“GILDED AGE”: Ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΤΟΥ “DOWNTON ABBEY” ΣΤΗΝ ΥΨΗΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ

Σαπουνόπερες έχουμε δει –και απολαύσει– πολλές, αλλά πόσες μπορούν να ισχυριστούν πως το μεγαλύτερο και πιο αξιομνημόνευτο storyline τους είχε να κάνει με την ίδια την όπερα;

Στην πολύ διασκεδαστική 2η σεζόν του δράματος εποχής Gilded Age, η κεντρική πλοκή ακολουθεί έναν πόλεμο κοινωνικής διαστρωμάτωσης και ισχύος, όπου το διακύβευμα είναι η Καλή Θέση στην όπερα – και αργότερα, μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο διαφορετικές όπερες που διεκδικούν την αφοσίωση της νεοϋορκέζικης ελίτ.

Ό,τι και να πεις για τη σειρά, το μόνο σίγουρο είναι πως δεν κρύβει καθόλου τι είναι και τι την ενδιαφέρει.

Γράφαμε πρόσφατα για το μεγάλο αριστούργημα του Μάρτιν Σκορσέζε, τα Χρόνια της Αθωότητας, το οποίο βασίζεται σε μυθιστόρημα της Ίντιθ Γουόρτον και χαρτογραφεί τους χώρους της υψηλής κοινωνίας της Νέας Υόρκης, εκεί όπου οι οικογένειες με το παλιό χρήμα φτιάχνουν τους κανόνες – και κρίνουν ποιοι είναι οι άξιοι που θα έχουν θέση σε αυτούς τους κύκλους.

Ιστορίες σαν της Γουόρτον αποτελούν οπωσδήποτε μεγάλη επιρροή για το Gilded Age, το οποίο παρά το γεγονός πως παίρνει μια αναμφίβολα πιο ελαφρά και λιγότερο σεισμικά τραγική προσέγγιση σε αυτό τον κόσμο, εμπνέεται από τις ίδιες δυναμικές. «Έχουμε κλειστούς χώρους, ισχυρές φατρίες που λειτουργούν βάσει αυστηρών κανόνων και ιεραρχίας, πίσω από κλειστές πόρτες. Αποφασίζοντας ποια άτομα μπορούν να ανήκουν στις ισχυρές τους κλίκες, και ποιοι θα είναι παρίες», γράφαμε για τα Χρόνια της Αθωότητας, κάτι που αποτελεί τον πυρήνα και στη σειρά του Τζούλιαν Φέλοους.

Ο Φέλοους δημιούργησε το Gilded Age περίπου ως πνευματική συνέχεια του μεγάλου σουξέ του, Downton Abbey και, βλέποντάς κατά αυτό τον τρόπο αποκτά εξαρχής μια επιπλέον ενδιαφέρουσα διάσταση. Βλέπουμε την αριστοκρατία να κινείται σε μια όλο και πιο αστική τροχιά – βλέπουμε το παλιό χρήμα να στριμώχνεται σε πολυτελή μεν, σπίτια δε – χωρίς όμως ποτέ να αλλάζουν οι κανόνες της ισχύος και της ελίτ.

Σε αυτό το πλαίσιο, αυτό που κάνει το Gilded Age αληθινά ενδιαφέρον (εκτός, είπαμε, από τον πόλεμο μίας σεζόν για τις Καλές Θέσεις στην όπερα) είναι οι πτυχές στην όσμωση της νέας και παλιάς αριστοκρατίας. Το πώς οι παλιομοδίτικοι ευγενείς αποζητούν το φρέσκο χρήμα και τη βιομηχανική ισχύ των νεόπλουτων – και το πώς οι νεόπλουτοι θέλουν το στάτους και την αποδοχή, κάτι που δεν γράφεται σε συμβόλαια και δεν αγοράζεται (όχι απευθείας τουλάχιστον).

Κεντρική δυναμική της σειράς είναι η αντιπαράθεση δύο οικογενειών που βρίσκονται σε γειτονικά σπίτια στην Upper East Side της Νέας Υόρκης των 1880s. Τα παλιά λεφτά (ή ό,τι ξέμεινε από αυτά) είναι η οικογένεια βαν Ράιν-Μπρουκ που έχουν κληρονομήσει διαγενεακό πλούτο, και τα νέα λεφτά μέσω της βιομηχανικής ανάπτυξης είναι οι Ράσελ. Οι δυο οικογένειες είναι απλώς ο πυρήνας σε ένα όλο και επεκτεινόμενο σύμπαν όπου οι συσχετισμοί σταδιακά αλλάζουν.

