“ΩΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΟΙ ΚΑΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ, ΑΝΤΙΣΤΕΚΟΜΑΣΤΕ ΣΤΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΑΡΤΧΑΙΝΤ”

Το +972 είναι ο διεθνής τηλεφωνικός κωδικός του Ισραήλ. Ιστορικά, πριν δοθεί ξεχωριστός κωδικός +970 στα παλαιστινιακά εδάφη, οι κλήσεις προς τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα συχνά περνούσαν μέσω του +972. Ακόμη και σήμερα, πολλά παλαιστινιακά νούμερα μπορούν να κληθούν και με +972. Εκεί αποδίδει το όνομα του το δι-εθνικό +972 magazine. Με αρθρογραφία αποκλειστικά στα αγγλικά, ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2010. Έκτοτε απασχολεί Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους δημοσιογράφους. Το -αδερφό μέσο του- Local Call με εβραϊκή αρθρογραφία ιδρύθηκε το 2014.

Τα δύο μέσα καταγράφουν συστηματικά εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία το απαρτχάιντ στις ζωές των Παλαιστινίων. Ενημερώνουν την ισραηλινή κοινωνία στα εβραϊκά για όσα συμβαίνουν στη Γάζα, χάρη στους Παλαιστίνιους συνεργάτες τους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Είναι ένα από τα μοναδικά μέσα με έδρα το Ισραήλ που καλύπτουν τη γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού με επιτόπια ρεπορτάζ.

-Βάση δεδομένων του ισραηλινού στρατού: Τουλάχιστον 83% των νεκρών στη Γάζα ήταν άμαχοι
-Lavender: Η ΑΙ μηχανή που κατευθύνει το ισραηλινό μπαράζ βομβαρδισμών στη Γάζα
-Μονάδα Νομιμοποίησης: Ισραηλινή μονάδα με αποστολή να “συνδέει” δημοσιογράφους της Γάζας με τη Χαμάς
-Η Microsoft ακυρώνει τις υπηρεσίες cloud από την Μονάδα 8200 του Ισραήλ, μετά από αποκάλυψη του +972 ότι ο ισραηλινός στρατός χρησιμοποιούσε τους διακομιστές της για την αποθήκευση εκατομμυρίων υποκλεμμένων τηλεφωνικών κλήσεων Παλαιστινίων

Αυτοί είναι μερικοί μόνο πρόσφατοι τίτλοι ρεπορτάζ του +972 magazine. Ο Haggai Matar, βραβευμένος Ισραηλινός δημοσιογράφος, είναι Εκτελεστικός Διευθυντής του μέσου και συν-διευθυντής στο Local Call. Ζει στη Γιάφα του Τελ Αβίβ. Ο συνάδελφος του, Alaa Salama είναι Υπεύθυνος Εμπλοκής Κοινού στο +972 Magazine, γεννημένος σε μια οικογένεια Παλαιστίνιων προσφύγων στη Συρία και σήμερα ζει στη Ραμάλα της Δυτικής Όχθης.

Βρέθηκαν στην Αθήνα καλεσμένοι του Διεθνούς Forum Δημοσιογραφίας 2025 του iMEdD και μίλησαν στο NEWS 24/7 για τον πόλεμο της πληροφορίας που διεξάγεται στα ισραηλινά εδάφη εδώ και δεκαετίες, την εσωτερική πάλη του καθένα για τη χρήση της λέξης “γενοκτονία”, και τη διαστρέβλωση της έννοιας του αντισημιτισμού.

