότηση, είτε με μη οικειοθελείς αποχωρήσεις, η ηλικία γίνεται κριτήριο για “έξοδο” πριν την ώρα της».

Ο κ. Σιαράβας επισημαίνει πως για να αλλάξει αυτό, πρέπει να χαραχτούν οι εξής πολιτικές:

• Εκπαίδευση χωρίς ηλικιακό αποκλεισμό, προκειμένου όλοι οι εργαζόμενοι να έχουν πρόσβαση σε επανειδίκευση.
• Καθαρές διαδικασίες πρόσληψης, βασισμένες σε προσόντα και όχι σε γενιές.
• Αναθεώρηση στερεοτύπων, που ταυτίζουν την εμπειρία με αδυναμία εξέλιξης ή μάθησης.
• Στοχευμένα κίνητρα προς τις επιχειρήσεις, για να διατηρούν ή να προσλαμβάνουν έμπειρα στελέχη.
• Δημιουργία θέσεων ειδικά διαμορφωμένων για να αξιοποιούν την τεχνογνωσία και τον ηγετικό ρόλο των 50+ επαγγελματιών.

«Ο στόχος δεν είναι η “προστασία” των μεγαλύτερων, αλλά η ισότιμη αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου σε όλο το ηλικιακό φάσμα. Κι αυτό δεν είναι μόνο θέμα αξιών. Θέλουμε να βρούμε “πλεονέκτημα σε κάθε ηλικία”» αναφέρει ο κ. Σιαράβας.

Η κουλτούρα της “ηλιακής ένταξης” στις εταιρείες

Η ηλικιακή ένταξη δεν είναι πρέπει να θεωρείται απλώς ένα ακόμα «tick box»στην πολιτική DEI. «Είναι μια συστημική αλλαγή που απαιτεί ολιστική προσέγγιση» επισημαίνει ο κ. Σιαράβας και προσθέτει πως για να την ενσωματώσει μια επιχείρηση στην κουλτούρα της, χρειάζεται:

• Εκπαίδευση των HR επαγγελματιών για να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν τις ασυνείδητες προκαταλήψεις.
• Πολιτικές mentoring, όπου οι πιο έμπειροι γίνονται οδηγοί και καθοδηγητές για νεότερους συναδέλφους.
• Διαγενεακή συνεργασία μέσω κοινών projects, όπου η σοφία συνυπάρχει με τη φρεσκάδα.
• Αξιολόγηση χωρίς ηλικιακή προκατάληψη.
• Στρατηγική διατήρησης ταλέντου, που συμπεριλαμβάνει και τις ώριμες ηλικιακές ομάδες.
• Τα οφέλη είναι πολλαπλά: καινοτομία, σταθερότητα, αξιοπιστία και θετικό αποτύπωμα employer branding. Μια εταιρεία που δεν αποκλείει, γίνεται πιο ελκυστική, πιο συνεκτική και τελικά πιο κερδοφόρα.

Αλλωστε, όπως έδειξε η έρευνά, οι επιχειρήσεις που επενδύουν στη διατήρηση των 50+ εργαζομένων το κάνουν γιατί αναγνωρίζουν την εμπειρία, την αφοσίωση και τη διάθεση μεταφοράς γνώσης.

Κομβικό ρόλο διαδραματίζει η δικτύωση και η διά βίου μάθηση για τον επαγγελματία 50+ που θέλει να παραμείνει ενεργός, ορατός και επιθυμητός.

«Η δικτύωση διευρύνει τις ευκαιρίες, επιτρέπει την ανταλλαγή εμπειριών, και συχνά οδηγεί σε απρόσμενες συνεργασίες. Ιδίως σε μια αγορά όπου μεγάλο μέρος των ευκαιριών διακινείται μέσω άτυπων δικτύων, η επαφή με άλλους επαγγελματίες, εργοδότες και συμβούλους μπορεί να λειτουργήσει ως εφαλτήριο δεύτερης καριέρας.

Η συνεχής εκπαίδευση – και όχι μόνο τεχνική – λειτουργεί ως γέφυρα προς τη νέα εποχή. Μέσα από τα σεμινάρια των AdvantAge Days, δεκάδες συμμετέχοντες εκπαιδεύτηκαν σε LinkedIn, επαγγελματικό βιογραφικό, ψηφιακές δεξιότητες, συμπεριληπτικό λόγο και προετοιμασία για συνεντεύξεις. Με τον τρόπο αυτό, κερδίζουν αυτοπεποίθηση, αποδοχή και αναγνώριση – και το σημαντικότερο: πρόσβαση στην ευκαιρία».

Καταληκτικά, ο κ. Σιαράβας τονίζει πως η πρωτοβουλία AdvantAge δεν αποτελεί απλώς ένα πρόγραμμα Κοινωνικής Υπευθυνότητας. «Είναι μια τομή στον δημόσιο διάλογο, ένα κάλεσμα για ενσυναίσθηση και αλλαγή. Στην Ελλάδα του 2025, όπου η κοινωνία γερνάει και οι επαγγελματικές απαιτήσεις αυξάνονται, η ενίσχυση της απασχολησιμότητας των 50+ δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ανάγκη. Και είναι ηθικά, κοινωνικά και οικονομικά σωστή.

Σε αυτή την αλλαγή, δεν περισσεύει κανείς. Αντιθέτως, κάθε ηλικία είναι πλεονέκτημα, όταν της δίνουμε τον χώρο και τον χρόνο που της αξίζει».