Παρόλο που υπάρχει και κάποιος χώρος για τις ιστορίες των εργαζομένων σε αυτά τα σπίτια, και παρά την upstairs/downstairs δομή που είχε το Downton Abbey αλλά και το διακεκριμένο κινηματογραφικό σενάριο του Φέλοους, Έγκλημα στο Γκόσφορντ Παρκ (για το οποίο κέρδισε Όσκαρ), στο Gilded Age το ενδιαφέρον γέρνει ξεκάθαρα προς την ανωτέρα τάξη. Σε συνδυασμό με την έτσι κι αλλιώς δεδομένη αίσθηση θαυμασμού του σεναριογράφου προς αυτά τα συστήματα, ομολογουμένως έχουμε σαν αποτέλεσμα μια σειρά όχι ιδιαίτερα διεισδυτική στο σχόλιό της.

Αλλά κάποιες φορές η παρατήρηση μπορεί από μόνη της να έχει αξία. Στην 3η σεζόν ας πούμε (η οποία βρίσκεται στο μέσον της προβολής της) το κεντρικό ζευγάρι των Ράσελ μοιάζει να έχει τυφλωθεί από τη μανία τους για επικράτηση μέσω των μηχανισμών που τους έφεραν στον αφρό της καλής κοινωνίας.

Ερχόμενοι σε αυτό τον κόσμο ως νεόπλουτοι αουτσάιντερ, ο Τζορτζ Ράσελ (Μόργκαν Σπέκτορ) κι η Μπέρθα Ράσελ (Κάρι Κουν), χρησιμοποιούν κάθε μέτρο ισχύος που έχουν στα χέρια τους ώστε όχι απλά να γίνουν δεκτοί στην υψηλή κοινωνία αλλά υπό μία έννοια, να την καταβάλουν. Ο Τζορτζ είναι βιομήχανος με όραμα να ενώσει τη χώρα με σιδηροδρομική γραμμή, κάτι που στο φάσμα οικονομικής κατάρρευσης και προσωπικού ρίσκου μοιάζει όλο και περισσότερο με εγωιστική εμμονή που τον τυφλώνει.

Παράλληλα, η Μπέρθα θέλει τόσο διακαώς να γίνει συνώνυμο της κλειστής και επιλεκτικής ελίτ, που σκοπεύει να χρησιμοποιήσει για το σκοπό της όσο χρήμα και ισχύ προσφέρει ο σύζυγός της, αποφασίζοντας και διατάζοντας στην πορεία ακόμα και το ποιον έχει δικαίωμα να αγαπήσει ή όχι η κόρη της, Γκλάντις (Ταϊσα Φαρμίγκα) – η 3η σεζόν στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε αυτό το δίλημμα.

Όπως φαίνεται και από την υπόθεση με την όπερα στη 2η σεζόν, έχουμε εδώ από τη σειρά τη σκιαγράφηση μιας λυσσαλέας εξαγοράς πρεστίζ. Ό,τι δεν αποκτιέται με τον χρόνο, αγοράζεται.

Οι Ράσελ είναι ένα αληθινά συναρπαστικό τηλεοπτικό ζευγάρι, χωρίς να χρειάζεται ο Φέλοους κι η συν-σεναριογράφος του Σόνια Γουόρφιλντ να εφευρίσκουν διαρκώς ασήμαντα δράματα για να συντηρούν τεχνητά το ενδιαφέρον. Υπάρχει κάτι το καθηλωτικό όσο και σέξι όσο και επικίνδυνο όσο και πνιγηρά ανήθικο, στο πως οι δυο τους αλληλοσυμπληρώνονται. Με τους δύο ηθοποιούς, και ειδικά την σπουδαία Κάρι Κουν, να εντυπωσιάζουν με την ψύχραιμη επίδειξη δύναμης που εμφυσούν στους χαρακτήρες τους.

