ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΤΑΠΕΙΝΩΣΑΝ ΤΟΝ ΟΡΜΠΑΝ, ΜΙΛΟΥΝ ΣΤΟ NEWS 24/7

Η απαγόρευση της διεξαγωγής του φετινού Pride στη Βουδαπέστη αποτέλεσε μια ακόμη ηχηρή υπενθύμιση της καταστολής που αντιμετωπίζει η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα στην Ουγγαρία. Παρά την απαγόρευση και τον φόβο καταστολής με αναγνώριση προσώπου και πιθανά πρόστιμα, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους της ουγγρικής πρωτεύουσας. Σε πείσμα των μέτρων Όρμπαν και της αστυνομίας, πραγματοποιήθηκε το μαζικότερο Pride της Βουδαπέστης από το 1997, όταν και ξεκίνησε η διοργάνωση.

Η Πορεία Υπερηφάνειας μετατράπηκε σε μια δυναμική αντικυβερνητική διαδήλωση υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών. Περισσότεροι από 200.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν, δείχνοντας έμπρακτη αλληλεγγύη στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και αντιδρώντας στην κυβερνητική απαγόρευση της εκδήλωσης στο όνομα των «δικαιωμάτων των παιδιών».

Το κυβερνών κόμμα Fidesz του Όρμπαν συνεχίζει να επενδύει σε μια σκληρή αντι-ΛΟΑΤΚΙ+ ατζέντα, αξιοποιώντας τις πολιτισμικές διαιρέσεις και ακολουθώντας τα βήματα του αμερικανικού τραμπισμού. Εντούτοις, η στρατηγική αυτή φαίνεται να φθείρεται. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πτώση της δημοτικότητας του Όρμπαν, με το κόμμα Tisza του Πέτερ Μαγιάρ να προηγείται, ακόμα και πριν την κορύφωση της λαϊκής αντίδρασης στο Pride.

Παρά τις απειλές, η αστυνομία τελικά δεν επενέβη για να διαλύσει την πορεία, ενώ οι αρχές δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο να επιβάλουν πρόστιμα στους συμμετέχοντες μέσω της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου. Πάνω από 70 Ευρωπαίοι αξιωματούχοι βρέθηκαν στην πορεία, στέλνοντας μήνυμα διεθνούς υποστήριξης, ενώ και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέφρασε τη στήριξή της στην ουγγρική ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.

Το NEWS 24/7 δίνει τον λόγο σε τρία άτομα που συμμετείχαν στην πορεία, με στόχο να μεταφέρουν τον παλμό της διαμαρτυρίας, τις στιγμές φόβου και θάρρους, και το μήνυμα πίσω από τη σιωπηλή –αλλά ηχηρή– παρουσία τους. Ο Bresalio, ο Laszlo και ο James μιλούν για την εμπειρία τους στην -απαγορευμένη από την ουγγρική κυβέρνηση- συγκέντρωση. Ο τελευταίος, μάλιστα, έχασε τη δουλειά λόγω της συμμετοχής του στο Pride της Βουδαπέστης. Μέσα από τις προσωπικές τους ιστορίες, καταγράφεται όχι μόνο η ατμόσφαιρα της ημέρας αλλά και το βαθύτερο νόημα της αντίστασης, όταν αυτή γίνεται πράξη κάτω από απειλές και απαγορεύσεις. Πρόκειται για μαρτυρίες δύναμης και ελπίδας –ένα ντοκουμέντο για το τι σημαίνει να υπάρχεις και να μάχεσαι σε εχθρικό έδαφος.

-Το φετινό Budapest Pride πραγματοποιήθηκε παρά την επίσημη απαγόρευση της κυβέρνησης. Πώς οργανώθηκε η εκδήλωση και ποιο ήταν το κλίμα κατά τη διάρκειά της;

James: Ήταν σαν να περπατάς μέσα στην ιστορία. Όχι απλώς μια πορεία Pride, αλλά μια πολιτική εξέγερση. Ήταν αυθόρμητη, ωμή, ασταμάτητη. Ετερόφυλοι και ΛΟΑΤΚΙ+ δίπλα-δίπλα, περπατούσαν με υπερηφάνεια, πένθος, οργή και αγάπη στις καρδιές τους. Ένιωθες πόσο μετρούσε όλο αυτό. Δεν ήμασταν απλώς παρόντες -αρνηθήκαμε να εξαφανιστούμε. Το κράτος προσπάθησε να μας σβήσει. Αντί γι’ αυτό, μας έκανε πιο δυνατούς. Αυτό δεν καταλαβαίνει η εξουσία που κινείται με βάσει τον φόβο που θέλει να προκαλέσει: όταν απαγορεύεις το Pride, δεν το σταματάς –το μεγαλώνεις.

