Ποτάμι οργής στο Μαρόκο – Η Gen Z διαδηλώνει για 8η μέρα και ζητά τα αυτονόητα

Διαδηλώσεις οργής από νέους και νέες, μέλη της αποκαλούμενης Gen Z, πραγματοποιούνται στο Μαρόκο εδώ και τουλάχιστον μία εβδομάδα, με κύριο αίτημα τη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας και παιδείας στη χώρα.

Το Σάββατο (4/10) διαδηλωτές και διαδηλώτριες πραγματοποίησαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας σε διάφορες περιοχές της χώρας για όγδοη ημέρα, από το Ραμπάτ μέχρι την Καζαμπλάνκα, φωνάζοντας συνθήματα όπως “ο λαός θέλει να μπει τέλος στη διαφθορά”, “Ελευθερία, αξιοπρέπεια, κοινωνική δικαιοσύνη”, “Ο λαός θέλει παιδεία και υγεία”.

Διοργανωτής των διαδηλώσεων είναι η συλλογικότητα “GenZ 212”, μία ομάδα νέων που οργανώνονται μέσω της πλατφόρμας Discord.

Το Σάββατο (4/10) κάλεσαν διαδηλώσεις σε 14 πόλεις της χώρας, με αίτημα διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε υγεία και παιδεία, πάταξη της διαφθοράς και παραίτηση του πρωθυπουργού Αζίζ Ακχανούς, διαψεύδοντας όλους όσοι υποστήριζαν ότι οι νέοι είναι απολιτίκ και αδιάφοροι για τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα τους – μια κατηγορία που ακούγεται ουκ ολίγες φορές και στο εσωτερικό μας.

Σημειώνεται πως οι συγκεντρώσεις που πραγματοποιήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες ήταν μαζικές, με χιλιάδες κόσμου να κατεβαίνει στους δρόμους και να διαδηλώνει ειρηνικά.

Ωστόσο, την Παρασκευή (3/10), τρεις άνθρωποι έπεσαν νεκροί από αστυνομικά πυρά, ύστερα από απόπειρα εισβολής των διαδηλωτών σε αστυνομικό τμήμα στο χωριό Lqliaa, κοντά στο Αγκαντίρ. Οι αρχές υποστήριξαν ότι βρίσκονταν σε “νόμιμη άμυνα”. Οι διοργανωτές, πάντως, επιμένουν στον μη βίαιο χαρακτήρα των κινητοποιήσεων.

Πώς ξεκίνησε η GenZ 212;

Η συλλογικότητα ιδρύθηκε στην πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων Discord στα μέσα Σεπτεμβρίου.

Πήρε το όνομά της από τη Γενιά Ζ, όσους δηλαδή γεννήθηκαν μεταξύ των τελών της δεκαετίας του 1990 και των αρχών της δεκαετίας του 2010, και από τον διεθνή τηλεφωνικό κωδικό του Μαρόκου, +212.

Ένα από τα πρώτα μέλη της στο Discord, που αρνήθηκε να δώσει το όνομά του από φόβο αντιποίνων, είπε στο AFP ότι η συλλογικότητα σχηματίστηκε για να αναδείξει τις κοινωνικές ανισότητες στο Μαρόκο.

Το αίσθημα δυσαρέσκειας τροφοδοτήθηκε ιδιαίτερα από τις αναφορές τον περασμένο μήνα για τον θάνατο οκτώ εγκύων σε δημόσιο νοσοκομείο στην πόλη Αγκαντίρ.

Στον διακομιστή του Discord, όπου οι ενέργειες των διοργανωτών παραμένουν ανώνυμες, η GenZ 212 έχει περιγράψει τον εαυτό της ως κίνημα «ελεύθερης νεολαίας».

Έχουν δηλώσει ότι δεν ανήκουν κάπου συγκεκριμένα πολιτικά, αλλά έχουν ανακοινώσει την «αγάπη για την πατρίδα και τον βασιλιά», αναφερόμενοι στον μονάρχη του Μαρόκου Μοχάμεντ ΣΤ΄.

