Το “κενό” που μπορεί (;) να καλύψει ο Τσίπρας…

Για να εξηγηθούν ορισμένα γεγονότα, πρέπει να να λαμβάνονται υπόψη αυτά που έχουν προηγηθεί, ιδιαίτερα τα πιο πρόσφατα. Μόνον υπό αυτό το πρίσμα μπορεί να εξηγηθεί ή να ερμηνευθεί αυτό που (πάει να) κάνει ο Αλέξης Τσίπρας. Έτσι ώστε να μη σπεύδουν «φίλοι» και αντίπαλοί του να βγάζουν λανθασμένα συμπεράσματα, λέγοντας είτε ότι «είναι καμένο χαρτί» είτε ότι «δεν τους αφορά» η κίνησή του.

Ας κάνουμε μια σύντομη αναδρομή. Και ας θυμηθούμε τι συνέβαινε πέρσι, από τις ευρωεκλογές και έως το τέλος του έτους και ποια κατάσταση έχει παγιωθεί μέχρι σήμερα.

Πρώτον, στις ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2023 οι ψηφοφόροι έστειλαν στη ΝΔ και στον Κυριάκο Μητσοτάκη το μήνυμα του 28%: «παντοδυναμία τέλος». Βεβαίως, είπαν και στα άλλα κόμματα, ιδιαίτερα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, ότι δεν τα υπολογίζουν για διάδοχη κατάσταση. Όμως, το βασικό μήνυμα ήταν προς τα δεξιά και κρατάει μέχρι σήμερα: η εποχή της αυτοδυναμίας τελείωσε, στις επόμενες εκλογές θα ψάχνουμε για τη μορφή ης κυβέρνησης και, πιθανότατα, για τον πρωθυπουργό.

Δεύτερον, ο ΣΥΡΙΖΑ, ο χώρος που ο Αλέξης Τσίπρας παρέδωσε στους διαδόχους μετά τις εκλογές του 2023, είχε περάσει τη λαίλαπα Κασσελάκη και τέτοιες μέρες απαλλασσόταν(όχι από τη λαίλαπα, αλλά) από το πρόσωπο. Στην πορεία ο ΣΥΡΙΖΑ άρχισε να εξαερώνεται σε βαθμό που, αν μείνουν τα πράγματα όπως είναι, μπορεί να απειληθεί με κοινοβουλευτική εξαφάνιση.

Τρίτον, το ΠΑΣΟΚ βγήκε από τις ευρωεκλογές τραυματισμένο. Σε σχεδόν ιδανικές συνθήκες(οι δύο βασικοί αντίπαλοί του, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, υπέστησαν μεγάλη ζημιά), δεν κατάφερε να ξεφύγει από τη μιζέρια των μικρομεσαίων ποσοστών(ούτε 13%) και να αποτύχει στο βασικό στόχο του, τη δεύτερη θέση: ήρθε τρίτο, πίσω και από τον παραπαίοντα ΣΥΡΙΖΑ του Κασσελάκη. Το τραύμα αυτό επουλώθηκε(ή έτσι φάνηκε) από τις εσωκομματικές εκλογές, στις οποίες επανεξελέγη αρχηγός ο Νίκος Ανδρουλάκης. Τα πράγματα φάνηκε να πηγαίνουν καλά (ορισμένες δημοσκοπήσεις το εκτόξευσαν έως και το 20%), αλλά επρόκειτο είτε για έξαρση της συγκυρίας είτε για σκοπιμότητες που δεν θα διαρκούσαν πολύ. Όπως και έγινε. Ενώ η ΝΔ βρίσκεται σε αδυναμία να προσεγγίσει ακόμα και το 28% των ευρωεκλογών και ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, το ΠΑΣΟΚ έχει καθηλωθεί σε ποσοστά πέριξ αυτού των ευρωεκλογών. Απέχει από τη ΝΔ τουλάχιστον δέκα μονάδες(και στη χειρότερη περίπτωση έχει διπλό σκορ εις βάρος του) και αυτό που λέει ο Νίκος Ανδρουλάκης περί «νίκης έστω με μια ψήφο διαφορά» είναι στη σφαίρα της φαντασίας («αιθεροβάμονες», κατά το χαρακτηρισμό του Ανδρέα Παπανδρέου).

Συνυπολογίζοντας τα προαναφερθέντα, οδηγούμαστε στην απάντηση για το ερώτημα «τι πάει να κάνει ο Τσίπρας». Και η απάντηση αυτή είναι: «Να καλύψει τα κενά».

Ναι, στην περίπτωση αυτή βρίσκει εφαρμογή η κλασική ρήση «η φύση απεχθάνεται το κενό». Το ίδιο και η πολιτική. Και σήμερα υπάρχουν τρία τέτοια κενά.

1. Κενό διακυβέρνησης. Η ΝΔ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέχουν παρασάγγας από τις άνετες νίκες του 2019 και του 2023. Έχουν μεν το προβάδισμα, αλλά ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα τι θα συμβεί σε ενάμιση χρόνο. Σταθερότητα δεν υπάρχει και το εκλογικό σώμα είναι σαν την κινούμενη άμμο.
2. Κενό στην Αριστερά. Ο άλλοτε ισχυρός ΣΥΡΙΖΑ, έστω αυτός του 17% που άφησε ο Τσίπρας το 2023, δεν υπάρχει.
3. Κενό στη Κεντροαριστερά. Η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων αυτού του χώρου, που έδινε μέχρι το 2009 νίκες στο ΠΑΣΟΚ, δεν πιστεύει ότι το ΠΑΣΟΚ μόνο του δεν μπορεί να αποτελέσει ξανά κυβερνητική λύση.

Στα τρία αυτά κενά (μπορεί να) στοχεύει ο Τσίπρας. Φυσικά, έχει μπροστά του πλήθος δυσκολιών. Αλλά και μια ευκαιρία. Να απευθυνθεί στο συνολικό χώρο, Κεντροαριστεράς και Αριστεράς, όχι με ηγεμονική αλλά με διάθεση συνεργασίας, με σκοπό την ενοποίηση. Η μεγάλη πλειοψηφία του προοδευτικού κόσμου βλέπει ότι εναλλακτική κυβερνητική λύση δεν μπορούν να δώσουν ούτε μια περίκλειστη και εσωστρεφής Αριστερά περί το 3% ούτε ένα «αυτόνομο» ΠΑΣΟΚ του 13% που κάνει διμέτωπο και ένα κομμάτι του αλληθωρίζει προς τη ΝΔ.

Το στοίχημα του Τσίπρα είναι να καταφέρει να ενοποιήσει- ή έστω να εκφράσει εκλογικά- τη μεγάλη πλειοψηφία Κεντροαριστεράς και Αριστεράς, ως εναλλακτική λύση απέναντι στη ΝΔ, με ή χωρίς Μητσοτάκη.

Δεν ξέρω πώς το εννοούσε ο Ελύτης όταν έγραφε «το “κενό” υπάρχει όσο δεν πέφτεις μέσα του». Σε κάθε περίπτωση, κάποιος πρέπει να καλύψει τα τρία κενά που περιγράψαμε. Τουλάχιστον να προσπαθήσει…