Laszlo: Δεν είμαι μέρος της διοργάνωσης τα τελευταία χρόνια (οργάνωνα τα queer Ρομά άρματα για αρκετά χρόνια, από το 2015 έως το 2019). Προσωπικά, δεν παρατήρησα καμία αλλαγή στη διοργάνωση του Pride ως συμμετέχων. Νομίζω πως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο δήμαρχος της Βουδαπέστης, Γκεργκέι Καρατσόνι, δήλωσε ότι πρόκειται για επίσημη δημοτική εκδήλωση της πρωτεύουσας, προσφέροντας έτσι θεσμική προστασία στο Pride. Οι διοργανωτές έκαναν ό,τι και τα προηγούμενα χρόνια. Υπήρχαν φορτηγά του Pride με DJs και ζωντανή μουσική, ομάδες πεζών και ακτιβιστικές δράσεις, όπως το ξετύλιγμα ενός τεράστιου ροζ τριγώνου στην πλαγιά του λόφου Γκέλερτ, που βρισκόταν κατά μήκος της πορείας του Pride -μια εικόνα πολύ ενδυναμωτική για εμένα. (Έχω επίσης το ροζ τρίγωνο ως τατουάζ, μαζί με το μαύρο τρίγωνο, που χρησιμοποιήθηκε από τους Ναζί για να στιγματίσει τους «αντικοινωνικούς», αλλά και τους Ρομά.)

Η ατμόσφαιρα ήταν πολύ καλή, ίσως υπερβολικά συντηρητική και ήσυχη για ένα Pride -κάτι που είναι γενικά χαρακτηριστικό για το Budapest Pride, αλλά φέτος ήταν ακόμα πιο έντονο. Αυτό που με ενόχλησε αρκετά ήταν ότι ακόμα και μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας συζητούσαν στα social media με θετικό τόνο το γεγονός ότι “δεν υπήρχαν άτομα με εντυπωσιακά ρούχα, με στρινγκ ή ντυμένα drag queens”. Σπάνια έβλεπες ομόφυλα ή queer άτομα να αγκαλιάζονται, να φιλιούνται ή να κρατιούνται χέρι-χέρι. Για εμένα, αυτό είναι σημάδι φόβου και συμμόρφωσης προς την κυβέρνηση και τις ακροδεξιές φωνές. Αλλά λόγω της απαγόρευσης και των πιθανών προστίμων, όλοι ήταν φοβισμένοι σε έναν βαθμό, κάτι που μπορώ να κατανοήσω.

Η ατμόσφαιρα γύρω μας κατά τη διάρκεια της πορείας ήταν εξαιρετική. Ακολουθούσαμε το όχημα του Tilos Rádió. (Αξίζει να δείτε περισσότερα για το ραδιόφωνο αυτό, έχει μια περιπετειώδη ιστορία και στηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα από την ίδρυσή του).

Δεν είδαμε ακροδεξιούς διαδηλωτές κατά μήκος της πορείας, αλλά γνωρίζαμε από τις ειδήσεις ότι η γέφυρα Ελευθερίας, την οποία επρόκειτο αρχικά να διασχίσει το Pride, είχε αποκλειστεί από νεοναζί. Έτσι χρειάστηκε να περάσουμε από την τη γέφυρα της Ελισάβετ. Στον δρόμο της επιστροφής από το Pride, εγώ και ο σύντροφός μου πέσαμε πάνω σε μια ομάδα νεαρών που φώναζαν «cocksuckers» και έβριζαν τους ανθρώπους που αποχωρούσαν από την πορεία.

Bresalio: Όταν ανακοινώθηκε η απαγόρευση στην αρχή της χρονιάς, δεν τέθηκε ποτέ ζήτημα για το αν η εκδήλωση θα πραγματοποιούνταν -στην πραγματικότητα, προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον απ’ ό,τι τα προηγούμενα χρόνια. Πολλοί ετεροφυλόφιλοι, ακόμη και παντρεμένα ζευγάρια με οικογένειες, δεσμεύτηκαν να συμμετάσχουν φέτος, ως ένδειξη αντίστασης στο αυταρχικό καθεστώς, σε μια ένδειξη αλληλεγγύης προς την κουήρ κοινότητα.

Αρχικοί διοργανωτές ήταν το Ίδρυμα Rainbow Mission (Szivárvány Misszió Alapítvány), μια οργάνωση της Κοινωνίας των Πολιτών. Ωστόσο, λίγες εβδομάδες πριν από την εκδήλωση, ο Δήμος της Βουδαπέστης έθεσε την εκδήλωση υπό την αιγίδα του και ανακοίνωσε ότι θα αποτελέσει πλέον δημοτική εκδήλωση, με τον δήμο να συνδιοργανώνει. Το έξυπνο αυτό τέχνασμα βασίστηκε στο γεγονός ότι οι δημοτικές εκδηλώσεις δεν υπάγονται στον Νόμο περί Συγκεντρώσεων, κι έτσι η αστυνομία δεν είχε νομική βάση για να εγκρίνει ή να μπλοκάρει την πορεία.

Τις μέρες πριν την πορεία, προέκυψε νομική διαμάχη ανάμεσα στον Δήμο Βουδαπέστης και την κυβέρνηση/αστυνομία. Για παράδειγμα, ο Υπουργός «Δικαιοσύνης», Μπέντσε Τουζόν, έστειλε μήνυμα στον δήμαρχο της Βουδαπέστης, Γκέργκελι Καράτσονι, δηλώνοντας ότι, σύμφωνα με την κυβέρνηση, η εκδήλωση θεωρείται ακόμη απαγορευμένη, και τον απείλησε με φυλάκιση σε περίπτωση που την πραγματοποιούσε.

