Θάνος – Μπέζου γίνονται Πολεμικοί Ανταποκριτές: Η αλήθεια πίσω από τον πόλεμο

Χρήστος Θάνος και Ηρώ Μπέζου αναμετρώνται με τη φρίκη του πολέμου, εστιάζοντας στην ανθρώπινη φύση και τα κίνητρα που οδηγούν στη σύγκρουση. Η παράσταση “Πολεμικοί Ανταποκριτές” εξετάζει τη μεταφορά της είδησης και τη διαστρέβλωση της πληροφορίας κατά την πορεία της, αναδεικνύοντας τον τρόπο που η κοινωνική και εθνική συνείδηση διαμορφώνεται μέσω αυτής.

Η παράσταση παρουσιάζει το πώς η αλήθεια, πέρα από τη βία και την απομόνωση, μπορεί να αλλοιώνεται στο πέρασμα του χρόνου, προκαλώντας τον θεατή να αναρωτηθεί για την ακριβή φύση του πολέμου, τα κίνητρα των εμπλεκομένων και την πραγματικότητα που μας σερβίρουν οι «πολεμικοί ανταποκριτές». Η φρικαλεότητα του πολέμου λοιπόν, μέσα από τις περιγραφές ιστορικών, λογοτεχνικών και πρωτότυπων κειμένων, ενταγμένων σε ένα μουσικό σύμπαν.

Οι Πολεμικοί Ανταποκριτές θα παρουσιαστούν στην Πειραιώς 260 από τις 5 έως τις 8 Ιουλίου 2025, εξετάζοντας τη σχέση μεταξύ γεγονότων και πληροφορίας και τον τρόπο που αυτά διαμορφώνουν το συλλογικό μας ασυνείδητο, στην αναζήτηση της αλήθειας που μας έχει κρυφτεί.

Σε ένα περιβάλλον άχρονο, έξι ανθρώπινα σώματα, ξεπροβάλλουν σαν χαλάσματα της πιο αποτρόπαιης ιστορικής μνήμης. Αφηγούνται με τη φωνή τους τη φρίκη που βίωσαν, με οδηγό τον εκκωφαντικό παλμό του χρόνου που κυλά αδιάκοπα ως ο μέγας παρατηρητής. Θέατρο και μουσική συνυπάρχουν επί σκηνής οργανικά, χωρίς να είναι διακριτά τα μεταξύ τους όρια.

Η Ηρώ Μπέζου μιλάει για το τι την ενέπνευσε να συνδημιουργήσει μια παράσταση που εστιάζει στη φρικαλεότητα του πολέμου μέσα από ιστορικά, λογοτεχνικά και πρωτότυπα κείμενα: “Πρόκειται για μια ιδέα του Χρήστου (Θάνου) την οποία φυσικά ακολούθησα με χαρά. Είναι ένας προβληματισμός πάνω στην αναγκαιότητα του πολέμου και της σύγκρουσης αλλά και στο τι σημαίνει “μεταφέρω μια είδηση”, πόσο το γεγονός αλλοιώνεται μέχρι να φτάσει στον παραλήπτη και κατα πόσο τελικά διαμορφώνει κοινωνική/εθνική συνείδηση το αφήγημα που καταλήγει στα αυτιά μας. Ή στα βιβλία μας”.

Και ο Χρήστος Θάνος αναφέρει για τη συνεργασία τους στη δραματουργία: ”Αρχικά πρέπει να πω ότι αισθάνομαι ιδιαίτερα τυχερός που συνεργάζομαι με έναν άνθρωπο τόσο ικανό και ταλαντούχο, έχοντας άκρως αβίαστη σύμπνοια.

Αυτό που μέχρι στιγμής συμβαίνει, χωρίς να το έχουμε προκαθορίσει, είναι να φέρνω μια ιδέα, πάνω στην οποία αρχίζουμε να κάνουμε μια πρώτη έρευνα, διαβάζοντας κατά βάσιν διάφορα σχετικά κείμενα, καταλήγοντας σε αυτά που μας έχουν συγκινήσει περισσότερο. Δουλεύω τη δομή και η Ηρώ γράφει κάποια δικά της κείμενα, για να στηριχθεί το τελικό ζητούμενο, εκεί όπου τα επιλεγμένα κείμενα δεν μας καλύπτουν

Και επειδή η Ηρώ είναι αστείρευτη, το πρωτότυπο κείμενο αποκτά εν τέλει πολύ πιο κυριαρχικό ρόλο στο ολοκληρωμένο αποτέλεσμα από αυτό που μπορεί να υπολογίζαμε αρχικά. Στους Πολεμικούς Ανταποκριτές το τελικό κείμενο αποτελείται κατά το πλείστον από πρωτότυπο υλικό. Εν συνεχεία, ρυθμοποιώ και μελοποιώ μέρη του κειμένου και όπου χρειάζεται προσθέτω κάποιους στίχους”.