Ζει η ισραηλινή κοινωνία σε μια παράλληλη πραγματικότητα σε επίπεδο πληροφορίας; Δηλαδή, αν ζητούσαμε από έναν μέσο Ισραηλινό πολίτη να περιγράψει τι συμβαίνει σήμερα στη Γάζα, πόσο κοντά στην πραγματικότητα πιστεύετε ότι θα έπεφτε;

Haggai: Μέχρι πριν από λίγους μήνες ήταν ένα εντελώς παράλληλο σύμπαν. Ο κόσμος δεν είχε ιδέα τι συνέβαινε στη Γάζα. Το χάσμα κλείνει σταδιακά, αλλά παραμένει. Για παράδειγμα στο ζήτημα του λιμού, οι περισσότεροι Ισραηλινοί θα πουν ότι είναι κατασκευασμένο, ότι δεν συνέβη ποτέ. Κι ας υπάρχουν όσα έχουμε δημοσιεύσει, όσα βλέπει ο υπόλοιπος κόσμος.

Παρότι τα ισραηλινά ΜΜΕ δεν μεταδίδουν μεγάλο μέρος των πληροφοριών που βγαίνουν από τη Γάζα, πλέον υπάρχει μια κοινή αντίληψη ότι έχουν σκοτωθεί δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, ότι οι περισσότερες πόλεις της Γάζας έχουν καταστραφεί. Αυτά, νομίζω, οι περισσότεροι πια τα αναγνωρίζουν.

Το κενό τώρα είναι κυρίως στην ερμηνεία. Οι περισσότεροι θα πουν ότι η Χαμάς χρησιμοποιεί αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες, ότι «δεν έχουμε άλλη επιλογή». Ή θα πουν -και πράγματι σήμερα οι περισσότεροι Ισραηλινοί είναι αντίθετοι στον πόλεμο- ότι εξακολουθεί να είναι πόλεμος εναντίον της Χαμάς, απλώς είναι πιο σημαντικό να τελειώσει και να απελευθερωθούν οι όμηροι μέσω συμφωνίας. Αυτό πιστεύει η πλειοψηφία. Όμως δίνεται ελάχιστη προσοχή στο τι ακριβώς υφίστανται οι Παλαιστίνιοι και πόσο φρικτά είναι αυτά.

Σε τι αποδίδετε αυτό το «παράλληλο σύμπαν» πληροφόρησης; Φταίνε ως έναν βαθμό οι αλγόριθμοι ή πρόκειται για βαθιά ριζωμένες πεποιθήσεις;

Haggai: Νομίζω είναι όλα μαζί. Έχει να κάνει με τον ρόλο που έχουν αναλάβει τα ισραηλινά ΜΜΕ. Τα περισσότερα μεγάλα μέσα πιστεύουν ότι το κοινό τους δεν ενδιαφέρεται για τους Παλαιστίνιους – και νομίζω έχουν δίκιο. Η πραγματικότητα του απαρτχάιντ σε όλη τη χώρα αντανακλάται στον τρόπο που λειτουργούν τα μέσα: θεωρούν ότι οφείλουν να αφηγούνται τις ιστορίες των Εβραίων και όχι των Παλαιστινίων. Οι Παλαιστίνιοι εμφανίζονται μόνο στο πλαίσιο της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου που παρουσιάζεται «από το πουθενά», χωρίς το πλαίσιο της πολιορκίας, του απαρτχάιντ κ.ο.κ.

Το ίδιο συμβαίνει και τώρα: ο κόσμος κοιτάζει κυρίως τι σημαίνει αυτό «για εμάς» – οι όμηροι, οι στρατιώτες που σκοτώνονται ή που υπηρετούν μήνες χωρίς να γυρίζουν σπίτι. Αυτή είναι η κύρια οπτική. Και αυτή η αποκλειστικά «δική μας» οπτική ενισχύεται από αλγορίθμους, από τα μέσα και από τις ίδιες τις αντιλήψεις των ανθρώπων. Είναι ένας κλειστός θάλαμος αντήχησης (echo chamber).

Alaa: Τα μέσα, σ’ αυτό το ζήτημα, είναι προέκταση της ανατροφής. Είναι προέκταση του εκπαιδευτικού συστήματος. Είναι προέκταση της γλώσσας που χρησιμοποιούν οι υπουργοί και οι βουλευτές. Δεν είναι μόνο τα μίντια, είναι μια «φούσκα» που ξεκινά από την παιδική ηλικία. Για τους περισσότερους, δυστυχώς, είναι σχεδόν αδύνατο να τη σπάσουν.