Παράλληλα, ακροδεξιές ομάδες μίσους ξεκίνησαν να καταθέτουν αιτήσεις για να καταλάβουν τη διαδρομή της Pride, χρησιμοποιώντας τον Νόμο περί Συγκεντρώσεων ώστε να οργανώσουν δικές τους αντισυγκεντρώσεις. Απειλούσαν ότι θα «καθαρίσουν» την πορεία -λέγοντας μάλιστα πως, αν δεν το έκανε η αστυνομία, θα αναλάμβαναν δράση οι ίδιοι. Σε εκείνο το σημείο ένιωσα φόβο και αβεβαιότητα. Δεν ήξερα τι να περιμένω. Σκέφτηκα ακόμη και το χειρότερο σενάριο: τι θα γινόταν αν χυνόταν αίμα στους δρόμους της Βουδαπέστης; Όμως αυτό δεν με σταμάτησε από το να πάω. Ένιωθα πως το διακύβευμα ήταν πλέον ακόμη μεγαλύτερο.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, η ατμόσφαιρα ήταν απίστευτα θετική. Το νιώσαμε ήδη από τη συγκέντρωση στο πάρκο: η παρουσία τόσων καλόκαρδων, εκστασιασμένων ανθρώπων -και η πλήρης απουσία εμφανών αστυνομικών δυνάμεων- έδιωξε τους, κατά τα άλλα, λογικούς μας φόβους και μας έκανε να νιώθουμε ξέγνοιαστοι. Αυτό το συναίσθημα κράτησε καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας, μέχρι το τέλος (αν και κάποιες στιγμές η αβεβαιότητα για το τι μπορεί να ακολουθήσει σκίαζε προσωρινά τη χαρά μας). Η ατμόσφαιρα της εκδήλωσης ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με το μίσος και την απογοήτευση που έχει καλλιεργήσει τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση στην κοινωνία.

-Τι σημαίνει για εσένα προσωπικά -αλλά και για την ευρύτερη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα στην Ουγγαρία- η φετινή συμμετοχή;

James: Για μένα, ήταν λύτρωση. Ήταν μια πράξη περιφρόνησης απέναντι στον φόβο που θέλουν να μας επιβάλλουν. Πέρασα πολύ καιρό κρυμμένος, προσεκτικός, με την πλάτη στον τοίχο. Κάποια στιγμή λες: Φτάνει. Θα ζω όπως είμαι, θα μιλάω όπως νιώθω, θα περπατάω όπως θέλω. Ακόμη κι αν κοστίσει… Για πολλούς από εμάς, το να είμαστε στο Pride ήταν σαν να αναπνέεις μετά από πολύ καιρό κάτω από το νερό. Μας θύμισε ότι δεν είμαστε μόνοι. Ότι υπάρχει δύναμη στην παρουσία, ακόμα κι αν το σύστημα σε μισεί. Ίσως ειδικά τότε.

Για χρόνια, υπηρέτησα με υπερηφάνεια ως εθελοντής στην Ουγγρική Πολιτοφυλακή (Polgárőrség) και συνεργάστηκα στενά με έναν από τους οργανισμούς στο Zalaegerszeg. Η αφοσίωσή μου δεν ήταν απλώς συμβολική· αφιέρωσα πραγματικό χρόνο, ενέργεια και αφοσίωση στην ασφάλεια της κοινότητας. Στην κορύφωση της πανδημίας COVID-19, συμμετείχα ενεργά στις προσπάθειες δημόσιας υγείας και έλαβα τιμητική διάκριση από τον Δήμαρχο του Zalaegerszeg, ως αναγνώριση της προσφοράς μου. Όμως, σιγά-σιγά, τα πράγματα άλλαξαν. Χωρίς καμία εξήγηση, άρχισα να παρατηρώ μια ξεκάθαρη αποστασιοποίηση: οι προσκλήσεις σταμάτησαν, οι αναγνωρίσεις εξαφανίστηκαν. Με αγνοούσαν. Κατέστη σαφές ότι ο αποκλεισμός μου δεν αφορούσε την επαγγελματική μου συμπεριφορά αλλά τα “πιστεύω” μου. Δεν είμαι υποστηρικτής του κόμματος Fidesz· τον επικρίνω και τον αμφισβητώ. Και στον πολιτικό κόσμο του Zalaegerszeg, μόνο αυτό αρκεί για να σε θεωρήσουν απειλή. Γι’ αυτό, πρόσφατα υπέβαλα αίτηση για μεταφορά σε άλλη οργάνωση της Πολιτοφυλακής, ώστε να μπορέσω να συνεχίσω την υπηρεσία μου.