Ποια είναι για τον Χρήστο Θάνο, η σημασία του χρόνου ως «εκκωφαντικού παλμού» και «μεγάλου παρατηρητή» στην αφήγηση της φρίκης του πολέμου;

Ο Χρήστος Θάνος αναφέρει πως “ο χρόνος – όπως οι άνθρωποι τον αντιλαμβανόμαστε – παίζει σημαντικό ρόλο στην παράστασή μας, από την απαρχή του μάλιστα. Από την πρώτη στιγμή της – γνωστής σε εμάς – δημιουργίας, έχουν συμβεί απερίγραπτα φυσικά φαινόμενα βίας για να καταλήξουμε εμείς σήμερα να είμαστε εδώ. Ένας διαρκής πόλεμος, που εμείς η άνθρωποι έχουμε φροντίσει, με εντυπωσιακή συνέπεια, να τον διατηρήσουμε και μάλιστα – μέσα στον δικό μας χρονικό χώρο – να τον φτάσουμε σε επίπεδα που ξεπερνούν και τη πιο νοσηρή φαντασία.

Παράλληλα, ο ρυθμός – η τμηματοποίηση δηλαδή του χρόνου – είναι το βασικό στοιχείο στο οποίο έχω την τάση να δομώ τη σκηνική δράση. Αυτό έχει ως συνέπεια να με απασχολεί ο χρόνος που κυλά με διάφορους ρυθμούς και δραματουργικά, πέρα από τεχνοτροπιακά”.

Τα κείμενα και οι μουσικές των Πολεμικών Ανταποκριτών

Η Ηρώ Μπέζου αναφέρεται στην επιλογή των κειμένων που έχουν ενταχθεί στο έργο λέγοντας: “Η αγάπη μας για την λογοτεχνία είναι πάντα ένας καλός λόγος να κάνουμε θέατρο. Τελικά όμως στην συγκεκριμένη δουλειά στηριχτήκαμε πολύ λιγότερο απ’ όσο υπολογίζαμε σε ήδη υπάρχοντα κείμενα. Φυσικά συμπεριλαμβάνονται αποσπάσματα από υπέροχα λογοτεχνήματα στην παράσταση, αλλά αποφασίσαμε να μην “φορέσουμε” κάτι μόνο επειδή μας αρέσει, αλλά να στηρίξουμε την δραματουργική πορεία που μας φάνηκε σωστότερη, δομώντας την κυρίως πάνω σε δικά μας λόγια.

Η μουσική είναι σταθερός συνομιλητής, νομίζω ότι δεν υπήρξε δυσκολία σ’ αυτό το κομμάτι. Θέλω να πω, έχει μελοποιηθεί πχ ένα χορικό του Αισχύλου, έχουν μελοποιηθεί-ρυθμολογηθεί και αφηγήσεις δικές μας, πολύ απλούστερες. Η μουσική περισσότερο διευκόλυνε παρά δυσκόλεψε την διαδικασία. Φυσικά αυτό θα πρέπει να το επιβεβαιώσει ο συνθέτης”.

Το έργο εξετάζει την ανθρώπινη φύση και τα κίνητρα που οδηγούν στον πόλεμο. Ποιες είναι οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που αναδύονται μέσα από την παράσταση και πώς συνδέονται με τη σύγχρονη πραγματικότητα;

Ο Χρήστος Θάνος εξομολογείται πως “ανέκαθεν με απασχολούσαν τα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα στις δημιουργικές μου αναζητήσεις. Στην προκειμένη περίπτωση, πιάνουμε το νήμα από την αρχή, διερευνώντας τα αίτια που μπορεί να οδηγούν τις κοινωνίες των ανθρώπων στην επιλογή του πολέμου. Αίτια που πιθανώς να πηγάζουν από τα βαθύτερα ανθρώπινα ένστικτα ή και από την άρνηση κατευνασμού των ενστίκτων αυτών.

Από την άλλη, σχολιάζουμε τους τρόπους χειρισμού της κοινωνίας από την εκάστοτε εξουσία μέσω του ελέγχου της πληροφορίας, με αποτέλεσμα έως και τη δημιουργία εθνικής συνείδησης. Και αυτό είναι ένα φαινόμενο που διατρέχει την ανθρωπότητα σε όλη τη χρονική της διαδρομή πάνω σε αυτόν τον πλανήτη”.

Υπάρχει κάποιο προσωπικό ή ιστορικό γεγονός που τους επηρέασε ιδιαίτερα κατά τη σύνθεση του έργου;

Η Ηρώ Μπέζου αποκαλύπτει πως “μάς επηρέασε σίγουρα αυτό που ζούμε στο παρόν, με την έννοια ότι καθημερινά μάς τροφοδοτεί με απορία, φόβο και ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη να ασχοληθούμε με αυτό το ζήτημα. Άμεσα όμως δεν αναφερόμαστε σε ιστορικά ή παροντικά γεγονότα, ούτε ονομάζονται συγκεκριμένες εποχές, περιοχές ή έθνη¨.

Η βασική… πρόθεση

Ποια είναι η βασική τους πρόθεση σχετικά με το μήνυμα που θέλουν να περάσουν για τον πόλεμο και την ανθρώπινη φύση; 

Η Ηρώ Μπέζου αναφέρει πως: “Αφετηρία δεν αποτέλεσε η ανάγκη τοποθέτησης, αλλά η αναρώτηση. Η βαθιά απορία ως προς τη φύση του πολέμου αλλά και την πληροφόρηση που έχουμε, όχι μόνο για τα τωρινά γεγονότα, αλλά και για την ακρίβεια των ιστορικών αφηγήσεων που παίρνουμε ως δεδομένες-ο κάθε λαός για τον εαυτό του φυσικά.