Haggai: Αν δεις και το ισραηλινό πολιτικό φάσμα -όπως και τα μίντια- αντανακλά, επηρεάζει και διαμορφώνει τον τρόπο που σκέφτεται ο κόσμος. Η αντιπολίτευση, στο μεγαλύτερο μέρος της -όλα τα σιωνιστικά κόμματα- αντιτίθεται στην αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους, στηρίζει την κυβέρνηση στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της σε Ιράν, Υεμένη, Λίβανο και Συρία. Μπορεί να διαφωνούν για το τι πρέπει να γίνει αυτή τη στιγμή ειδικά στη Γάζα, αλλά το γενικό αίσθημα ότι «είμαστε σε πόλεμο, έχουμε το δίκιο και είμαστε τα θύματα» το βλέπεις από άκρη σε άκρη στην ισραηλινή πολιτική σκηνή και σχεδόν σε όλα τα μίντια.

Θυμάστε κάποια περίπτωση όπου κρίσιμες πληροφορίες έμειναν εκτός της ισραηλινής δημόσιας σφαίρας; Κάτι πρόσφατο που ο κόσμος δεν ενημερώθηκε καν γι’ αυτό;

Haggai: Ο λιμός είναι σίγουρα ένα παράδειγμα. Ο τρόπος που πλαισιώνεται σχεδόν σε όλα τα μέσα -εξαιρώ εμάς, το +972 Magazine και το Local Call, και τη Haaretz- είναι ως «εκστρατεία λιμού της Χαμάς». Έτσι αποκρύπτονται τα βασικά γεγονότα: πόσοι άνθρωποι πεθαίνουν από την πείνα, τι την προκαλεί, γιατί κηρύχθηκε λιμός. Το ίδιο ισχύει για τις επιθέσεις σε ανθρώπους που περιμένουν φαγητό έξω από αποθήκες. Όλες αυτές οι ιστορίες που συγκλονίζουν τον υπόλοιπο κόσμο, στο Ισραήλ δεν λέγονται. Απλώς δεν λέγονται. Οπότε, ναι, υπάρχει πια μια αναγνώριση ότι έχουν σκοτωθεί πολλοί και ότι η καταστροφή είναι τεράστια, αλλά λείπει η συγκεκριμενοποίηση. Κι έτσι μπορείς εύκολα να πεις στον εαυτό σου: «πολεμάμε τη Χαμάς και σκοτώνονται άνθρωποι επειδή χρησιμοποιεί ανθρώπινες ασπίδες». Είναι εύκολο να υιοθετήσεις αυτή την αφήγηση όταν δεν ξέρεις πώς ακριβώς δολοφονούνται οι άνθρωποι.

Alaa: Και είναι και η γλώσσα που χρησιμοποιούν τα μέσα. Ακόμα και στη Δυτική Όχθη, σε κάθε περίπτωση που σκοτώνεται Παλαιστίνιος –ακόμη κι ένα παιδί 13 ετών– η λέξη που θα χρησιμοποιηθεί είναι «τρομοκράτης», ανεξάρτητα από το πλαίσιο, το ιστορικό, την ηλικία ή το τι συνέβη. Αυτή η λέξη χρησιμοποιείται σχεδόν σε κάθε περιστατικό και εξαφανίζει πλήρως την κατανόηση ότι στην άλλη πλευρά της ιστορίας υπάρχει ένας άνθρωπος.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο που περιγράφετε, πώς αντιμετωπίζει το εγχώριο ισραηλινό κοινό το +972 magazine (στα αγγλικά) και το Local Call (στα εβραϊκά);

Haggai: Το +972 το διαβάζουν λιγότερο στο Ισραήλ, ενώ διεθνώς είναι πιο γνωστό επειδή είναι στα αγγλικά. Εγχώρια, το Local Call είναι πιο γνωστό, γιατί είναι στα εβραϊκά. Όσοι το ξέρουν, το βλέπουν ως έκφραση της άκρας αριστεράς -μιας δι-εθνικής αριστεράς- κάτι που για κάποιους έχει σημασία και αποτελεί ευκαιρία να μάθουν πράγματα που αλλού δεν θα τα έβρισκαν.