Ωστόσο, έκανα το… λάθος να πάω στο πρώτο μου Pride, στο Budapest Pride 2025, το οποίο απαγορεύτηκε από μια κυβέρνηση που φοβάται την ορατότητα. Παρ’ όλα αυτά, ήμασταν εκεί, γιατί η σιωπή δεν έχει αλλάξει ποτέ τίποτα στην ιστορία. Στάθηκα αλληλέγγυος και έκανα μια επιλογή: να σταθώ στο πλευρό αυτών των οποίων τα δικαιώματα ποδοπατούνται καθημερινά. Μετά τη συμμετοχή μου στο Budapest Pride, δημοσίευσα μια ανάρτηση στον προσωπικό μου λογαριασμό στο Facebook, εκφράζοντας την υποστήριξή μου. Ένας πρώην συνάδελφός μου έκανε επίσης μια υποστηρικτική ανάρτηση για το Pride. Εκεί άρχισε η κλιμάκωση. Ο επικεφαλής της οργάνωσης της Πολιτοφυλακής και η σύζυγός του άφησαν ειρωνικό και υβριστικό σχόλιο μίσους κάτω από την ανάρτηση. Δεν απάντησα με προσβολές, δεν ξεκίνησα καυγά. Απλώς έβαλα αντίδραση γέλιου στο σχόλιό τους. Και τότε στοχοποιήθηκα. Την ίδια ακριβώς στιγμή, δέχθηκα τηλεφώνημα που μου ανακοίνωσαν ότι δεν με χρειάζονται άλλο. Τώρα πλέον είναι σίγουρο ότι δεν πρόκειται να βρω καμία εργασία από εδώ και στο εξής. Πρόκειται για μια πόλη που ελέγχεται από το Fidesz, από την οποία οι άνθρωποι -ιδίως οι νέοι- φεύγουν μαζικά, και η οποία βρίσκεται σε ταχεία παρακμή, συμπεριλαμβανομένης της πληθυσμιακής κατάρρευσης.

Η Polgárőrség ιδρύθηκε πάνω σε αρχές προστασίας της κοινότητας, πολιτικής ευθύνης και δημόσιας εμπιστοσύνης. Όταν κάποιο πρόσωπο σε τέτοια θέση είναι ανοιχτά κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ και χλευάζει, στοχοποιεί και ταπεινώνει κάποιον επειδή υποστηρίζει το Pride, αυτό καταρρίπτει ολοκληρωτικά τις αξίες που ισχυρίζεται ότι πρεσβεύει η Polgárőrség.

Δεν είναι απλώς ανάρμοστο –είναι επικίνδυνο. Δείχνει τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιοι φορείς μπορούν σιωπηρά να μετατραπούν σε όργανα ιδεολογικής πίστης, όπου ο αποκλεισμός και ο εκφοβισμός αντικαθιστούν τη δικαιοσύνη και την αποστολή που έχουν. Σε μια πόλη όπως το Zalaegerszeg, όπου οι θεσμοί είναι βαθιά μπλεγμένοι με την τοπική ελίτ του Fidesz, αυτό αποκαλύπτει μια τρομακτική αλήθεια: αν δεν συμμορφώνεσαι, σε ξεφορτώνονται. Και αναρωτιέμαι: είναι άραγε όλες οι οργανώσεις της Πολιτοφυλακής έτσι; Τα πάντα έτσι λειτουργούν τελικά στην Ουγγαρία;

Laszlo: Δεν μπορώ ακόμη να εκτιμήσω πόσο επιτυχημένο ήταν το φετινό Pride για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Ήταν σίγουρα το πιο ελκυστικό για τη διεθνή κοινότητα, καθώς αρκετοί φίλοι μου ήρθαν από το Βερολίνο, με πολλά οργανωμένα λεωφορεία ειδικά για το Pride. Για τη ουγγρική ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, νομίζω πως η απαγόρευση και τα πρόστιμα ήταν αρκετά αποτρεπτικά, ιδίως μετά από χρόνια στιγματισμού, δαιμονοποίησης και θεσμικής ομοφοβίας. Ιδιαίτερα, μάλιστα, για τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα, τα οποία αυξάνονται συνεχώς υπό την κυβέρνηση Όρμπαν (δείτε τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για τη φτώχεια στην Ουγγαρία).

Ωστόσο, είδα έναν γκέι άνδρα στις ειδήσεις που συμμετείχε για πρώτη φορά, μόνο και μόνο λόγω της απαγόρευσης. Εκτός από μερικούς γκέι γνωστούς, συνάντησα και πολλούς straigt γνωστούς που θέλησαν να δείξουν την αλληλεγγύη τους στην κοινότητα, αλλά αυτό που τους ενοχλούσε περισσότερο ήταν ο βαθμός καταστολής της ελευθερίας του συνέρχεσθαι και η συνολική δυσαρέσκεια προς την κυβέρνηση. Αυτός ήταν ο λόγος που πήγαν στο Pride. Ήταν δύσκολη απόφαση για εμένα να συμμετάσχω φέτος. Όχι λόγω της απαγόρευσης, αλλά επειδή οι διοργανωτές του Pride δεν αγγίζουν το ζήτημα της αποικιοκρατίας και της γενοκτονίας στην Παλαιστίνη.

