Ζει 35 χρόνια στην Ελλάδα αλλά δεν της δίνουν ελληνικό διαβατήριο – Η απίστευτη ιστορία της Τσιγκερέντα

Δεν θα σας κάνουμε σοφότερους αν σας ενημερώσουμε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν μετανάστες με παρουσία στη χώρα 30 και πλέον χρόνων που δεν έχουν αποκτήσει ακόμα την ελληνική ιθαγένεια.

Η λογική λέει ότι οι περισσότεροι εξ ημών γνωρίζουμε μία τέτοια ιστορία από το στενό ή το ευρύτερο οικογενειακό και φιλικό μας περιβάλλον. Μίας γυναίκας ή ενός άνδρα που μάς βοηθούσαν σε δουλειές που δεν μπορούσαμε (ή δεν καταδεχόμασταν) να κάνουμε, μίας γυναίκας ή ενός άνδρας που σαν φιγούρες μάς ήταν απόλυτα οικείες στο πέρασμα των χρόνων και των δεκαετιών.

Στο πρόσωπο της κυρίας Τσιγκερέντα, από την Ερυθραία, το σύνηθες πλαίσιο αυτής της ιστορίας, αποκτά καφκικά χαρακτηριστικά. Βρίσκεται στην Ελλάδα, χωρίς καμία απολύτως διακοπή, από το 1990, φορολογείται σταθερά από το ελληνικό κράτος, έχει ενισχύσει το ασφαλιστικό σύστημα με τις εισφορές της, έχει αγοράσει σπίτι στην Αθήνα, είναι, με άλλα λόγια, πλήρως ενσωματωμένη. Ομως η πολιτεία  την αναγκάζει σ’ έναν πολυέξοδο δικαστικό για το αυτονόητο: Την απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας μετά από 35 χρόνια.

Η κυρία Τσιγκερέντα είναι μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις που βρήκε το κουράγιο και την ψυχική δύναμη να κυνηγήσει την υπόθεση μέχρι το Συμβούλιο Επικρατείας! Γιατί; Διότι ο σχετικός νόμος, ιδιαίτερα μετά τη μορφή που πήρε το 2021 αλλά και πιο πριν, βάζει μία σειρά από πολύ σοβαρά προσκόμματα στους ανθρώπους από την πρώτη γενιά μεταναστών.

Τα αρχικά κριτήρια δεν ήταν ενιαία και σταθερά, αντιθέτως χαρακτηρίζονταν από την εξατομίκευση των περιπτώσεων, γεγονός που διευκόλυνε μεν το να καλυφθούν οι διάφορες μορφές ένταξης των μεταναστών στο οικονομικό σύστημα αλλά στην πράξη δημιουργούσε την υπόνοια ακόμα και της διαφθοράς. Επιπλέον, τα κριτήρια πολιτιστικής ένταξης που μπήκαν αποθάρρυναν πολλούς αφού οι σχετικές εξετάσεις για την απόκτηση πιστοποιητικού ελληνομάθειας, με θέματα των οποίων τις απαντήσεις είναι αμφίβολο αν τις γνωρίζουν οι γηγενείς, είτε επειδή αφορούν λεπτολογίες της ελληνικής ιστορίας είτε επειδή έχουν να κάνουν με την υποτιθέμενη καθημερινότητα του “μέσου ανθρώπου”, παρουσιάζουν μεγάλες δυσκολίες.

Αλλά ακόμα και γι’ αυτούς που πέρασαν από τη διαδικασία των εξετάσεων και απέκτησαν τελικά το πιστοποιητικό (όπως η κυρία Τσιγκερέντα), υπήρξαν και άλλα εμπόδια! Για να αποδείξουν οικονομική “επάρκεια” πρέπει να επιδείξουν εισόδημα για το διάστημα πριν την απόκτηση του πιστοποιητικου ελληνομάθειας, υποχρεώνονται δηλαδή με αναδρομική νομική ρύθμιση να καταθέσουν ακόμη περισσότερα στοιχεία από όσα τους ζητήθηκαν όταν υπέβαλαν την αίτηση.