Όταν ιδρύθηκε το Local Call, το 2014, ακριβώς πριν από τον πόλεμο της Γάζας εκείνης της χρονιάς, περιμέναμε μερικές δεκάδες χιλιάδες αναγνώστες τον πρώτο χρόνο. Μέσα σε λίγους μήνες φτάσαμε το μισό εκατομμύριο, γιατί όταν ξέσπασε ο πόλεμος ήταν η μόνη πηγή στα εβραϊκά με ανθρώπους μέσα στη Γάζα που μετέδιδαν καθημερινά. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και τώρα: έρχονται αναγνώστες ακόμη κι αν δεν συμφωνούν με τις θέσεις μας ή αντιτίθενται στον πόλεμο, γιατί είναι μια πηγή για να μάθουν τι συμβαίνει στη Γάζα από μια οπτική που αλλού δεν θα τη βρουν.

Βέβαια, για πολλούς είμαστε «υπερβολικά αριστεροί» και μας αποκαλούν «υποστηρικτές της Χαμάς» κ.λπ., όσο κι αν ξεκαθαρίζουμε ότι δεν είμαστε υπέρ της Χαμάς -έχουμε γράψει ξεκάθαρα εναντίον της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου. Δεν έχει σημασία: αν γράφεις κατά του πολέμου, αν ασκείς κριτική σε στρατιώτες, αν στηρίζεις κυρώσεις ή μέτρα στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, τότε για πολλούς «είσαι υπέρ της Χαμάς».

Είδα πρόσφατα μια έρευνα στο αγγλικό σας site όπου αποκαλύπτατε ότι μια μονάδα του ισραηλινού στρατού, «νομιμοποιεί» εκ των υστέρων τις δολοφονίες δημοσιογράφων, κατασκευάζοντας αποδείξεις πως ήταν συνεργάτες της Χαμάς. Ποια ήταν η αντίδραση της ισραηλινής κοινωνίας και του κράτους σε αυτή την αποκάλυψη;

Haggai: Δυστυχώς, πολύ συχνά τέτοια θέματα περνούν απαρατήρητα -κι αυτό είναι το χειρότερο. Κάποιες ιστορίες που δημοσιεύουμε, όπως για τον «αλγοριθμικό πόλεμο» και άλλα, βρίσκουν απήχηση και προκαλούν αντιδράσεις ή ενδιαφέρον. Αυτή η έρευνα δεν ταρακούνησε καθόλου τα νερά, ο κόσμος απλώς δεν μίλησε γι’ αυτήν.

Προσωπικά την έστειλα σε ανθρώπους στην ένωση δημοσιογράφων. Προσπαθώ καιρό να πιέσω την ισραηλινή ένωση δημοσιογράφων να πάρει θέση και να δραστηριοποιηθεί απέναντι στις δολοφονίες συναδέλφων. Δεν τα πήγαμε καλά. Υπήρξε μια μικρή μετατόπιση τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά η συγκεκριμένη έρευνα δεν βοήθησε. Καταφέραμε ωστόσο να στήσουμε μια ανεξάρτητη πρωτοβουλία με πάνω από 100 δημοσιογράφους που ζητούν να τερματιστεί η γενοκτονία, εκφράζουν αλληλεγγύη στους συναδέλφους μας στη Γάζα και ζητούν να ανοίξει η Γάζα για ξένους ρεπόρτερ. Όμως ήταν μικρή πρωτοβουλία και δεν καταφέραμε να έχουμε τη στήριξη της ένωσης.

