Λυδία Κονιόρδου: "Σήμερα πια η σιωπή είναι συνενοχή"

Η «Ελένη – Η δίκη μιας πόρνης» του Μιγκέλ Ντελ Άρκο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και ανατρέπει την παραδοσιακή εικόνα της πιο αμφιλεγόμενης και παρεξηγημένης ηρωίδας της αρχαίας μυθολογίας – Τι λέει στο NEWS 24/7 η Λυδία Κονιόρδου.

ΓΕΩΡΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
26 Αυγούστου 2025 06:10

Η «Ωραία Ελένη» είναι μία από τις πιο αμφιλεγόμενες και παρεξηγημένες ηρωίδες της αρχαίας μυθολογίας. Είναι η γυναίκα που φέρεται να προκάλεσε τον Τρωικό πόλεμο και έχει συνδεθεί με την αιτία των δεινών που σκόρπισε η σύγκρουση, αφήνοντας πίσω της μια σκιά καταδίκης. Ο μύθος γύρω από αυτήν έχει διαμορφωθεί με βάση την εικόνα της ως «αντικείμενο πόθου» που ενέπλεξε θεούς και θνητούς και κατηγορήθηκε για την αρχή του πολέμου που σημάδεψε για πάντα την ιστορία. Η φιγούρα της, όμως, παραμένει παγιδευμένη στη μνήμη των αιώνων ως η «αιτία», ενώ η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική.

Η σπουδαία ηθοποιός Λυδία Κονιόρδου αναλαμβάνει να ενσαρκώσει στην παράσταση «Ελένη – Η δίκη μιας πόρνης» του Μιγκέλ Ντελ Άρκο (σκην. Χρήστος Σουγάρης) την ομώνυμη ηρωίδα, δίνοντας της φωνή και δύναμη να υπερασπιστεί την αλήθεια της. Εμπνευσμένος από το “Ελένης εγκώμιον” του Γοργία, την Ελένη του Ευριπίδη και την Ιλιάδα του Ομήρου, ο Μιγκέλ Ντελ Άρκο παρουσιάζει έναν μονόλογο με πρωταγωνίστρια την Ωραία Ελένη, η οποία αποδομεί τις αδικίες που ο μύθος και η “επίσημη” εκδοχή της Ιστορίας έχουν επιβάλει στο πρόσωπό της.

Σε αυτή την εκδοχή, η Ελένη υπερασπίζεται τον εαυτό της, αποκαλύπτει τις αλήθειες πίσω από τον Τρωικό πόλεμο και αναρωτιέται «ποιος γράφει τελικά την ιστορία;» Η παράσταση ανοίγει έναν διάλογο για την αδικία και την πατριαρχία, παρουσιάζοντας την Ελένη ως μια γυναίκα που διεκδικεί την αφήγηση της δικής της ιστορίας.

Με την ερμηνεία της, η κορυφαία τραγωδός της γενιάς της, Λυδία Κονιόρδου, αποδομεί την παραδοσιακή εικόνα της Ελένης και την αναδεικνύει ως μια γυναίκα που διεκδικεί την ιστορία της, απορρίπτοντας τη μοίρα που της επιβλήθηκε. Μαζί της στη σκηνή, ο Μπάμπης Παπαδόπουλος, ο θρυλικός κιθαρίστας του σπουδαιότερου ελληνικού ροκ συγκροτήματος Τρύπες, ερμηνεύει ζωντανά τη μουσική που συνθέτει για την παράσταση.

Η Λυδία Κονιόρδου σημειώνει στο NEWS 24/7 πως: “έχει πολύ ενδιαφέρον στο θέατρο να αποκαλύπτεις τις πτυχές ενός αμφιλεγόμενου προσώπου. Το αρχαίο δράμα είναι ένα είδος που γεννήθηκε για να προσφέρει ένα δημόσιο τόπο όπου αναδεικνύεται ο διάλογος και η σύγκρουση ιδεών. Επομένως στηρίζεται και καλλιεργεί τη διαλεκτική σκέψη στους πολίτες και έτσι αντιλαμβάνονται τις αιτίες πίσω από τα φαινόμενα.

Χωρίς αυτή τη συνύπαρξη αντιθέτων και αντιφάσεων το θέατρο, ειδικά τα μεγάλα ποιητικά έργα τραγωδίας υποβιβάζονται σε αστικά δράματα ή, στη χειρότερη περίπτωση, σε απλοϊκές περιγραφικές σαπουνόπερες. Τα πρόσωπα μπαίνουν σε κατηγορίες του καλού, του κακού, του δόλιου κλπ. Επομένως με ενδιέφερε πολύ να πλησιάσω πιο βαθιά ένα φαινομενικά αρνητικό ρόλο και να φέρω στο φως τις αιτίες που συνέβαλαν στις πράξεις του.