Επιπλέον, προσκάλεσαν για να κάνει ομιλία κάποιον που συστηματικά σχετικοποιεί τη γενοκτονία στη Γάζα. Γι’ αυτό και μερικοί από τους φιλοπαλαιστίνιους φίλους μου αποστασιοποιούνται από τέτοιου είδους Pride (και δυστυχώς, το Budapest Pride δεν είναι το μόνο). Τελικά αποφάσισα να συμμετάσχω, επειδή το Budapest Pride και η κατάσταση των ΛΟΑΤΚΙ+ (Ρομά) ατόμων στην Ουγγαρία είναι για μένα ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Αλλά έκανα ξεκάθαρη τη θέση μου για την Παλαιστίνη με τα ρούχα μου και με ένα πανό υποστήριξης.

Bresalio: Φέτος, η συμμετοχή στο Pride είχε βαθύτερο νόημα για την LGBTQ+ κοινότητα απ’ ό,τι σε «κανονικές» χρονιές. Αυτή η πορεία δεν αφορούσε μόνο την τιμητική αναφορά στο Stonewall και τη διεκδίκηση των δικών μας δικαιωμάτων -εξελίχθηκε σε μια ευρύτερη πράξη αντίστασης απέναντι στην κυβέρνηση. Αυτή η αντίσταση στόχευε, φυσικά, και στην εκστρατεία μίσους του καθεστώτος κατά των κουήρ ανθρώπων τα τελευταία χρόνια. Μεταξύ άλλων:

• απαγόρευσαν τη νομική αναγνώριση αλλαγής ονόματος και φυλομετάβασης για τρανς άτομα
• φυλάκισαν πρόσφατα έναν γιατρό που παρείχε ορμονοθεραπεία σε τρανς άτομα
• πρόσθεσαν στο σύνταγμα τη φράση ότι «ο άνθρωπος είναι είτε άνδρας είτε γυναίκα», διαγράφοντας έτσι τα ίντερσεξ και μη δυαδικά άτομα
• αφαίρεσαν το «φύλο» από τα προστατευόμενα χαρακτηριστικά κατά των διακρίσεων
• και, ίσως το πιο κρίσιμο, πέρασαν νόμο που απαγορεύει την αναπαράσταση της ομοφυλοφιλίας και της τρανς ταυτότητας σε ΜΜΕ και βιβλία, στο όνομα της «προστασίας των παιδιών», με τον ψευδή ισχυρισμό ότι τέτοιες ταυτότητες είναι «επιβλαβείς για τα παιδιά».

Όμως η φετινή πορεία Pride ξεπέρασε τα όρια των κουήρ διεκδικήσεων. Όπως πολλοί στρέιτ και σις σύμμαχοι που επέλεξαν να παρευρεθούν, έτσι κι εμείς διαδηλώσαμε ενάντια:

• στη διαφθορά που έχει στραγγίξει οικονομικά τη χώρα
• στην τακτική του «διαίρει και βασίλευε», με στοχοποίηση κοινωνικών ομάδων όπως οι μετανάστες, οι εκπαιδευτικοί και πλέον η κουήρ κοινότητα
• στην απομάκρυνση από την Ε.Ε. και τις προοδευτικές αξίες
• στην οικοδόμηση μιας «μη φιλελεύθερης δημοκρατίας» που δεν θυμίζει πλέον καθόλου δημοκρατία
• στις συμμαχίες με αυταρχικά καθεστώτα, όπως η Ρωσία και η Κίνα
• και στο διαρκώς αυξανόμενο σύνολο αυταρχικών νόμων που στερούν από τους πολίτες την ελευθερία και την αυτοδιάθεση -όπως και στις προσπάθειες παρεμπόδισης ΜΚΟ και ανεξάρτητων ΜΜΕ -όλα σημάδια της κατηφορικής πορείας της Ουγγαρίας προς τη δικτατορία.

Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο ότι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν στη διαμαρτυρία όχι για να περάσουν την ώρα τους, αλλά αψηφώντας πραγματικές απειλές. Ο σωματικός κίνδυνος προερχόταν από πιθανή βία, είτε από την αστυνομία είτε από ακροδεξιούς. Ο νομικός κίνδυνος αφορούσε πιθανά πρόστιμα έως και 500 ευρώ (κάτι που, λόγω του όγκου των συμμετεχόντων, πλέον μοιάζει δύσκολο να επιβληθεί).

-Πιστεύεις ότι η μεγάλη αυτή συμμετοχή αποτέλεσε μια δυναμική, ταπεινωτική απάντηση στην προσπάθεια της κυβέρνησης Όρμπαν να φιμώσει τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα;

James: Απολύτως. Ήταν αντίσταση σε κίνηση. Ένιωθες το “χέρι” της κυβέρνησης να χαλαρώνει τη στιγμή που γεμίσαμε τους δρόμους. Η σιωπή που προσπάθησαν να μας επιβάλουν “έσπασε” και επικράτησε θάρρος. Οργή. Υπερηφάνεια. Και αγάπη. Το ένιωσα στα κόκκαλά μου: αυτό είναι αντίσταση. Δεν μπορούν να σκοτώσουν την ορατότητα. Δεν μπορούν να μας διαγράψουν με νόμους. Είμαστε εδώ. Ήμασταν πάντα εδώ. Και το να είμαι μέρος αυτής της στιγμής μου θύμισε ότι ακόμα κι όταν φοβάσαι, μπορείς να είσαι γενναίος. Αυτό είναι που τους τρομάζει περισσότερο.