Σας έχει συμβεί να δεχθείτε πίεση να αποσύρετε ρεπορτάζ ή λογοκρισία;

Haggai: Αντιμετωπίζουμε διαρκώς λογοκρισία. Ο στρατιωτικός λογοκριτής είναι κάτι με το οποίο πρέπει να δουλεύουμε: ο νόμος απαιτεί να υποβάλλουμε τα κείμενα για έλεγχο πριν τη δημοσίευση -ισχύει για όλα τα μέσα. Μας έχουν κόψει κομμάτια από ρεπορτάζ, αλλά θα έλεγα ότι στο 90% των περιπτώσεων πρόκειται για ασήμαντες περικοπές. Σίγουρα δεν μας έχουν αποτρέψει από το να πούμε καμία σημαντική ιστορία. Κι αυτό, για μένα, είναι απόδειξη του πόσο φτωχά είναι τα ισραηλινά μίντια: δεν τα εμποδίζει κανείς να κάνουν αυτή τη δουλειά -επιλέγουν οι ίδιοι να μην την κάνουν.

Στην Ελλάδα και διεθνώς, δημοσιογράφοι που διαφωνούν με τις πράξεις του Ισραήλ ή εκφράζουν φιλοπαλαιστινιακές θέσεις κατηγορούνται συχνά για αντισημιτισμό. Σας συμβαίνει κι εσάς;

Alaa: Βεβαίως. Το +972 και το Local Call είναι πολύ ιδιαίτερα μέσα: είναι δι-εθνικά, με Παλαιστίνιους και Εβραίους από το Ισραήλ και απ’ όλο τον κόσμο. Δεχόμαστε κατηγορίες σε διάφορες εκδοχές: οι Ισραηλινοί Εβραίοι κατηγορούνται ως «προδότες», οι μη Ισραηλινοί Εβραίοι ως «Εβραίοι που μισούν τον εαυτό τους», και συχνά όλο το μέσο κατηγορείται για αντισημιτισμό.

Πιστεύω όμως ότι διεθνώς γίνεται εξαιρετικά ανέντιμη χρήση αυτής της έννοιας. Υπάρχει μια μετατόπιση: το να κατηγορηθεί κάποιος για αντισημιτισμό δεν αντιμετωπίζεται πια με την ίδια βαρύτητα, γιατί είναι πλέον σαφές πού υπάρχει πραγματικός αντισημιτισμός -που ασφαλώς υπάρχει παντού- και πού χρησιμοποιείται φτηνά, ως πολιτικό όπλο για να φιμωθούν αντίθετες φωνές.

Δεν είναι κάτι με το οποίο ασχολούμαστε ενεργά ή που χρειάζεται να το συζητάμε εσωτερικά ως ομάδα. Ξέρουμε ποιοι είμαστε και με ποιους δημοσιογράφους δουλεύουμε.

Ο όρος «γενοκτονία» στην Ελλάδα -φαντάζομαι και στο Ισραήλ αλλά και διεθνώς- είναι ιδιαίτερα πολωτικός. Ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε πρόσφατα ότι είναι «πολύ βαρύς» όρος και δεν θα τον χρησιμοποιούσε για τη Γάζα. Εσείς, ως δι-εθνικό μέσο, πώς αποφασίσατε να αρχίσετε να χρησιμοποιείτε τον όρο στο newsroom σας;

Haggai: Δεν θυμάμαι να πήραμε ποτέ μια απόφαση του τύπου «από εδώ και πέρα το λέμε γενοκτονία». Ήταν μία διαδικασία που πήρε καιρό. Στις 8 Οκτωβρίου, ας πούμε, όταν κάναμε επιμέλεια στα κείμενά μας, λέγαμε: «είναι πολύ βαρύ, δεν θα χρησιμοποιήσουμε τον όρο». Σταδιακά, όμως, φτάσαμε στο σημείο να λαμβάνουμε κείμενα όπου οι ίδιοι οι συντάκτες χρησιμοποιούν τον όρο και εξηγούν γιατί -είτε σε άρθρα γνώμης είτε σε ρεπορτάζ. Δεν ήταν η «επίσημη θέση» μας ότι αυτό ακριβώς συμβαίνει, αλλά το αφήναμε στα κείμενα των συνεργατών, είναι μέρος της συζήτησης.