Ζούμε σε μια εποχή φρίκης και ακατανόητης σκληρότητας, αλλά βλέπουμε στον αντίποδα πράξεις συγκλονιστικής γενναιότητας και αλληλεγγύης, απ’ όλες τις γωνιές του κόσμου. Αποδεικνύεται περίτρανα ότι ο άνθρωπος είναι ικανός για το χειρότερο αλλά και για το καλύτερο, το πιο μεγαλειώδες, να αγωνιστεί για έναν σκοπό, να παλέψει για συνανθρώπους του που ούτε καν γνωρίζει. Εμείς μέσα απ’ την ταπεινή μας παράσταση, αντιλαμβανόμαστε ως μόνη διέξοδο την ένωση, την αγάπη.

Και πέρα απ’ την δραματουργία μας, το επιδιώκουμε στην πράξη δουλεύοντας όλες και όλοι (αυτοί οι υπέροχοι άνθρωποι) μαζί, με τεράστια φροντίδα και συντροφικότητα. Αυτό δεν οφείλει κάποιος να το δει ούτε να το αξιολογήσει, αλλά υπάρχει, είναι μια πράξη. Και παραμένει μια φωτεινή κουκίδα μέσα στο απέραντο σύμπαν”.

Και ο Χρήστος Θάνος καταλήγει πως “Για να είμαι ειλικρινής, δεν με παρακινεί τόσο η πρόθεση όσο η ανάγκη να εκφράσω αυτό που με ταλανίζει, κοινοποιώντας το με τα μέσα που κατέχω.
Το φαινόμενο του πολέμου, φαντάζει στη σκέψη μου ως κάτι ακραία παράλογο. Είναι κάτι που δεν μπορώ απλώς να το αποδεχτώ ως κάτι υπαρκτό και να συνεχίσω την καθημερινότητά μου.

Ο πλανήτης, από πλευράς έκτασης αλλά και αποθεμάτων, είναι υπερπλήρης ώστε να ζήσουν άνετα και ευχάριστα και τα 8 δις των κατοίκων της, χωρίς να διαταράσσεται η ισορροπία του οικοσυστήματος. Γεγονός που οφείλεται στις διανοητικές κατακτήσεις του ανθρώπου ανά τους αιώνες. Παρόλα αυτά, οι άνθρωποι συνεχίζουν να σφάζονται για την απόκτηση μεγαλύτερης ισχύος, για να εξουσιάζουν περισσότερο από ό,τι εξουσιάζονται. Αυτή η ανάγκη για εξουσία, όταν η ποιοτική επιβίωση είναι εν δυνάμει εξασφαλισμένη, προσωπικά με κάνει έξαλλο για το ανθρώπινο είδος.

Η βία, η αρπαγή, ο βιασμός, ο φόνος είναι φαινόμενα που υπάρχουν στη φύση και τα οποία σχετίζονται κατά κύριο λόγο με την επιβίωση. Φαινόμενα που στην κοινωνία των ανθρώπων διώκονται νομικά. Όταν όμως διαπράττονται μεταξύ κοινωνιών τότε οι νόμοι πηγαίνουν περίπατο. Το ότι ο Αισχύλος πριν από δυόμισι χιλιετίες έγραψε τους Πέρσες και ο Μπαχ πριν από 400 χρόνια έγραψε τη σουίτα Νο. 3 σε Ρε μείζονα και σήμερα υπάρχουν στον πλανήτη 56 ενεργά πολεμικά μέτωπα, είναι κάτι που με κάνει να ντρέπομαι σαν άνθρωπος. Ας πούμε λοιπόν ότι, κατά κάποιον τρόπο, επιδιώκω να μεταφέρω στη σκηνή αυτή μου την ντροπή”.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Δραματουργική σύνθεση: Χρήστος Θάνος, Ηρώ Μπέζου
Σκηνοθεσία – Μουσική: Χρήστος Θάνος
Σκηνογραφία – Ενδυματολογία: Μαρία Καραθάνου
Σχεδιασμός φωτισμού: Κωνσταντίνος Μπεθάνης
Σχεδιασμός ήχου: Μάνος Γεωργακόπουλος
Επιμέλεια κίνησης: Λία Χαμηλοθώρη
Βοηθός σκηνοθέτη: Βάσια Ζορμπαλή
Οργάνωση παραγωγής Κορίνα Βασιλειάδου

Παίζουν (αλφαβητικά) Sophie Lies, Ηρώ Μπέζου, Φοίβος Ριμένας, Πηνελόπη Σκαλκώτου, Φώτης Στρατηγός, Μαρία Χάνου, Αποστόλης Ψυχράμης

Ζωντανή ερμηνεία της μουσικής Παναγιώτης Γκίκας, Στέφανος Δουβίτσας, Χρήστος Θάνος