Στο έργο αναδεικνύεται η βία που υπέστη η Ελένη από μικρό κορίτσι, όπως και η βία πάνω σε κάθε αδύναμο πλάσμα της κοινωνίας που δεν δικαιούται να έχει φωνή, άντρας ή γυναίκα, πρόσφυγας, μετανάστης, περιθωριοποιημένες ομάδες ανθρώπων που επέλεξαν να υπάρχουν διαφορετικά από την επικρατούσα άποψη της εξουσίας.”

Και συνεχίζει: “Η υποκρισία μιας πατριαρχικής κοινωνίας που ρίχνει την ευθύνη ενός ληστρικού και επεκτατικού πολέμου πάνω στο πρόσωπο της Ελένης, που έφταιξε όταν τόλμησε να διαθέσει το σώμα της και την αγάπη της εκεί που ήθελε. Λέει στο έργο με σαρκασμό η Ελένη ότι «χρειάστηκε να ισοπεδωθεί μια πόλη ολόκληρη, να εξοντωθεί ο πληθυσμός της μέχρι να με βρουν! Συνήθης πρακτική που δεν χάθηκε στο πέρασμα των αιώνων». Εδώ δεν μπορούμε να μην κάνουμε μια άμεση μεταφορά στο έγκλημα που διαπράττεται αυτή τη στιγμή στη Γάζα και το άλλοθι του. Θίγεται έτσι και το μεγάλο θέμα που μας απασχολεί διαχρονικά, στην εποχή των fake news και της τεχνητής νοημοσύνης ακόμα πιο επιτακτικά, για το ποιος τελικά γράφει την ιστορία.”

Λυδία Κονιόρδου - Μπάμπης Παπαδόπουλος Γκέλυ Καλαμπάκα

Πώς νιώθει όμως η ίδια που ενσαρκώνει έναν τόσο ισχυρό χαρακτήρα, που σπάει τα στερεότυπα γύρω από τη γυναίκα που φταίει για τον Τρωικό πόλεμο;
“Είναι για μένα πολύ σημαντικό να θίγω μέσα από ένα πρόσωπο της μυθολογίας τα θέματα που σήμερα μας απασχολούν πολύ έντονα. Είναι σημαντικό μέσα από τη δουλειά σου να μπορείς να εκθέτεις τα διλήμματα και τελικά να παίρνεις θέση για ό,τι συμβαίνει γύρω σου, τη βία, τον πόλεμο, την απληστία, τον ανείπωτο πόνο που προκαλούν. Σήμερα πια η σιωπή είναι συνενοχή. Δεν μας παίρνει άλλο να εξωραΐζουμε κάτι πεθαμένο, προσφέροντας τέχνη σαν διακόσμηση.”

Η σχέση της Ελένης με τη μοίρα και την πατριαρχία είναι έντονα πολιτική και κοινωνική. Ποια είναι η ερμηνεία της Λυδίας Κονιόρδου πάνω στην ιδέα της γυναίκας που αγωνίζεται για να διεκδικήσει την αλήθεια της;
“Η Ελένη από την αρχή του έργου στο πρόσωπο του Δία, του θεϊκού της πατέρα, όπως το θέλει η μυθολογία, έρχεται σε σύγκρουση με την πατριαρχική εξουσία, την άδικη και παράλογη, και διεκδικεί να πει την δική της αλήθεια, δημιουργώντας τη συνθήκη της δίκης της ενώπιον του κοινού, όπου θα υπερασπιστεί επιτέλους τον εαυτό της, με επιχειρήματα.

Λέει σε ένα σημείο ότι ήταν ένα κορίτσι που οι άντρες το χρησιμοποιούσαν σύμφωνα με το συμφέρον τους, την κακοποιούσαν, την αγόραζαν και την πουλούσαν για τις δικές τους εμπορικές συμφωνίες. Μέσω της φωνής της Ελένης εγώ “ακούω” τις ατέλειωτες φωνές των κοριτσιών, των γυναικών, μέσα από τους αιώνες, που δεν τους δόθηκε η δυνατότητα να μιλήσουν και να διεκδικήσουν το δίκιο τους και το σεβασμό στο γυναικείο φύλο.”

Λυδία Κονιόρδου - Μπάμπης Παπαδόπουλος Γκέλυ Καλαμπάκα

Μαζί της στη σκηνή, ο Μπάμπης Παπαδόπουλος, ο θρυλικός κιθαρίστας των Τρύπες, ερμηνεύει ζωντανά τη

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Κείμενο: Μιγκέλ Ντελ Άρκο
Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία: Χρήστος Σουγάρης
Σκηνική επεξεργασία μετάφρασης: Χρήστος Σουγάρης & Λυδία Κονιόρδου
Στο ρόλο της Ελένης, η Λυδία Κονιόρδου
Σκηνικά: Τίνα Τζόκα
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Κίνηση: Ερμής Μαλκότσης
Σχεδιασμός Φωτισμών: Αλέκος Αναστασίου
Στίχοι: Γεράσιμος Ευαγγελάτος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Στέλλα Παπακωνσταντίνου
Φωτογραφίες – Trailer: Γκέλυ Καλαμπάκα
Οργάνωση Παραγωγής: Ντόρα Βαλσαμάκη