Με τον καιρό, όλο και περισσότεροι στον κύκλο μας, στην ομάδα, έφταναν στην αναγνώριση ότι πρόκειται για γενοκτονία. Προσωπικά, μου πήρε καιρό να αρχίσω να το λέω. Για πολύ διάστημα προσπαθούσα να το αποφύγω: έλεγα ότι διαπράττονται εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, αλλά δεν φτάνει στο επίπεδο της γενοκτονίας. Κάποια στιγμή, όμως, δεν μπορείς πια να το προσπεράσεις: πολιτικοί δηλώνουν ότι θέλουν να «εξαλείψουν» την παλαιστινιακή ζωή στη Γάζα. Διοικητές και στρατιώτες λένε ότι εφαρμόζουν πολιτική που αποσκοπεί στην καταστροφή της παλαιστινιακής ζωής στη Γάζα και στην πράξη βλέπεις την παλαιστινιακή ζωή να καταστρέφεται. Δεκάδες χιλιάδες νεκροί, στην πλειονότητά τους άμαχοι, πρακτικές λιμοκτονίας, και μια γενικευμένη καταστροφή που δεν αφήνει δυνατότητα να ζήσει εκεί μια κοινωνία. Κάποια στιγμή λες: «αυτό έτσι μοιάζει». Δεν το επιβάλλουμε σε κανέναν – αν κάποιος στείλει κείμενο χωρίς τη λέξη «γενοκτονία», δεν θα το «διορθώσουμε». Αλλά πια, νομίζω, όλοι στην ομάδα συμφωνούμε ότι αυτό είναι. Είναι βαρύς όρος, αλλά αποτυπώνει πιστά την πραγματικότητα.

Alaa: Ακριβώς έτσι έγινε. Ως περιοδικό σε ένα τόσο ταραγμένο περιβάλλον ερχόμαστε διαρκώς αντιμέτωποι με το ερώτημα: «Πού στέκεται το μέσο; Πρέπει να έχουμε συγκεκριμένη θέση;» Εμείς κυρίως δημοσιεύουμε δουλειά άλλων. Δεν υπήρξε, λοιπόν, κάποια στιγμή που να πήραμε απόφαση ότι θα χρησιμοποιούμε τον όρο. Όπως και ο Haggai, ήμουν διστακτικός στην αρχή, όχι γιατί δεν είναι φρικτό αυτό που συμβαίνει, αλλά επειδή υπάρχει νομικός ορισμός για τη γενοκτονία. Κι επίσης υπήρχε αυτή η, ας την πω, αφελής ελπίδα ότι «δεν θα είναι γενοκτονία», ότι δεν θα φτάσει ως εκεί. Όμως όσο περισσότεροι διεθνείς -και πλέον και τοπικοί- φορείς, συμπεριλαμβανομένων ισραηλινών και παλαιστινιακών οργανώσεων δικαιωμάτων, τον χρησιμοποιούν, δεν νομίζω ότι τίθεται ζήτημα. Αν «θα πετύχει» ως γενοκτονία είναι άλλο θέμα. Αλλά ως προς το αν αισθανόμαστε άνετα να την περιγράφουμε έτσι, δεν βλέπω γιατί να δυσκολεύεται πια κανείς.

 

 

Υπάρχουν πράγματα για τη Λωρίδα της Γάζας που σήμερα είναι αδύνατον να καλυφθούν δημοσιογραφικά;