Laszlo: Ναι, απόλυτα. Ο αριθμός των συμμετεχόντων εκτιμάται μεταξύ 200.000 και 300.000, κάτι που το καθιστά ίσως τη μεγαλύτερη πολιτική διαμαρτυρία στην ιστορία της Ουγγαρίας. Είμαι χαρούμενος που ήμουν εκεί, αλλά την ίδια στιγμή η χαρά μου δεν μπορεί να είναι στο 100%, λόγω των προβληματισμών που ανέφερα. Και εύχομαι να δημιουργήσουμε έναν κόσμο όπου δε θα χρειάζεται να βγαίνουμε στους δρόμους για τα βασικά μας ανθρώπινα δικαιώματα, να μην ζούμε μέσα στον φόβο, να μπορούμε να προστατεύσουμε την αξιοπρέπειά μας. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή “χάιδεψε” τον Όρμπαν, αφού δεν έλαβε κανένα πραγματικό μέτρο για την προστασία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, όπως επεσήμανε και η ILGA Europe την ίδια ημέρα του Budapest Pride:

Η στάση του Πέτερ Μάγιαρ επίσης ήταν ενδιαφέρουσα: δεν συμμετείχε στο Pride, αλλά εξήγησε γιατί.

Επιπλέον, γνωρίζοντας ότι η κυβέρνηση εγκατέστησε μεγάλο αριθμό καμερών κατά μήκος της διαδρομής του Pride πριν την εκδήλωση, είναι ακόμα άγνωστο αν θα επιβληθούν πρόστιμα μέσω τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου. Λίγες ώρες πριν το Pride, κυκλοφόρησαν πληροφορίες που δείχνουν ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι συμμετέχοντες δεν μπορούν να τιμωρηθούν εάν δεν έχουν ειδοποιηθεί επιτόπου από την αστυνομία ότι συμμετέχουν σε “παράνομη εκδήλωση”. Αλλά για πολλούς, αυτές οι πληροφορίες ήρθαν πολύ αργά, οπότε συμμετείχαν με τον φόβο του προστίμου. Ο Πέτερ Μάγιαρ επεσήμανε επίσης μετά το Pride ότι, σύμφωνα με τη νομική πραγματικότητα, οι συμμετέχοντες δεν μπορούν να τιμωρηθούν -υπονοώντας ότι ο Όρμπαν θα ήταν καλό να γνωρίζει το ίδιο το νομικό πλαίσιο της χώρας που κυβερνά.

Bresalio: Ναι, ήταν -χωρίς αμφιβολία- μια ισχυρή και ταπεινωτική απάντηση στον Όρμπαν. Δείξαμε ξεκάθαρα τη δύναμή μας και η κυβέρνηση έχασε αξιοπιστία στα μάτια του κόσμου. Κυκλοφόρησε μάλιστα ένα meme στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που έπλασε έναν νέο όρο: «orbanned» -δηλαδή όταν κάποιος άθελά του προκαλεί ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον για κάτι που προσπαθεί να απαγορεύσει.

Ήταν όταν περάσαμε τη γέφυρα που ένιωσα: «Το Pride νίκησε.» Μέχρι τότε, φοβόμουν μήπως μας σταματήσουν ή μας επιτεθούν, ειδικά η αστυνομία. Αλλά εκείνη τη στιγμή έγινε προφανές ότι αυτό ήταν το μεγαλύτερο πλήθος που είχε συγκεντρωθεί στην Ουγγαρία από την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος το 1989. Θα ήταν παράλογο για τις αρχές να προσπαθήσουν να το καταστείλουν -κι έτσι, αντί γι’ αυτό, επέλεξαν να μας προστατεύσουν.

Επικράτησε το καλύτερο δυνατό σενάριο: το πλήθος ήταν τεράστιο και αψήφησε με αξιοπρέπεια την ανήθικη απαγόρευση της κυβέρνησης· η αστυνομία, που θα μπορούσε να μας βλάψει, στάθηκε τελικά στο πλευρό μας· και οι αντιδιαδηλωτές -λίγες δεκάδες μόνο- έμοιαζαν αξιολύπητοι μπροστά στις εκατοντάδες χιλιάδες. Είχαν διακηρύξει πως θα σταματούσαν το Pride, αλλά τελικά γελοιοποιήθηκαν.

Κατά τη διάρκεια και μετά την πορεία, ήταν εκστατικό το συναίσθημα του να είμαι μέρος αυτής της κίνησης. Ένιωθα ότι γράφαμε ιστορία. Στο τρένο της επιστροφής, ένας άγνωστος -ένας άντρας που μένει κοντά στο χωριό μου και είχε επίσης πάει στην πορεία- μπήκε στον κόπο να μου πει πόσο σημαντικό βρήκε αυτό που πετύχαμε. Τις επόμενες μέρες, έβλεπα ξανά και ξανά τις φωτογραφίες από drone με το πλήθος, μόνο και μόνο για να ξαναζήσω εκείνο το συγκλονιστικό αίσθημα δύναμης και χαράς που μοιραστήκαμε.

-Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζεις ως ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο στην Ουγγαρία σήμερα –όσον αφορά την ασφάλεια, την ορατότητα, τα δικαιώματα ή την καθημερινότητα;

James: Είσαι υποχρεωμένος να ζεις με το στόμα σχεδόν κλειστό. Ακόμα και σε χώρους που κάποτε εμπιστευόσουν –δημόσια υπηρεσία, εθελοντισμός, ακόμη και σε “μετριοπαθείς” κύκλους –υπάρχει πάντα αυτή η πίεση να σωπαίνεις, να μην ταράζεις τα νερά. Αλλά η σιωπή δεν σε προστατεύει. Σε κάνει αόρατο. Πιστεύω ότι η Βουδαπέστη είναι πολύ πιο ασφαλής σε σχέση με την επαρχία. Μετά το Pride, με έβαλαν σε μαύρη λίστα. Με χλεύασαν, με απέκλεισαν επειδή τόλμησα να υποστηρίξω τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και ξέρεις κάτι; Δεν μετανιώνω καθόλου. Γιατί αν το τίμημα για να είμαι ο εαυτός μου είναι η “εξορία” από ένα διεφθαρμένο σύστημα, τότε έτσι να είναι. Αυτό δεν είναι ήττα. Είναι ελευθερία!

Laszlo: Ζω στο εξωτερικό εδώ και 10 χρόνια, και στο Βερολίνο τα τελευταία 7. Πηγαίνω στην Ουγγαρία αρκετά τακτικά. Σχεδόν κάθε επίσκεψη συνοδεύεται από κάποιο ομοφοβικό ή ρατσιστικό σχόλιο στον δρόμο. Πρόσφατα, πέρασα 3 ημέρες στη Βουδαπέστη για το Pride. Και τις 3 ημέρες δεχτήκαμε κάποιο είδος ομοφοβικής επίθεσης στον δρόμο. Αυτό είναι 300% περισσότερο από το υπόλοιπο έτος, που το πέρασα κυρίως στο Βερολίνο. Επίσης, 2 φορές άκουσα ρατσιστικές συζητήσεις για τους Ρομά. Η ουγγρική προπαγάνδα επηρεάζει την οικογένειά μου -όχι μόνο για την εγχώρια πολιτική, το Pride και τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, αλλά και για τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, τον Τραμπ και την παγκόσμια πολιτική. Ευτυχώς, δεν επηρεάζονται όλοι στην οικογένεια. Το χάσμα μεγαλώνει ανάμεσα σε εκείνους που με στηρίζουν και σε εκείνους που δεν με στηρίζουν.

Ως μετανάστης στη Γερμανία, νιώθω συχνά διχασμένος. Μετά από 7 χρόνια, νιώθω λιγότερο «σπίτι μου» την Ουγγαρία, αλλά ούτε στο Βερολίνο νιώθω πλήρως ότι ανήκω -όπου το πολιτικό κλίμα γίνεται επίσης πιο δεξιό και οι μετανάστες συχνά ζουν σε μια “φούσκα”, σε μια παράλληλη κοινωνία. Προσπαθώ να μετατρέψω αυτό το αίσθημα του «μη ανήκειν» σε κάτι θετικό -λέγοντάς μου ότι στην πραγματικότητα ανήκω και εδώ και εκεί. Για queer και μη λευκά άτομα, το Βερολίνο μπορεί να είναι από τα καλύτερα μέρη στον κόσμο, οπότε προσπαθώ να σκέφτομαι θετικά, αισιόδοξα.

Bresalio: Στο παρελθόν, ένιωθα σχετικά αισιόδοξος ως κουήρ άτομο στην Ουγγαρία. Παρόλο που αντιμετώπιζα ομοφοβία και τρανσφοβία, πίστευα ότι ζούσα σε μια κατά βάση πολιτισμένη κοινωνία και δεν περίμενα ιδιαίτερο μίσος στις καθημερινές μου αλληλεπιδράσεις.

Αυτό έχει αλλάξει. Μόλις μία εβδομάδα πριν το Pride, με έφτυσαν στο πρόσωπο σε έναν πολυσύχναστο δρόμο στο κέντρο της Βουδαπέστης. Διέσχιζα τη διάβαση πεζών και καθώς ανέβαινα στο πεζοδρόμιο, κάποιος με φτύνει ξαφνικά. Όταν σήκωσα το βλέμμα, είδα δύο άντρες -και αναγνώρισα τον έναν ως τον δράστη. Τότε, ο άλλος φώναξε ειρωνικά: «Ε, πουστάρα! Ποιος σε έφτυσε;!»