Στο σπίτι των βαν Ράιν έχουμε μια πιο παραδοσιακή δραματουργική σύνθεση, με τις κυρίες του σπιτιού (Κριστίν Μπαράνσκι θεά όπως πάντα, Σύνθια Νίξον υπέροχα αγνή δίπλα της) να πρέπει να διαχειριστούν μια δυναμική που αλλάζει ραγδαία. Η Κριστίν Μπαράνσκι δίνει μερικά καταπληκτικά delivery ατακών διαμέσου της σειράς – ειλικρινά, και τίποτα ενδιαφέρον να μην συνέβαινε με τον χαρακτήρα της, θα μας αρκούσε να την έχουμε εκεί σε κάθε επεισόδιο να σφάζει με το βαμβάκι.

Μέσα από την αρχική σύγκρουση των δύο σπιτιών η σειρά απλώνει και εξερευνά έναν κόσμο που συμπεριλαμβάνει μια ανώτερη τάξη αφρο-αμερικανών στην Upper East Side, εκεί όπου βρίσκει σταδιακά θέση η Πέγκι Σκοτ (Ντενέ Μπέντον) που ξεκινά ως γραμμετάς της Άγκνες (Μπαράνσκι) για να φτάσει να κυνηγά την επιτυχία ως συγγραφέας. Ακόμα και μέσα σε αυτό τον κόσμο, η Πέγκι θα διαπιστώσει πως υπάρχουν κι εκεί εσωτερικές συγκρούσεις και διαχωρισμοί.

Παράλληλα, τα διάφορα ρομάντζα που αναπτύσσονται και εμπλέκουν μέλη του οίκου βαν Ράιν, του οίκου Ράσελ, ή ενίοτε και των δύο, βοηθούν εκτός από ζουμερό δράμα, να προσφέρουν και μια σαφή εικόνα των εντάσεων και των δυναμικών στην ιεραρχία ισχύος και πλούτου. Ποιοι επιτρέπεται να βρίσκονται δημόσια με ποιους, ποια άτομα μπορούν να παντρευτούν ποια άλλα άτομα. Είναι όλα συμβόλαια και αξίζες και, στην ουσία, εμπορικές σχέσεις.

Έτσι, το πεδίο δράσης καταλήγει συνήθως να είναι κάποιος χορός ή κάποιο πολυσυζητημένο event της υψηλής κοινωνίας. Εκεί όπου κόρες παρουσιάζονται, εκεί όπου γιοι ανδρώνονται, εκεί που κλείνουν ή χαλάνε εμπορικές συμφωνίες, εκεί που βλέμματα και σχόλια που κρύβονται ανάμεσα σε ευγενικές λέξεις μπορούν να καταστρέψουν ανθρώπους. Στην 1η σεζόν, η Τζιν Τρίπλχορν παίζει μια socialite που έχει αποκλειστεί από την καλή κοινωνία – αλλά ποια ήταν ακριβώς η αμαρτία της;

Αντίστροφα, στην 3η σεζόν παρακολουθούμε καθώς η Ορόρα Φέιν πρέπει να διαχειριστεί ένα διαζύγιο και δεν είναι ποτέ τα βλέμματα και τα σχόλια εναντίον του άντρα της, παρά στριμώχνουν και περιθωριοποιούν την ίδια. Ως εκ τούτου, μέσω παρατήρησης και μόνο, το Gilded Age καταφέρνει να κάνει κάποιες παρατηρήσεις πάνω σε ζητήματα φύλου και κοινωνικής τάξης μέσα ένα αδυσώπητο περιβάλλον κοινωνικής επιβίωσης.

Ο Φέλοους εμφανώς θαυμάζει υπερβολικά πολύ κάποιες πτυχές της όλης εκείνης συνθήκης, περιορίζοντας έτσι εκ των πραγμάτων το πόσο αληθινά αιχμηρός μπορεί να γίνει στην παρατήρησή του. Όμως το Gilded Age όχι μόνο δεν έχει υπάρξει αδιάφορο – αλλά καταφέρνει πολλά να αποτυπώσει, πάνω στα αόρατα συμβόλαια κοινωνικής θέσης, χρήματος και ισχύς, και στο πώς ακόμα και μέσα από εποχές που αλλάζουν, οι συναλλαγές, η δύναμη και οι κανόνες διατηρούν κάτι το αναλλοίωτο.

Και το κάνει με ιστορίες μεγάλου ή μικρού διακυβεύματος, σοβαρές ή λιγότερο σοβαρές, ανεξάντλητα διασκεδαστικές, με χιούμορ, με δράμα. Μην τα ξαναλέμε: Βάζει την «όπερα», μες στην ιστορική σαπουνόπερα.