Alaa: Ένας από τους συντάκτες μας βρίσκεται, απ’ όσο ξέρουμε, στην πόλη της Γάζας. Λέω «απ’ όσο ξέρουμε» γιατί χάνουμε συνεχώς την επαφή μαζί του. Και, επίσης απ’ όσο γνωρίζουμε, σκοπεύει να μείνει εκεί παρά όσα συμβαίνουν. Οπότε, ναι, θα έλεγα ότι γίνονται πολλά στα οποία δεν έχουμε πρόσβαση, δεν μπορούμε να τα καλύψουμε και ο κόσμος δεν τα μαθαίνει. Μιλάμε για δημοσιογράφους που πολλοί δεν είναι καν επαγγελματικά εκπαιδευμένοι και έγιναν δημοσιογράφοι λόγω συγκυρίας. Με ελάχιστο ίντερνετ, σχεδόν καθόλου ρεύμα, προσπαθούν να δουλέψουν ενώ στοχοποιούνται οι ίδιοι, χωρίς εξοπλισμό, χωρίς ασφάλεια. Υπάρχει μπλακάουτ στην ενημέρωση, κι αυτοί οι άνθρωποι τρέχουν να σώσουν τη ζωή τους, δεν είναι εύκολο.

Πιστεύετε ότι η δημοσιογραφία μπορεί να συμβάλει στη ειρηνική συνύπαρξη των λαών ή είναι ρομαντικό να το λέμε;

Haggai: Μέρος της λογικής μας, ως δι-εθνικό μέσο, είναι να ενσαρκώνουμε πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένα μελλοντικό πλαίσιο όπου οι άνθρωποι συνεργάζονται, σέβονται ο ένας τον άλλον, δουλεύουν δίπλα-δίπλα και αναγνωρίζουν αμοιβαία τα δικαιώματα σε ισότητα, ελευθερία, δικαιοσύνη, ασφάλεια. Η πιο μεγάλη βοήθεια για όλους μας αυτά τα δύο χρόνια ήταν ότι ανήκουμε σ’ αυτή την ομάδα: μας κρατάει ζωντανούς και η δουλειά και το παγκόσμιο αποτύπωμά της, αλλά και το ότι έχουμε ο ένας τον άλλον. Με αυτή την έννοια, ναι. Όμως δεν ζούμε «κανονικές» εποχές. Αυτή τη στιγμή δεν νιώθουμε ότι συμβάλλουμε στην ειρήνη και την κατανόηση, προσπαθούμε να σταματήσει μια γενοκτονία. Προσπαθούμε να κινητοποιηθεί ο κόσμος και να εξαναγκάσει το Ισραήλ να σταματήσει ό,τι κάνει. Αυτή είναι η προτεραιότητα τώρα. Αν το καταφέρουμε, αν συμβάλουμε στο να αρχίσει η επούλωση και η ανοικοδόμηση της Γάζας, τότε συζητάμε για το επόμενο βήμα και για ένα κοινό, δι-εθνικό μέλλον. Προς το παρόν είμαστε βαθιά στη «συλλογική αντίσταση» κι εκεί πρέπει να είναι στραμμένη η προσοχή όλων.

Alaa: Ακριβώς. Ο όρος «συνύπαρξη» στο πλαίσιο Ισραήλ-Παλαιστίνη είναι φορτισμένος. Πώς μπορώ εγώ να «συνυπάρξω» με ένα καθεστώς που με βλέπει ως εμπόδιο στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει σε έναν άλλο λαό πλήρη δικαιώματα αφαιρώντας τα δικά μου; Ο όρος που χρησιμοποιούμε -και ταιριάζει καλύτερα στην εποχή- είναι «συν-αντίσταση». Ως Παλαιστίνιοι και Εβραίοι που δουλεύουμε μαζί, καθήκον μας τώρα είναι να αντιστεκόμαστε μαζί: σ’ ένα καθεστώς που σήμερα διαπράττει γενοκτονία και εδώ και 70 χρόνια απαρτχάιντ. Μέσα από τη συν-αντίσταση, όπως είπε ο Haggai, σε ένα μέλλον μπορούμε να κοιτάξουμε προς τη συνύπαρξη. Αλλά πρώτα πρέπει να είμαστε συνέταιροι στο να διορθώσουμε την κατάσταση και να αντισταθούμε. Κι έπειτα, είμαι βέβαιος, θα μπορούμε να είμαστε συνέταιροι και σε όλα τα υπόλοιπα.