Αποφάσισα να το καταγγείλω στην αστυνομία. Συνέβη σε δρόμο όπου θα περνούσε η πορεία του Pride την επόμενη εβδομάδα, και η κυβέρνηση είχε απειλήσει ότι θα χρησιμοποιήσει υλικό από κάμερες αναγνώρισης προσώπου για να εντοπίσει συμμετέχοντες και να επιβάλει πρόστιμα. Αν έλεγαν ότι είναι πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν τέτοιο υλικό για να τιμωρήσουν αθώους ανθρώπους, ήθελα να δω αν θα το χρησιμοποιούσαν και για εμάς.

Τελικά υπέβαλα την αναφορά ηλεκτρονικά, μετά από μια απογοητευτική εμπειρία στο κοντινότερο αστυνομικό τμήμα. Όταν πήγα για πρώτη φορά, γύρω στις 5:30 το απόγευμα, ο αστυνομικός στην είσοδο μου είπε ότι δεν είχε βάρδια και να επιστρέψω σε μισή ώρα. Όταν γύρισα, με υποδέχτηκε με έναν ειρωνικό τόνο: «Α, ήρθες τελικά;» -λες και δεν περίμενε να επιστρέψω.

Πριν με αφήσει να μπω, στάθηκε απ’ έξω για να τελειώσει το τσιγάρο του. Είχαμε τον εξής διάλογο:

Αυτός: Γιατί θέλεις να κάνεις αναφορά για κάτι τέτοιο; Δεν είναι καν έγκλημα.
Εγώ: Σου φαίνεται φυσιολογικό να σε φτύνουν στο δρόμο;
Αυτός: Μπορεί να ήταν ατύχημα.
Εγώ: Δύσκολο -ειδικά αφού ο άλλος φώναξε αμέσως μετά: «Ε, πουστάρα! Ποιος σε έφτυσε;!»
Αυτός: Δεν θα γίνει καμία νομική ενέργεια.
Εγώ: Θα δούμε. Σε κάθε περίπτωση, επιμένω να υποβάλω την αναφορά.

Τα προηγούμενα χρόνια δεν είχα βιώσει σωματική βία στον δρόμο -ούτε στο χωριό μου, και σίγουρα όχι στη Βουδαπέστη- παρόλο που φορούσα πάντα ένα βραχιόλι με το ουράνιο τόξο. Αποδίδω αυτή την αλλαγή στο πολιτικό κλίμα. Η ρητορική της κυβέρνησης έχει αποθρασύνει τις ομάδες μίσους, δίνοντάς τους το αίσθημα ότι έχουν το «δικαίωμα» να στραφούν εναντίον μας. Δεν θα πάψω να υπάρχω με τον τρόπο που επιλέγω — όμως, μετά από αυτό, νιώθω λιγότερο ασφαλής.

-Ποιο είναι το μήνυμά σου προς τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και τους συμμάχους τους σε όλο τον κόσμο -ειδικά σε χώρες όπου τα δικαιώματα απειλούνται ή καταπατώνται;

James: Μην υποκύπτετε στον φόβο. Έτσι κερδίζουν. Δεν χρειάζεται να μας φυλακίσουν, αν μπορούν να μας κάνουν να σωπάσουμε μόνοι μας. Γι’ αυτό, μη σωπαίνετε. Μιλήστε, παρελάστε, υπάρξτε δυνατά. Ακόμα κι αν έχει κόστος. Ακόμα κι αν σας εξευτελίσουν, σας διασύρουν, σας βάλουν σε μαύρη λίστα. Κι εγώ δεν θα το κάνω. Γιατί μπορεί να απαγορεύσουν τις σημαίες μας. Μπορεί να προσπαθήσουν να σβήσουν τα ονόματά μας. Μπορεί να χρησιμοποιήσουν τη σιωπή και την ντροπή ως όπλα. Αλλά ποτέ δεν θα μας εξαφανίσουν. Εμείς υπάρχουμε. Είμαστε άνθρωποι.

Laszlo: Να αντισταθείτε σε κάθε γενοκτονία. Να αγωνίζεστε για τον εαυτό σας. Για την Παλαιστίνη. Να είστε δυνατοί. Και προς τους συμμάχους -ιδιαίτερα τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων: στηρίξτε τις ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητες στην Ουγγαρία με πραγματικές πράξεις και όχι με λόγια και ασάφειες.

Bresalio: Παρόλο που το ουγγρικό κίνημα πυροδοτήθηκε από τοπικά ζητήματα, υπερασπίζεται καθολικές αξίες: Ελευθερία, Ισότητα, Αλληλεγγύη. Αυτές οι αξίες δεν γνωρίζουν σύνορα. Παραμένουν επίκαιρες, ακόμα κι όταν μια κοινωνία τις απορρίπτει προσωρινά. Κάθε οπισθοδρόμηση είναι προσωρινή -στη μακρά πορεία της ιστορίας, η ανθρωπότητα κινείται προς αυτές. Δείξαμε πλέον ότι είναι δυνατό να κρατήσουμε αυτές τις αξίες ζωντανές μέσα μας, ακόμη και όταν η κοινωνία στρέφεται αλλού. Και όταν αρκετοί άνθρωποι υψώσουν το ανάστημά τους για αυτές, γίνεται εφικτό να οικοδομήσουμε έναν κόσμο που θα βασίζεται σε αυτές.