Την ίδια ώρα, σε ότι αφορά το διάστημα της πανδημίας, είναι σαφές ότι πολλοί και πολλές από όσους επιθυμούν να πολιτογραφηθούν Ελληνες μετά από μία μακρά περίοδο παραμονής στην Ελλάδα, δεν είχαν σταθερό εισόδημα και εργάζονταν με “μαύρα”. Κοντολογίς, τεράστια βουνά γραφειοκρατίας σηκώνονται για να εμποδίσουν αυτούς τους ανθρώπους από το να γίνουν Ελληνες, κάτι το οποίο επιθυμούν σφόδρα, ακόμα και για συναισθηματικούς λόγους.

Μία σημείωση που αφορά μόνο την κυρία Τσιγκερέντα και που αποκαλύπτει το παράλογο του πράγματος: Είναι η μόνη που κέρδισε στο διοικητικό εφετείο τη δίκη κατά της απόρριψης της πολιτογράφησής της. Οι υπόλοιποι απορρίφθηκαν γιατί το εφετείο είπε ότι ο νομοθέτης έχει δικαίωμα να αλλάξει όποτε θέλει τις προϋποθέσεις του νόμου για την πολιτογράφηση, αφού η κτήση της ιθαγένειας δεν είναι ποτέ δικαίωμα για κανέναν.

Κέρδισε γιατί τα εισοδήματα που είχε για το διάστημα που ζητούσε αρχικά ο νόμος ήταν τόσα που μπορούσε μετά να τα μεταφέρει και στα χρόνια που ζητήθηκαν με την αναδρομή αλλαγή, έτσι ώστε να “πιάσει” τα κριτήρια. Η αίτησή της για πολιτογράφηση επέστρεψε όμως πίσω στο Υπουργείο και το Υπουργείο την απέρριψε ξανά μη σεβόμενο την ετυμηγορία του δικαστηρίου!

“Ξέρεις τι με στενοχωρεί περισσότερο; Το ότι δεν ψηφίζω”

Εν αναμονή της τελεσίδικης δικαστικής απόφασης από τον το Συμβούλιο Επικρατείας πια, η κυρία Τσιγκερέντα μίλησε στο NEWS24/7 για την απίστευτη ταλαιπωρία που σε σημεία της και τηρουμένων των αναλογιών θυμίζει τη “Δίκη” του Κάφκα.

Η ίδια, σχεδόν πάντα χαμογελαστή, παρά την απογοήτευσή της, πιστεύει ότι αν μην τι άλλο αξίζει να ονομαστεί Ελληνίδα με κάθε επισημότητα.

“Ηρθα στην Ελλάδα στις 20 Δεκεμβρίου του 1990. Πριν έρθω στην Ελλάδα ήμουν στην Ουγγαρία στο πλαίσιο φοιτητικού προγράμματος από την Αιθιοπία στην οποία τότε άνηκε η χώρα μου.

Στην Ουγγαρία πήγα απολύτως νόμιμα, με πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών μεταξύ σοσιαλιστικών κρατών, δεν μου άρεσε και ήθελα να φύγω για Αμερική. Γι’ αυτό ήρθα ουσιαστικά στην Ελλάδα, για να κάνω τη σχετική αίτηση. Παράλληλα ζήτησα και άσυλο. Η αίτησή μας απορρίφθηκε. Και απορρίφθηκε γιατί εν τω μεταξύ δημιουργήθηκε το κράτος της Ερυθραίας.

Η Ερυθραία έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1991. Εγώ είχα διαβατήριο Αιθιοπίας, έτσι και αλλιώς έχω γεννηθεί στην Αντίς Αμπέμπα από γονείς από την Ερυθραία, έχω πάει σχολείο και έχω μάθει την γλώσσα της Αιθιοπίας όχι αυτή που έγινε επίσημη γλώσσα της Ερυθραίας. Το 1997 πήγα να το ανανεώσω στην πρεσβεία της Αιθιοπίας και μου το κράτησαν μου είπαν “εσύ είσαι από Ερυθραία”, είχε αρχίσει ένας ακόμη πόλεμος στην πατρίδα μου. Για κάποιο διάστημα ήμουν χωρίς διαβατήριο. Μέχρι που το 2000 πήρα διαβατήριο Ερυθραίας”.