Οι διαδηλώσεις

Η ομάδα πραγματοποιεί συζητήσεις κάθε βράδυ στο Discord, οι οποίες καταλήγουν σε ψηφοφορίες για διαφορετικές ενέργειες. Μια πρώτη ψηφοφορία εξέτασε το αν η GenZ 212 θα έπρεπε να βγει στους δρόμους στις 27 Σεπτεμβρίου, κάτι που τελικά οδήγησε στην έναρξη των πολυήμερων διαδηλώσεων.

Το αρχικό κάλεσμα για ειρηνική διαμαρτυρία αντιμετωπίστηκε ελαφρά από τα μέσα ενημέρωσης. Όμως, μετά την απαγόρευση των πρώτων διαδηλώσεων από τις αρχές, η διαδικτυακή βάση μελών της ομάδας εκτοξεύτηκε, φτάνοντας σχεδόν τους 170.000 χρήστες έως την Παρασκευή.

Ορισμένες πόλεις γνώρισαν βία και βανδαλισμούς, αλλά η GenZ 212 έχει επανειλημμένα αποστασιοποιηθεί από «κάθε μορφή βίας».

Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, συνελήφθησαν τουλάχιστον 409 διαδηλωτές (οι περισσότεροι ανήλικοι), 28 διαδηλωτές τραυματίστηκαν (συμπεριλαμβανομένου ενός σε κρίσιμη κατάσταση στην Ουζντά) και 326 μέλη των δυνάμεων ασφαλείας τραυματίστηκαν επίσης.

Οι υλικές ζημιές περιλάμβαναν 271 αστυνομικά οχήματα, 175 ιδιωτικά αυτοκίνητα και βανδαλισμούς σε περισσότερα από 80 δημόσια καταστήματα και ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Τα αιτήματα

Το βασικό αίτημα της ομάδας είναι η μεταρρύθμιση των δημόσιων τομέων υγείας και εκπαίδευσης στο Μαρόκο, τους οποίους οι διαδηλωτές θεωρούν ότι αποτυπώνουν την κοινωνική ανισότητα που διέπει τη χώρα, ενώ στο επίκεντρο της κριτικής τους βρίσκονται και οι κρατικές δαπάνες για διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις όπως το Παγκόσμιο Κύπελλο FIFA 2030 και το Africa Cup of Nations 2025. Αυτή η αντίθεση στις προτεραιότητες δαπανών τροφοδότησε δημοφιλή συνθήματα όπως «Στάδια υπάρχουν, αλλά πού είναι τα νοσοκομεία;»

Σε ανάρτηση που απευθυνόταν στον βασιλιά Μοχάμεντ ΣΤ΄ νωρίς την Παρασκευή, η ομάδα κάλεσε επίσης για την παραίτηση της κυβέρνησης, αλλά σε μεταγενέστερη δήλωση η GenZ 212 φάνηκε να υπαναχωρεί από αυτό το αίτημα.

Ένας αριθμός δημόσιων νοσοκομείων στο Μαρόκο παραμένει υπερπλήρης και με ανεπαρκείς πόρους σε σύγκριση με τον ιδιωτικό τομέα υγείας. Αυτό έχει περιορίσει την πρόσβαση σε περίθαλψη για τους πιο φτωχούς Μαροκινούς, παρά την έναρξη της καθολικής υγειονομικής κάλυψης το 2021. Μια 20χρονη διαδηλώτρια, η Φατίμα Ζάχρα, είπε ότι «μερικές φορές αναγκαζόμαστε να δωροδοκήσουμε για να βρούμε ένα κρεβάτι στο νοσοκομείο».

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το Μαρόκο έχει μόλις 7,7 γιατρούς ανά 10.000 κατοίκους, με ορισμένες περιοχές όπως το Αγκαντίρ να καταγράφουν 4,4 ανά 10.000, πολύ κάτω από τη συνιστώμενη αναλογία.

Τα δημόσια σχολεία είναι επίσης συχνά υπερπλήρη και υποφέρουν από υποχρηματοδότηση.

Επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι η έλλειψη εκπαίδευσης στο Μαρόκο αποτελεί βασικό παράγοντα της φτώχειας στη χώρα, η οποία, παρ’ όλα αυτά, μειώθηκε από σχεδόν 12% το 2014 σε 6,8% το 2024.