Η παρουσία της στην Ελλάδα ακολουθεί το γνωστό μοτίβο: “Ημουν στην Ελλάδα χωρίς χαρτιά μέχρι το 1997. Δουλεύαμε όμως όλοι. Είτε σε ηλικιωμένους, είτε ως καθαρίστριες, κάναμε όλοι μεροκάματο. Εγώ πρόσεχα μία γιαγιά στου Γκύζη. Πιο πριν είχα πάει για δουλειά σε σπίτι στο Κολωνάκι.Ημουν πολύ αδύνατη, μόλις 42 κιλά,με ρώτησαν “μα καλά πως θα δουλέψεις μ’ αυτά χέρια;” Μετα έγινα και μπέιμπι σίτερ, μεγάλωσα τέσσερα παιδιά.

Τα πρώτα μου χαρτιά τα απέκτησα το 1997. Μου έδωσαν προσωρινή άδεια παραμονής για έξι μήνες. Δεν θυμάμαι πόσες άδειες παραμονής έχω βγάλει στην Ελλάδα, έχει χαθεί το μέτρημα. Οι εξάμηνες έγιναν μονοετείς στη συνέχεια αφού είχα πάρει και άδεια εργασίας. Πήρα εν τέλει 10ετή άδεια το 2013. Το 2023 πήγα για να ανανέωση. Και μου έδωσαν άδεια παραμονής μόλις για μία χρονιά. Κάναμε βήματα πίσω δηλαδή”.

Η προσπάθεια πολιογράφησης για την 55χρονη σήμερα κυρία Τσιγκερέντα κρατά εδώ και εννιά χρόνια! Προσομοιάζει με το έργο του Σίσσυφου: “Πριν την κρίση το 2009, αγόρασα σπίτι στου Γκύζη. Το βρήκα φθηνό και το πήρα. Το Γκύζη είναι η γειτονιά μου, εκεί μεγάλωσα. Το 2016 έκανα αίτηση για πολιτογράφηση. Μου απάντησαν το 2023. Και ενώ είχα υποστεί τρεις αλλαγές σε σχέση με το τι ζητούσαν όταν αποφάσισα να κάνω τα χαρτιά μου για ελληνική ταυτότητα. Εν τω μεταξύ, έδωσα τις εξετάσεις της ελληνομάθειας και πέρασα (σσ μάς δείχνει το βιβλίο των ερωτήσεων από το οποίο διάβαζε που εμπεριέχει ερωτήσεις του στιλ “αναγνωρίστε τον εικονιζόμενο πολιτικό” που είναι ο Γιώργος Παπανδρέου, πεθαμένος εδώ και 55 χρόνια), το 2021 μέσα στην πανδημία. Διάβαζα έξι μήνες, μέχρι πολύ αργά τη νύχτα. Παράλληλα δούλευα”.

Ξαφνικά, το πρόσωπό της σκληραίνει, το χαμόγελο χάνεται για λίγο από το πρόσωπό της: “Να σε ρωτήσω κάτι; Οι Ελληνες τα ξέρουν όλα αυτά που διάβασα; Δεν νομίζω. Με βοήθησε πολύ και μία φίλη Ελληνίδα”.

Η ματιά μας πέφτει σε μία ερώτηση που καλούσε τους υποψηφίους να σημειώσουμε σε ποια σώματα ασφαλείας ανήκουν συγκεκριμένα διακριτικά που παρουσιάζονταν σε εικόνες!

“Πέρασα τις εξετάσεις με 86%. Θύμωσα με τον εαυτό μου, είχα βάλει στόχο να ξεπεράσω το 90%” συνεχίζει και το χαμόγελο επιστρέφει σιγά-σιγά στο πρόσωπό της.

“Στην πανδημία δούλευα χωρίς ένσημα. Το 2022 προσλήφθηκα στα ΜακΝτόναλντς όπου εργάζομαι μέχρι και σήμερα. Πριν ήμουν σε διάφορες δουλειές, μέχρικαι πλήρωμα σε σκάφος, χωρίς ένσημα”.

O δικηγόρος της, ο κ. Φαρμακίδης παρεμβαίνει στο σημείο αυτό: “Ξέρεις, η κυρία Τσιγκερέντα κάνει ιστιοπλοϊα..”

Ακολουθεί ο εξής διάλογος με τον υπογράφοντα…

“Ναι, καλά…”

“Κάνει, είναι πρωταθλήτρια!”

Μόλις, λοιπόν, αποδείχθηκε μέσα σε δύο φράσεις ότι δεν μιλάμε απλά για ένα πλήρως ενσωματώμενο άτομο στην ελληνική κοινωνία αλλά για μία γυναίκα που διαλύει με την πορεία της ζωής της όλους τους αστικούς μύθους που αφορούν τους μετανάστες στη χώρα μας.

Επιστρέφουμε όμως στο σισσύφειο έργο: “Η προσπάθεια για πολιτογράφηση μού έχει στοιχίσει πολλά χρήματα. Δεν θέλω να καθίσω να τα υπολογίσω. Οταν το διαπίστωσαν τα αδέλφια μου που με επισκέφθηκαν, τρελάθηκαν.

Στενοχωριέμαι που δεν έχω πάρει ακόμα ελληνικό διαβατήριο μετά από 35 χρόνια. Ο,τι μου έχουν πει, το έχω κάνει, τι άλλο να κάνω πια. Ξερεις τι με στενοχωρεί περισσότερο από όλα; Ο,τι δεν μπορώ να ψηφίσω στην Ελλάδα μετά από 35 χρόνια.

Πληρώνω φόρους, πληρώνω τα πάντα, δεν έχω πάρει δεκάρα σε επιδόματα, τίποτα! Ούτε ζήτησα ποτέ επιδόματα. Ακόμα και όταν δεν δούλευα επισήμως, μεροκάματο είχα έστω χωρίς ένσημα.

Ταυτόχρονα, ειδικά στις αρχές, έστελνα και λεφτά στους δικούς μου. Στη μετάβαση, όταν ανεξαρτητοποιήθηκε η Ερυθραία τα χάσαμε όλα, σπίτι, αυτοκίνητο κτλ, έπρεπε να αρχίσουμε πάλι από την αρχή.

Έίμαστε 8 παιδιά, όλα εκτός Ερυθραίας. Τα υπόλοιπα επτά αδέρφια μου ζουν στον Καναδά. Μόνο εγώ έμεινα εδώ. Γιατί; Διότι τη ζωή μου στην Ελλάδα, την ελληνική θάλασσα, δεν μπορώ να την αφήσω. Πως και πως περιμένω κάθε χρόνο το καλοκαίρι. Κάποια από τα αδέλφια μου έχω να τα δω 35 χρόνια, εγώ δεν μπορώ να ταξιδέψω χωρίς ελληνικό διαβατήριο εκτός Ευρώπης”.

Την ρωτάμε, λίγο πριν την αποχαιρετήσουμε για το αν έχει βιώσει ρατσισμό στην Ελλάδα: “Πολλές φορές. Στη δουλειά, στο λεωφορείο, στο δρόμο. Τώρα τελευταία έχουν σταματήσει όμως. Είχα συνηθίσει να με βρίζουν στο λεωφορείο, να μου λένε να επιστρέψω στη χώρα μου κτλ. Δεν τους έδινα ποτέ καμία σημασία γιατί ήταν λίγοι. Εχω δεχθεί και μπούλινκ στη δουλειά. Από συναδέλφους, όχι από τα αφεντικά. Προσπάθησαν να με διώξουν από τη δουλειά. Δεν τα κατάφεραν ποτέ!”

Μετά από όλα αυτά, φίλε αναγνώστη, φίλη αναγνώστρια, εσύ τι νομίζεις; Η κυρία Τσιγκερέντα είναι ή δεν είναι Ελληνίδα; Αξίζει ή όχι το ελληνικό διαβατήριο;